Η λέξη της εβδομάδας: Σαδιστής - Σαδισμός

Η λέξη της εβδομάδας: Σαδιστής - Σαδισμός                     

Ποιος ήταν ο συγγραφέας Μαρκήσιος Ντε Σαντ και ποια η σχέση του με το σαδισμό                       

Η λέξη σαδισμός είναι μια λέξη παγκόσμιας αποδοχής (όπως και η λέξη Μαζοχισμός, δες εδώ) και χρησιμοποιείται για να δηλώσει, αρχικά, την σεξουαλική διαστροφή κατά την οποία κάποιος/α ικανοποιείται σεξουαλικά προκαλώντας ψυχικό ή σωματικό πόνο στο/η σύντροφο του.                    

Κατ’ επέκταση ο όρος χρησιμοποιείται και πέρα από τη σεξουαλική διαστροφή για να δηλώσει την ευχαρίστηση, που νοιώθει κάποιος βασανίζοντας κάποιον άλλο.                 

Ο όρος δημιουργήθηκε από το όνομα του Γάλλου μυθιστοριογράφου μαρκησίου Ντε Σαντ, 1740-1814 (Ντονασιέν Αλφόνς Φρανσουά Κόμης ντε Σαντ – γαλλ.: Donatien Alphonse François Comte de Sade). Η λέξη sadisme > σαδισμός μαρτυρείται για πρώτη φορά 85, περίπου, χρόνια από το θάνατο του Ντε Σαντ.                     

Την ίδια, περίπου εποχή ο Schrenck-Notzing (1895/1956), πρότεινε τον ελληνικό όρο “αλγολαγνία”, “algolagnia”, για να περιγράψει αυτό που σήμερα χαρακτηρίζεται ως σαδισμός.               

Όσοι κατηγόρησαν τον Ντε Σαντ με περισσή ευκολία, τον θεώρησαν ανώμαλο και διεστραμμένο.              

Η υπεράσπιση του, πάντως, θα υποστήριζε: “Ο Σαντ θεωρήθηκε μέγας πορνογράφος και μαζί ένας φιλόσοφος της ελευθεριότητας, ένας εξερευνητής των ανθρώπινων ορίων.                   

Όμως η ασέλγεια, στο έργο του, δεν είναι παρά γλωσσική πραγματικότητα, τίποτ’ άλλο.               

Το πραγματικό και το βιβλίο διαχωρίζονται, κι εκείνος επιχειρεί εμφατικά να τονίσει αυτή τη συνθήκη. «Ναι», γράφει, «είμαι ένας ακόλαστος, το παραδέχομαι: συνέλαβα ό,τι μπορεί να συλλάβει κανείς σχετικά με την ασέλγεια, αλλά σίγουρα δεν έκανα όλα όσα συνέλαβα και σίγουρα δεν θα τα κάνω ποτέ.                      

Είμαι ένας ακόλαστος, αλλά δεν είμαι εγκληματίας ούτε φονιάς”.για τη συνέχεια δες εδώ
και άλλα 1750 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα. Δωρεάν e-books (νέα βιβλία) / θεματική βιντεοθήκη για την Τέχνη, την Ιστορία, τις Επιστήμες 24grammata.com                     

Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.                      

24γραμματα© 2011.                     

Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.                      

Ανάπτυξη από τα 24γραμματα

Η λέξη της εβδομάδας: Παξιμάδι

Η λέξη της εβδομάδας: Παξιμάδι                   

Το παξιμάδι οφείλει το όνομα του στο Λόγιο Πάξαμο (α' αιώνα μ.Χ) από τη Βοιωτία.                 

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός                     

Από την αρχαιότητα, οι φτωχές κοινωνικές τάξεις δεν έτρωγαν, πάντα, το πολυπόθητο ψωμί αλλά βολεύονταν, συνήθως, με την πιο φτηνή εκδοχή του, τα "κρίθινα" ή τις "κριθαρίδες" (άρτος με κριθάλευρο). Μάλιστα, κατά τον α' αιώνα μ.Χ, ο Λόγιος Παξαμάς ή Πάξαμος από τη Βοιωτία πρότεινε να ψήνεται δύο φορές ο άρτος (άρτος διπυρίτης), ώστε να αποβάλλει όλο το νερό και να επιτευχθεί η μακροχρόνια διατήρηση του.           

Με αυτό τον τρόπο θα χόρταινε ψωμί τόσο ο φτωχός κοσμάκης όσο και οι ναυτικοί, οι ταξιδιώτες και όσοι εργάζονταν μακριά από το σπίτι τους.                    

Προς τιμή του "εφευρέτη", Παξάμου, το αρτοπαρασκεύασμα αυτό ονομάστηκε "παξαμάς", "παξαμάτιον", “παξιμάδιον", "παξαμίδα". Ο Αndrew Dalby, στο βιβλίο του «Siren Feasts», υποστηρίζει ότι από την ελληνική λέξη παξιμάδι δημιουργήθηκαν: η Αραβική: bashmat ή basquimat, η Τούρκικη: beksemad, η Σερβοκροατική: peksimet, η Ρουμάνικη: pesmet και η Βενετσιάνικο: pasimata (στη διάλεκτο της Τοσκάνης το pasimata προσδιορίζει ένα παραδοσιακό γλυκό).                   

O δίπυρος ή διπυρίτης άρτος στα Λατινικά μεταφράστηκε ως pane biscoctus< pane: ψωμί, bis: δύο φορές, coctus: ψημένο > biscoctus > biscotto> μπισκότο ή, κατά τους αρχαίους Έλληνες, "διπυρίτης"             

για τη συνέχεια δες εδώ                         

διαβάστε ακόμα:                      
αφιέρωμα στον Αντώνη Σαμαράκη (2 νέα free e book: “Αρνούμαι”, “εν ονόματι”)                  
Άρθρα για το Χρόνη Μίσιο, Γερ. Χυτήρη, Τρύφ. Τολίδη, Stixakia, Μαρία Θεοφιλάκου, Τσαϊκόφσκι              
Η Ετυμολογική ερμηνεία της Γαλλικής Αυτοκινητοβιομηχανίας                     
Η ιστορία του τραγουδιού “κακούργα πεθερά” (όλο το παρασκήνιο του φόνου του “καημένου Αθανασόπουλου”)                        
και άλλα 1730 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα. Δωρεάν e-books (νέα βιβλία) / θεματική βιντεοθήκη για την Τέχνη, την Ιστορία, τις Επιστήμες              
24grammata.com                       
Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.                           
24γραμματα© 2011.                       
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.                        
Ανάπτυξη από τα 24γραμματα

Οι λέξεις της εβδομάδας.

Η λέξη της εβδομάδας: η σιλουέτα
Ερώτηση: η λέξη σιλουέτα προέρχεται από τη Γαλλική γλώσσα;
Απάντηση: Όχι, ακριβώς...
Ερώτηση: Ο Γάλλος πολιτικός Etienne de Silhouette έχει καμία σχέση με τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου;
Απάντηση: Ναι, και οι δύο έβαζαν και βάζουν, συνεχώς, φόρους...
για την απάντηση κλικ εδώ
Ερώτηση: Το επώνυμο Silhouette σημαίνει κάτι στη Γαλλική γλώσσα;
Απάντηση: Όχι, αντίθετα σημαίνει κάτι στη Βασκική γλώσσα...
Αναλυτικές απαντήσεις σε όλα αυτά, και άλλα πολλά, δίνει ο συγγραφέας Αθανάσιος Τσακνάκης, στo 24grammata.com
και άλλα 1650 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα. Δωρεάν e-books (νέα βιβλία) www.24grammata.com
Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.
24γραμματα© 2011.
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Ανάπτυξη από τα 24γραμματα

Η λέξη της εβδομάδας: η κιμωλία

Η λέξη της εβδομάδας: η κιμωλία                          
Τι είναι το σχολείο;                  
Ο χώρος που ο μαθητής συνειδητοποιεί ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερο θαύμα από την ανθρώπινη ικανότητα για γνώση και ότι το παραμικρό μόριο γνώσης είναι τόσο σημαντικό που έχει τη δύναμη να μας αλλάξει προς το καλύτερο (όπως θα έλεγε και ο Λέο Μπουσκάλια, 1924-1998)                      
Τι είναι η στείρα γνώση;                 
Να έχεις περάσει χρόνια και χρόνια στα θρανία μπροστά από το μαυροπίνακα και τις κιμωλίες.             
Να έχεις ολοκληρώσει τα μαθητικά ή τα φοιτητικά σου χρόνια ή, το πιο θλιβερό, να ‘σαι εκπαιδευτικός και να εντυπωσιάζεσαι, σε ηλικία 30, 40, 50 ετών, όταν θα ακούσεις την ετυμολογική εξήγηση της λέξης κιμωλίας.                
Αλήθεια σκεφτήκατε ποτέ από που παράγεται η λέξη “κιμωλία”;                 
για την απάντηση κλικ εδώ                  
και άλλα 1630 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα.         
Δωρεάν e-books (νέα βιβλία) 24grammata.com                    
Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.                      
24γραμματα© 2011.                 
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.                  
Ανάπτυξη από τα 24γραμματα

24γράμματα

24γράμματα                     
ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ                
Η λέξη Δαίμων : Το “λάφυρο” των νικητών                 
Δαίμων: πώς η ιερότερη λέξη των αρχαίων έγινε συνώνυμο του διαβόλου                  
γράφει ο Γιώργος Δαμιανός                   
Η νοηματική μετάλλαξη της λέξης δαίμων θυμίζει κάτι από τα λάφυρα των νικητών. Θυμίζει τους αρχαίους αριστοκράτες που κατέληξαν στις γαλέρες των νικητών Ρωμαίων. Θυμίζει, θυμίζει… αναρίθμητες περιπτώσεις που επιβεβαιώνουν ότι ο νικητής ποτέ δε σέβεται «τα ιερά και τα όσια» των ηττημένων.             
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.                
Στην αρχαιότητα η λέξη Δαίμων (αρσ. και θηλ.) ήταν, ίσως, η πιο ευσεβής λέξη. Παράγεται από το ρ. δαίω (: μοιράζω στον καθένα την τύχη του). Αν και συνυπήρχε με τη λέξη Θεός, εντούτοις, ο δαίμων αναφερόταν στην απρόσωπη και απροσδιόριστη δύναμη, ενώ ο θεός στην ανθρωπόμορφη θεϊκή οντότητα.               
Η έννοια του δαίμονος ισοδυναμούσε με την Μοίρα, την Ειμαρμένη                 
Επίσης, στη λ. Δαίμονα απέδιδαν την έννοια του φύλακα αγγέλου «κατά φύλακα δαίμονα». Απ' εδώ και η λέξη ευδαιμονία (: ευτυχία, προσδιόριζε τον έχοντα την εύνοια του Δαίμονος) 24grammata.com           
Όμως, στου χρόνου τα γυρίσματα καθιερώνεται η νέα θρησκεία: ο Χριστιανισμός. Η λέξη που δήλωνε τον αγνό θεό των Αρχαίων έπρεπε να αποκτήσει αρνητική σημασία και από συνώνυμο του Θεού γίνεται συνώνυμο του Διαβόλου.                
Ο καλός άγγελος γίνεται κακό δαιμόνιο. Οι δαίμονες, πλέον, είναι τα κακά πνεύματα,( … ουαί τοις ηττημένοις… ) ο άγγελος του κακού, ο έκπτωτος άγγελος που έχει ως αρχηγό του τον σατανά (< satana στα εβραϊκά: ο αντίπαλος).                 
Έτσι, δημιουργήθηκαν οι λέξεις: δαιμόνιος, δαιμονισμένος, δαιμονόπληκτος, δαιμονιστής, δαιμονολατρία, πανδαιμόνιο κ. α. Μ΄ αυτή τη σημασία μεταφέρθηκε και στην Εσπερία (Ιταλ: demoniaco, demonomania, pandemonio. Γαλλ.: demon. Αγγλ.:daemon, daimon. Γερμ: Damon)            
Φαίνεται ότι η λέξη δε στέριωσε ούτε και στην ελληνική πόλη Ευδαίμων, στην Ερυθρά θάλασσα, 1ο αιων. π.Χ. Οι Ρωμαίοι θα την μετονομάσουν/μεταφράσουν σε “Arabia Felix”.             
Σήμερα, είναι το λιμάνι Aden (Υεμένη). 24grammata.com                 
Οι τελευταίες «εστίες αντίστασης» καταγράφονται στη λέξη: ευδαιμονία, όπου ο δαίμων μεταφέρεται με την έννοια του θεού. Έτσι, για να θυμίζει ότι εκεί που τώρα φτύνουμε εμείς (π.χ. “φτου σου δαιμονισμένε”), κάποιοι είχαν εναποθέσει τη σωτηρία της ψυχής τους.                
Τι τραβάνε και αυτές οι λέξεις…                 
Παραπομπές                   
α) Ηράκλειτος “ήθος ανθρώπω δαίμων” (: Δαίμων/θεός για τον άνθρωπο δεν είναι παρά ο χαρακτήρας του), β) Δημόκριτος (είναι υπόθεση της ψυχής η ευδαιμονία και η κακοδαιμονία), γ) Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια (η ευδαιμονία είναι κάποια ενέργεια με τους κανόνες της τέλειας αρετής), δ) Λυσίας, επιτάφιος, 78, «ο δαίμων ο την ημητέραν μοίραν ειληχώς απαραίτητος», ε) Ξενοφών, απομνημονεύματα, Α,1, «ως φαίη ο Σωκράτης το δαιμόνιον εαυτω σημαίνειν» 24grammata.com            
Μικρό Αφιέρωμα στην ιστορία της Ατομικής Ενέργειας και άλλα 1470 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα. Δωρεάν e-books (νέα βιβλία)                              
Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.                     
24γραμματα© 2011.                  
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Ανάπτυξη από τα 24γραμματα

24γράμματα.

24γράμματα.               

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.               

Η λέξη της εβδομάδας από τα 24γράμματα: Τι σημαίνει το επώνυμο Καραμανλής;            

γράφoυν: Γιώργος Δαμιανός και Καμάλ Ραχίμι (για την έρευνα στην Τουρκική και Φαρσί γλώσσα)            

Παρουσίαση με λίγα λόγια: Στις μέρες μας δεν υπάρχουν Έλληνες Καραμανλήδες, ούτε η γραφή τους. Κιμωλία σε μαυροπίνακα, που την έσβησε το σφουγγάρι του χρόνου, θα ήταν η υπόθεση τους, αν δεν υπήρχαν τα επώνυμα: Καραμάνος, Καραμανλάκης, Καραμανόγλου, Καραμανλής κ.ά. Η υπόθεση των Καραμανλήδων από την Καπποδοκία στέκει ως αγκάθι στη μνήμη μας και μας βάζει μικρές και δύσκολες ερωτήσεις που ζητούν απάντηση, όπως:        

“Μπορείς να είσαι Έλληνας, δίχως να μιλάς Ελληνικά;”          

“Ποιος είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στη διατήρηση του Έθνους;” και άλλα πολλά.            

Πριν βιαστείτε να απαντήσετε, ας γνωρίσουμε καλύτερα την υπόθεση των Καραμανλήδων από την Καραμανία.           

Που βρίσκεται η Καραμανία;          

Η Καραμανία είναι περιοχή της Νοτιοανατολικής Μ. Ασίας και περιλαμβάνει τμήματα της Λυκαονίας, Μεγάλης Φρυγίας Παμφυλίας, Ισαυρίας, Καππαδοκίας, Κιλικίας. Ονομάστηκε έτσι από το όνομα του Καραμάν Μπέη / Mehmet Bey Karamanoglu (محمد بی کارامان اقلو), o οποίος ίδρυσε το εμιράτο, γύρω, στα 1256. (www.24grammata.com)           

Η λέξη Καραμάν (ή Καχραμάν) σημαίνει «ο ήρωας», «το πρωτοπαλίκαρο», και είναι κοινή στην Τουρκική, στα Περσικά (Φαρσί), και στα Αρμένικα, καθώς και σ΄ όλες τις περιοχές πού έχουν τις παραλλαγές Φαρσί όπως: Αφγανιστάν, Πακιστάν, και τη περιοχή Punjab της Ινδίας. Στα Περσικά ιστορικά κείμενα, η λέξη “Καραμάν” ή “Kahraman” είναι γραμμένη ως “Qahraman” (το “Q” προφέρεται “Γ”)         

Το όνομα Καραμανλή προσδιορίζει τον άνθρωπο ή την οικογένεια που έρχεται από το Καραμάν (η Τούρκικη κατάληξη «-λή» δηλώνει την από τόπο κίνηση, π.χ. Ankarali : από την Άγκυρα).             

Ποιοι ήταν οι Έλληνες Καραμανλήδες; www.24grammata.com                        

Με τον όρο Καραμανλής και, συνηθέστερα, στον πληθυντικό: Καραμανλήδες, προσδιορίζονται οι Έλληνες κάτοικοι της Καραμανίας, οι οποίοι είχαν μία παγκόσμια ιδιαιτερότητα: ήταν Έλληνες, Χριστιανοί Ορθόδοξοι, μίλαγαν Τούρκικα και έγραφαν την Τούρκικη γλώσσα με ελληνικά γράμματα (Καραμανλική γραφή).           

Παρόλο που υπέστησαν μεγάλη πίεση για να εξισλαμιστούν, απαγορεύτηκε η ελληνική γλώσσα, επιβλήθηκε η Τούρκικη, όμως με πείσμα και αυταπάρνηση παρέμειναν Χριστιανοί Ορθόδοξοι, αν και έχασαν την ελληνική γλώσσα.             

Στο ηλεκτρονικό περιοδικό www.24grammata.com θα βρείτε περισσότερες ιστορικές αναφορές και φωτογραφίες            

Διαβάστε, επίσης, την ιστορία των επωνύμων "Πάγκαλος" και "Kαρατζαφέρης"              Μικρό Αφιέρωμα: οι Καραμανλήδες και οι Έλληνες της Καππαδοκίας   και 1250 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα.

Δωρεάν e-books (αποκτήστε ΔΩΡΕΑΝ το βιβλίο του Μίμη Ανδρουλάκη “Το χαμένο Μπλουζ”, εκδ. Καστανιώτη).              

Θεματική Βιντεοθήκη 24γράμματα                         

Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.            

Μπορείτε να εγγραφείτε για να ενημερώνεστε για τα εβδομαδιαία ανανέωση από τα 24γραμματα, στη διεύθυνση http://24grammata.com/?page_id=6. .                    

24γραμματα© 2011.             
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Ανάπτυξη από τα 24γραμματα

24γράμματα.

24γράμματα.                                             

Ηλεκτρονικό περιοδικό για τη Γλώσσα, την Ιστορία και τον Πολιτισμό.                           

Η λέξη της εβδομάδας από τα 24γράμματα: Τι σημαίνει το επώνυμο Καρατζαφέρης;                              

Γράφει ο Γιώργος Δαμιανός                             

Παρουσίαση με λίγα λόγια: Η γλωσσική ιστορία του επωνύμου Καρατζαφέρης, ίσως καθησυχάσει όσους αγωνιούν για την τύχη της Ελληνικής γλώσσας ανάμεσα σε τόσες ξένες λέξεις.                   

 Ίσως τους βοηθήσει να καταλάβουν ότι τα ονόματα Χασάν, Αμπντούλ και άλλα μπορούν να μπουν στη ζωή μας, δίχως να αλλοιωθεί η ταυτότητα του πολιτισμού μας.                      

Σχετικά με το επώνυμο Καρατζαφέρης είναι γνωστό ότι το πρώτο συνθετικό Καρά, στην Τουρκική γλώσσα, σημαίνει “Μαύρος”.                              

Στην ελληνική γλώσσα αφομοιώθηκε πλήρως είτε με την κυριολεκτική σημασία, π.χ. καραμπογιά, καραγκιόζης (goz: μάτι> καραγκιόζης =μαυρομάτης), Καραγιάννης (: Μαυρογιάννης) κ.ά., είτε με την υποτιμητική/μειωτική σημασία, π.χ.: καράβλαχος, καράγυφτος κ.ά.                           

Το β’ συνθετικό του επωνύμου Καρατζαφέρης (-τζαφέρης) δημιουργεί κάποια προβλήματα στην ετυμολογική ανάλυση, επειδή υπάρχουν διάφορες ερμηνείες, όπως:                       

α. Κατά την πρώτη εκδοχή το β΄ συνθ. του επωνύμου Καρατζαφέρης > -τζαφέρης παράγεται από τον πολύτιμο λίθο ζαφείρι < αρχ. ελλ. σάπφειρος > λατ. Sappirus (κάποιοι το συνδυάζουν και με το εβρ. Sappir, αλλά, γενικά, είναι άγνωστη η αρχική προέλευση της λέξης. Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία το επώνυμο Καρατζαφέρης σημαίνει Μαύρο Ζαφείρι (μάλλον απίθανο, γιατί είναι άσχετο με την ελληνική φύση). 24γράμματα                                                

β. Η δεύτερη εκδοχή για το β’ συνθετικό -τζαφέρης είναι ότι προέρχεται από το μεσαιωνικό ουσιαστικό της Αλβανικής γλώσσας “τζαφέρ” που σημαίνει “άλογο”. Στην Αραβική, όπως θα διαβάσετε παρακάτω, σημαίνει και γάιδαρος.                          

Στην Ελληνική θα αποκαλούσαμε το επώνυμο Καρατζαφέρη ως “μαυροάλογο” ή “μαυρογάιδαρο”                                     

γ. Στα Τούρκικα το όνομα Τζαφέρ είναι πολύ διαδεδομένο π.χ. Τζαφέρ Ταγιάρ (Çafer Tayar), στρατηγός του τουρκικού στρατού, αλβανικής καταγωγής.                           

Το όνομα Τζαφέρ έφτασε στην Τούρκικη γλώσσα από την Αραβική. Πρόκειται για το μεταλλαγμένο “Ja’far”, جعفر , το οποίο είναι ένα πολύ συνηθισμένο Αραβικό όνομα.                      

Ο πιο γνωστός Ja’far ήταν ο Ja’far ibn Abī Tālib (ο Τζαφάρ γιος το Abi Ταλέμπ) ο οποίος ήταν ο Θείος το Προφήτη Μωάμεθ, με το παρατσούκλι Ja’far at-Tayyār (δηλαδή ο Ja’far, ο ιπτάμενος, που βρισκόταν παντού και ανακατευόταν με όλα). Ο Άλλος γνωστός “Ja’far” ήταν ο έκτος Ιμάμης των Σιιτών, ο Ja’far al Sadeq (ο Ja’far, ο Τίμιος)*.                                 

Για το λήμμα Ja’far υπάρχει αναφορά στο λεξικό του Deh’khoda. To λεξικό αναφέρει ένα ποίημα του 14ου αιώνα : «είδα τον Τζαφάρ πάνω στο τζαφάρ (: γάιδαρο) που έτρωγε τζαφαρί (: μαϊντανό) και πέρασε από το τσαφάρ (: γέφυρα)» (μεταφρ. Κ. Ραχίμι). Πρόκειται για ένα λογοπαίγνιο, γιατί στην Αραβική ο μαϊντανός, η γέφυρα και ο γάιδαρος αναφέρονται ως Τζαφάρ. 24γράμματα                                                    

Ποιος να ξέρει αν η ετυμολογική καταγωγή του επωνύμου Καρατζαφέρης είναι Ελληνική, Τούρκικη, Αραβική, Εβραϊκή; Σίγουρα, όμως, όταν βλέπω τον Αμπντούλ και τον Χασάν στα φανάρια ξέρω ποιο θα είναι το μέλλον των απογόνων τους, μετά από αιώνες, αν παραμείνουν στην Ελλάδα. Ίσως θα ονομάζονται Αμπντουλίδης ή Χασανάκης.                        

Ίσως θα γίνουν Πατριώτες, Κήνσορες, Τιμητές, θα μιλάνε στην τηλεόραση μπροστά από Σημαίες και Αγίους και θα προσπαθούν να επαναφέρουν τους παραστρατημένους Έλληνες στο σωστό δρόμο.                     

Αφήνω τον πεινασμένο Χασάν και Αμπντούλ να μου καθαρίσουν το παρ-μπριζ στα φανάρια και σιγοτραγουδώ :                             

“…γέλα, γέλα πουλί μου, γέλα, είναι η ζωή μια τρέλα…”                         

* Σημείωση: Για τη μετάλλαξη του Ja’far σε Τζαφέρης έχουμε δύο μεταβάσεις, αρχικά από τα Αραβικά στα Τούρκικα και μετά στα Ελληνικά.                       

Όταν υπάρχουν δυο -α- στις λέξεις που μεταφέρονται από τα Αραβικά στα Τούρκικα, το πρώτο -α- προφέρεται βαθύ -α- , και το δεύτερο προφέρεται -ε-. Το Ja’far στα Τουρκικά προφέρεται CÂFER και γι αυτό έφτασε στα Ελληνικά ως Τζαφέρ > Τζαφέρης.                               

Διαβάστε, επίσης, την ιστορία του επωνύμου “Πάγκαλος”                                                

Την επόμενη εβδομάδα: τι σημαίνει το επώνυμο Καραμανλής.                           

Διαβάστε, ακόμα, Mικρό Αφιέρωμα στα Ανθρώπινα Δικαιώματα (16 άρθρα, στις 2 πρώτες σελίδες)                                               

και 1165 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα.                    

Δωρεάν e-books (προστέθηκαν 12 νέα ψηφιακά βιβλία).                             

Θεματική Βιντεοθήκη (ιστορία-τέχνη-επιστήμες) 24γράμματα                                                  

Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.                               

Μπορείτε να εγγραφείτε για να ενημερώνεστε για τα εβδομαδιαία ανανέωση από τα 24γραμματα, στη διεύθυνση http://24grammata.com/?page_id=6.                                                     
24γραμματα© 2011.                          
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.                                 
Ανάπτυξη από τα 24γραμματα

24γράμματα.

24γράμματα.                                        

Ηλεκτρονικό περιοδικό για τη Γλώσσα, την Ιστορία και τον Πολιτισμό.                       

Η λέξη της εβδομάδας από τα 24γράμματα: Η ιστορία της λέξης “άσυλο”. Γράφει ο Γιώργος Δαμιανός                

Παρουσίαση με λίγα λόγια: Δεν είναι πρώτη φορά στην Ιστορία που γίνεται λόγος για τον περιορισμό του Ασύλου.                   

Κατά την αυτοκρατορική περίοδο της Ρώμης οι ιεροί χώροι, που παρείχαν άσυλο, είχαν αυξηθεί υπερβολικά (για να προστατεύονται όλοι οι αντιφρονούντες υπόδουλοι) και για αυτό οι Ρωμαίοι αναγκάστηκαν να τους περιορίσουν για να αποφεύγεται η υπόθαλψη “ταραχοποιών στοιχείων”.             

Σήμερα, η λέξη “άσυλο” χρησιμοποιείται, κυρίως, για να δηλώσει το πανεπιστημιακό άσυλο, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχει και το διπλωματικό, το οικογενειακό αλλά και το πολιτικό άσυλο. Η λέξη παράγεται από το στερητικό -α- και το ρήμα “συλάω, -ω” και δήλωνε, αρχικά, τον απαραβίαστο χώρο, που δεν επιτρέπεται να βεβηλωθεί και ως εκ τούτου προσδιόριζε τον ασφαλή χώρο.24γράμματα                           

Το ρήμα συλώ όριζε τη “λαφυραγώγηση νεκρού και ίσως να προέρχεται από τα ουσιαστικά “σύλα” ή “σύλαι” τα οποία δήλωναν “ την κατάληψη του πλοίου και την κατάσχεση του εμπορεύματος”.                          

Η λέξη χρησιμοποιείται από τον 5ο αιώνα π.Χ. (Ευριπίδης, Μηδ. 727-728). Το πνεύμα του άσυλου συναντάται και το 467 π.Χ, έτος που διδάχτηκαν «Ικέτιδες» του Αισχύλου.                       

Η λέξη, αρχικά, προσδιόριζε ναούς ή ιερούς τόπους (απ΄ εδώ και η λ. “ιερόσυλος”) και κανένας δεν μπορούσε να πειράξει όποιον ζητούσε προστασία. Παράγωγες λέξεις: συλητής (: άρπαγας, ληστής), σύληση.                           

Η λέξη πέρασε στα λατινικά ως asylum και απ' εκεί σε όλες τις γλώσσες της Εσπερίας: Ιταλικά: asilo, Γαλλικά: asile, Γερμανικά: asyl, Αγγλικά: asylum. 24γράμματα Το πανεπιστημιακό άσυλο καθιερώθηκε το 1088 στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια (Ιταλία) με το Authentica Habita (ή Constitutio Habita) και σκοπός του ήταν να προστατευτούν οι διανοούμενοι από την αυθαιρεσία της παπικής εκκλησίας.                                    

Στα νεότερα χρόνια χώροι προστασίας ανθρώπων με ιδιαίτερα ψυχικά ή κοινωνικά προβλήματα ονομάστηκαν “άσυλα” (άσυλο ανιάτων, αστέγων, κ.α).                     

Σύγχρονη είναι και η παρεξηγημένη νομική επινόηση “βουλευτική ασυλία”                   

Διαβάστε ένα μικρό αφιέρωμα στο άσυλο: την ιστορία του ασύλου,την πρώτη καταπάτηση ασύλου στην αρχαιότητα, την πρώτη καταπάτηση πανεπιστημιακού ασύλου (τα Γαλβανικά), Τι ακριβώς ορίζει ο σύγχρονος νόμος/ τι ισχύει στο εξωτερικό,τις απόψεις των: Πανούση, Γεωργοσόπουλου, Δανίκα, Παντούλα 24γράμματα                                    

1120 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα.                    

Δωρεάν e-books (προστέθηκαν 15 νέα ψηφιακά βιβλία).                          

Θεματική Βιντεοθήκη (ιστορία-τέχνη-επιστήμες) 24γράμματα                         

Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.                            

24γραμματα© 2011.                               
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Ανάπτυξη από τα 24γραμματα

24γράμματα.

24γράμματα.                             

Ηλεκτρονικό περιοδικό για τη Γλώσσα, την Ιστορία και τον Πολιτισμό.                  

Η λέξη της εβδομάδας από τα 24γράμματα:                

Η ιστορία της λ. αυτόματος >automatic> auto… (από τις πιο διαδεδομένες παγκοσμίως).                

Γράφει ο Γιώργος Δαμιανός                      

Παρουσίαση με λίγα λόγια: H λέξη αυτόματος [< αυτός + μάω (: σκέπτομαι)] δηλώνει το «σκέπτομαι από μόνος μου», «αφ΄εαυτού». Αρχικά, προσδιόριζε οτιδήποτε κινείται δίχως την άμεση ανθρώπινη παρέμβαση, τον αυτοματισμό, το ρομπότ .                

Θα εκπλαγείτε, όμως, όταν θα διαβάσετε ότι ο όρος με τη σημασία του ρομπότ αναφέρεται για πρώτη φορά στην Ιλιάδα (Σ, 376): « Ο Ήφαιστος ...έφτιαχνε τρίποδες...και έβαζε κάτω από του καθενός τον πάτο μαλαματένιες ρόδες για να τρέχουν μόνοι τους (στο πρωτότυπο: “αυτόματοι”) στη συγκέντρωση των Θεών και ύστερα πάλι να γυρίζουν σπίτι» 24γράμματα                            

Το 1589 ένας καθολικός ιερέας, ο Baldo Beraldino , θα διασώσει, στη Λατινική γλώσσα, την πραγματεία του Ήρωνος του Αλεξανδρέα «περί αυτοματοποιητικής».                  

Ποιος ήταν ο Ήρων; Περίφημος μηχανικός που έζησε, ίσως, τον α΄αιωνα, στην Αλεξάνδρεια. Διηύθυνε το πρώτο συστηματικό “Πολυτεχνείο” του κόσμου (την Ανώτατη Τεχνική Ελληνική Σχολή). Στο έργο του «αυτοματοποιητική» ερευνά την υδροστατική αλλά και την πίεση των ατμών ως κινητήρια δύναμη.              

Αναφέρει την κατασκευή αυτομάτου μηχανήματος σε ναό που ανοιγόκλεινε τις πόρτες (πότε σας είπαν ότι ανακαλύφθηκε η ατμομηχανή; Το 1690; Από τον Παπέν ; ...για να το ξανασκεφτείτε)..               

Πάντως, η χρήση της λέξης (ως μηχανικός όρος) ήταν περιορισμένη, αφού περιορισμένη ήταν και η μηχανολογία. Το 1816, ο όρος «ξεθάβεται» από τον συγγραφέα Ε.Τ.Α. Hoffmann (1776-1822) που σημειώνει επιτυχία με το “Die Automaten” (πρόκειται για μηχανική κούκλα, ρομπότ) και επανεντάσσει τον ξεχασμένο ελληνικό όρο στους Δυτ. Ευρωπαίους. 24γράμματα                   

Είναι η εποχή των πρώτων ατμομηχανών. Η λέξη αυτόματος γίνεται της μόδας για να προσδιορίσουν τις νέες μηχανικές-«ρομποτικές» ανακαλύψεις, «τα μηχανήματα του διαβόλου». Έτσι, δημιουργήθηκαν οι νέες λέξεις παγκόσμιας εμβέλειας, όπως: γαλλ.: automatisation, αγγλ.: automatic, ιταλ.: automatico . Στην Αμερική θα φτάσει ως automatization, αλλά κάποιος διοικητής της Ford θα το περικόψει και το 1945 θα εμφανιστεί για πρώτη φορά ως automation.                

Ως συγκοπτόμενη λέξη διατηρήθηκε σ’ όλες τις γλώσσες με τη μορφή: auto…                  

Αν η σκέψη σας οδηγήθηκε στο αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων, καλό είναι να προσέξετε ότι δεν υπάρχει σειρ(ε)ιακό κιβώτιο, αλλά μόνο σειραϊκό (έχει, δηλαδή, στη σειρά, serial, τις ταχύτητες). 24γράμματα                             

Η λέξη είναι τσέχικη : ρομπότ < robota (: εργασία). Σχηματίστηκε από τον τσέχο συγγραφέα Capek στο μυθιστόρημα: Rossum’s Universal Robot                

Η λέξη «αυτόματος» αναφέρεται, επίσης: Ιλιάδα (Ε,711). Αριστοτέλης, Αθηναίων πολιτεία (8,5). Ευριπίδης, Ιφιγένεια εν Ταύροις, 1166               

Μετάφραση: Κομνηνού - Κακριδή. Αναλογιστείτε για λίγο: τι είδους φαντασία διέθετε ο Όμηρος; Ή, μήπως, δεν είναι αποκύημα της φαντασίας του;                    

Degli automati, di Herone Alessandrino, μετ. Στα λατ. Baldo Berardino, abate di Guastalla, Venetia, 1589                  

Denis Papin (1647–1713). H ατμοσφαιρική μηχανή του Παπέν αξιοποιεί την πίεση του ατμοσφαιρικού αέρα (όχι, ακριβώς, του ατμού). Περισσότερα, καθώς και η μετάφραση του άρθρου σε 3 γλώσσες, στα 24γράμματα                            

1070 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα/                       

Δωρεάν ebooks (προστέθηκαν νέα ebooks) / Θεματική Βιντεοθήκη (ιστορία-τέχνη-επιστήμες) 24γράμματα                                

Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.                    

Μπορείτε να εγγραφείτε για να ενημερώνεστε για τα εβδομαδιαία ανανέωση από τα 24γραμματα, στη διεύθυνση http://24grammata.com/?page_id=6.                           

24γραμματα© 2011.                          

Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Ανάπτυξη από τα 24γραμματα

24γράμματα.

24γράμματα.                                                               

Ηλεκτρονικό περιοδικό για τη Γλώσσα, την Ιστορία και τον Πολιτισμό.                        

Η λέξη της εβδομάδας από τα 24γράμματα:                   

Ποια η σχέση ανάμεσα στο χάος, το γκάζι, και την γκαζόζα;                                           

Παρουσίαση με λίγα λόγια:                              

Η λέξη γκάζι παράγεται από την αρχαία ελληνική λέξη Χάος. Παράξενο; Όχι και τόσο, αρκεί να ακολουθήσετε τα απλά μαθήματα μυθολογίας:                        

Κατά τον Ησίοδο , το χάος ορίζεται η πρωτογενής αρχή, όχι όμως ως αφηρημένη έννοια αλλά ως σκοτεινός χώρος γεμάτος νέφη. Αντίθετα, η ορφική κοσμογονία παραδέχεται το χάος ως δεύτερη αρχή του κόσμου μετά το Χρόνο.                          

Ο Πλάτων αναφέρει ότι από το Χάος γεννήθηκε ο Έρωτας (φτυστός ο πατέρας του, αυτός ο Έρωτας).                           

24γράμματα                                                

Καλά όλα αυτά, θα έλεγε κάποιος. Αλλά, τι σχέση έχουν με το γκάζι;                            

Μέχρι το 1640 απολύτως καμία.                               

Τη χρονιά εκείνη, ένας ιδιοφυής Φλαμανδός «χημικός», ο Βαν Χέλμοντ (Johann Batista Helmont, 1577- 1644) πέτυχε την παρασκευή καύσιμου μείγματος αερίων (μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα CO, CO2, το αδέσμευτο αέριο, gas sylvestre). Μόνο που, ακόμα, δεν ήξερε πως να το ονομάσει.                        

Δανείστηκε, λοιπόν, την ελληνική λέξη χάος, για να δηλώσει την άμορφη και απροσδιόριστη μάζα του αερίου (gas), γιατί κάπως έτσι φανταζόταν ότι ήταν και το χάος (χάος >caos > gaos > gas) .                                    

Στη συνέχεια παρήχθησαν όλες οι λέξεις που αναφέρονται στο αέριο > γκαζ, γκαζιέρα, γκαζάκι, γκαζάδικο αλλά και τα αεριούχα ποτά όπως η γκαζόζα (24γράμματα).                                         

Τώρα, πώς από το αέριο (gas) οδηγηθήκαμε στο γκάζι του αυτοκινήτου (γκαζώνω, γκαζωμένος, η γκαζιά, τα γκάζια); Γι αυτό ευθύνονται τα γκαζοζέν (gazogene) αυτοκίνητα που είχαμε στη χώρα μας, κατά τη γερμανική κατοχή (έκαιγαν gas, λόγω έλλειψης πετρελαίου).                        

Έτσι, δίνω gas στη μηχανή ισοδυναμούσε με το δίνω καύσιμο στη μηχανή για να επιταχυνθεί.                           

Ησίοδος, θεογονία,116.                          

Πλάτων, Συμπόσιο 178. Αναφορά της λ. χάος ως νεφελώδες αέριο γίνεται και στους : Αριστοφάνη (Όρνιθες, 192, 1218), Βιργίλιο (Ecloghe,VI,31), Οβίδιο (Metamorfosi), αλλά και στο κατα Λουκάν Ευαγγέλιον ( 16, 26).                                     

J. B. Van Helmont, Ortus medicinae, Amsterdam 1652. Στις σελίδες 59, 86 αναλαμβάνει την πατρότητα του όρου και παραδέχεται τη σχέση με τη λ. Χάος. Το κείμενο στα λατινικά : halitum illum, gas vocavi, non longe a chaos veterum secretum.                           

Διαβάστε στα 24γράμματα για την περίεργη ιστορία της λέξης χάος, καθώς και τη σχετική βιβλιογραφία (Γιώργος Δαμιανός).                             

Θεματική Βιντεοθήκη:                              

Απολαύστε τα βίντεο γύρω από την Ιστορία, την Τέχνη, τις Eπιστήμες και τις ταινίες μικρού μήκους (αυστηρή επιλογή με την εγγύηση του 24grammata.com) 933 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα/ Δωρεάν ebooks                         

Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com.                          

Μπορείτε να εγγραφείτε για να ενημερώνεστε για τα εβδομαδιαία ανανέωση από τα 24γραμματα, στη διεύθυνση http://24grammata.com/?page_id=6.                                                 
24γραμματα© 2011.                        
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Ανάπτυξη από τα 24γραμματα