Ένα περιοδικό έχει ενδιαφέρον όταν είναι κάθε φορά ίδιο και διαφορετικό. Ίδιο όσον αφορά τη γενική θεώρησή του, διαφορετικό ως προς την οπτική των κειμένων που δημοσιεύει. Ελπίζουμε ότι σ’ αυτήν την κατεύθυνση κινείται και το παρόν τεύχος: αφενός μιλάει για την ποίηση, ελληνική και ξένη, διαχρονικά και συγχρονικά, επιστημονικά και διεπιστημονικά, στη θέση της μέσα στη λογοτεχνία και τον πολιτισμό, μέσα στην κοινωνία και την Ιστορία, αλλά κι ανάμεσα στους πολιτισμούς, μαζί με τις πολιτισμικές μεταφορές που επιτελεί – κι όλα αυτά συχνά αξεδιάλυτα· αφετέρου δίνει τον λόγο στην ποίηση, δημοσιεύει ποιητικό λόγο ελληνικό και μεταφρασμένο, προερχόμενο από όλα τα ρεύματα και όλα τα πλάτη της οικουμένης.
Ένα περιοδικό έχει ενδιαφέρον όταν είναι κάθε φορά ίδιο και διαφορετικό. Ίδιο όσον αφορά τη γενική θεώρησή του, διαφορετικό ως προς την οπτική των κειμένων που δημοσιεύει. Ελπίζουμε ότι σ’ αυτήν την κατεύθυνση κινείται και το παρόν τεύχος: αφενός μιλάει για την ποίηση, ελληνική και ξένη, διαχρονικά και συγχρονικά, επιστημονικά και διεπιστημονικά, στη θέση της μέσα στη λογοτεχνία και τον πολιτισμό, μέσα στην κοινωνία και την Ιστορία, αλλά κι ανάμεσα στους πολιτισμούς, μαζί με τις πολιτισμικές μεταφορές που επιτελεί – κι όλα αυτά συχνά αξεδιάλυτα· αφετέρου δίνει τον λόγο στην ποίηση, δημοσιεύει ποιητικό λόγο ελληνικό και μεταφρασμένο, προερχόμενο από όλα τα ρεύματα και όλα τα πλάτη της οικουμένης. Ο Σαρλώ στη νεοελληνική ποίηση: ο Σαρλώ ως σύμβολο, αλλά και ο Τσάρλι Τσάπλιν ως προοδευτικός καλλιτέχνης πυροδοτούν τη δημιουργικότητα αριστερών καλλιτεχνών από τον μεσοπόλεμο ως τα μεταπολεμικά χρόνια, με τα ποιήματα να κατανέμονται σε μια αλλόκοτη χρονική ακολουθία: 1927, 1937, 1947, 1957. Ο Σαρλώ και η σχέση του με τους φασουλήδες των μετασυμβολιστών, αλλά και με τον ίδιο τον ποιητή Κοτζιούλα στους δρόμους της πόλης. Η κριτική της ποίησης ως μεταγραφή της, που ελάχιστα επηρεάζει τον ίδιο τον ποιητή, που γράφει αυτό που είναι και αυτό που θέλει. Η κριτική ως γραφή, «δημιουργία μέσα στη δημιουργία», γραφή που αναμετριέται εξίσου με τον χρόνο όπως και η ποίηση, αλλά και διάλογος, συχνά ελάχιστα παραγωγικός, με τον ποιητή, τον συγγραφέα, τον καλλιτέχνη. Η κριτική ως corpus κριτικών που παρουσιάζουν μεγάλες αντιθέσεις ανάμεσά τους και ουδόλως επηρεάζουν, σε βάθος χρόνου, την αναγνώριση της μεγαλοφυΐας. Η ιδιοτελής και η ανιδιοτελής κριτική, η κριτική που γίνεται με αγάπη και η άλλη που γίνεται με σκοπιμότητα. Η κριτική που στηρίζει το περιοδικό: αναπόδραστα υποκειμενική, στραμμένη στο κείμενο καθαυτό και στον κόσμο, πάντα με ψυχή. Ο Ελύτης και η σχέση της ποίησής του με την αρχιτεκτονική, με τον χώρο. Μια διεπιστημονική προσέγγιση σε συνέχεια προηγούμενου κειμένου, για τον Εμπειρίκο και τον χώρο. Συνάντηση δύο τεχνών σε μια κοσμοθεώρηση και μια αναθεώρηση, αυτή του ελληνικού τοπίου στην αληθινή του όψη. Η εξωτερικότητα της γλώσσας, η αποσύνδεσή της από το υποκείμενο αλλά και τον αποδέκτη του λόγου, ο λόγος του Φουκώ και η διπλή εφαρμογή του: στον απρόσωπο λόγο του διαδικτύου, ως λόγο της αλλοτρίωσης· στον ποιητικό λόγο, ως διαρκή υπέρβαση κάθε παραδεδομένου σχήματος. Ο υπερρεαλισμός, πάλι. Η αποτίμησή του από τον Σικελιανό, στη σχέση του με το υποσυνείδητο, του οποίου δεν έχει το μονοπώλιο κατά τον ποιητή, όπως και του αντιλογοκεντρισμού άλλωστε. Με την εξαιρετική παρατήρηση όσον αφορά τον διυποκειμενικό δεσμό, τη σχέση υποκειμένου και αντικειμένου, την κοινωνική διαμόρφωση της ατομικότητας του ποιητή και της γραφής του: «Από πού αρχίζει τάχα, αγαπητέ μου φίλε, η ατομική ψυχή του Αισχύλου κι από πού η γιγάντεια ομαδική, υπερατομική συνείδησή του;» Ο ποιητής ως φιλόσοφος αλλά και κοινωνιολόγος, ερήμην του. Το κινεζικό Βιβλίο των Ωδών, η κινεζική δημοτική ποίηση, μια ποίηση της καθημερινότητας, γραμμένα πριν από πολλούς αιώνες από τη μια· ο Οδυσσέας του Τέννυσον από την άλλη. Κριτικές. Παρουσιάσεις. Ποιήματα. Ένα τεύχος ίδιο και διαφορετικό, για τη ζωντανή ποίηση του καιρού μας.
|