Δευτέρα 17 Αυγούστου 2009
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΝΛΗΣ:
Τρίτη 14 Απριλίου 2009
Ο Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη σας εύχεται Καλό Πάσχα και σας παρουσιάζει τα νέα του βιβλία!
Τετάρτη 14 Ιανουαρίου 2009
Ελληνες ποιητές:Επιστολή συμπαράστασης !
Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2007
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (Αναδημοσίευση απο www.provoleas.gr)
Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο, καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο, το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή.
Απόσπασμα από την «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη
Ο Νίκος Καζαντζάκης (18/2/1883-20/10/1957) , υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς, αλλά και πιο παρεξηγημένους Έλληνες συγγραφείς του 20ού αιώνα.
Κρητικής καταγωγής, είναι κυρίως γνωστός από τα έργα του «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και «Ο Τελευταίος Πειρασμός».
Ο Καζαντζάκης είναι ο πιο πολυμεταφρασμένος σύγχρονος Έλληνας συγγραφέας.
Πολλά από τα έργα του παρουσιάστηκαν στο θέατρο και τον κινηματογράφο.
Έχει επίσης γίνει η πηγή έμπνευσης συνθετών όπως ο Σκαλκώτας, ο Μαρτινού, ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης.
Οι θεματικές των έργων του, ποικίλες.
Τα έργα του από Πεζά, έως Ποίηση, αποτελούνται από Πεζογραφήματα, Δοκίμια, Θεατρικά έργα, Ταξιδιωτική λογοτεχνία, Παιδική λογοτεχνία, Μεταφράζεις και Διασκευές.
Πολυγραφότατος καυτηριάζει την υποκρισία και περιγράφει την χαρά της ζωής.
Αναζητά όμως μέσα από όλα αυτά πάντοτε το βαθύτερο νόημα της ζωής.
Κορυφαία έργα του η Ασκητική και η Αναφορά στο Γκρέκο, όπου έγραφε για αυτή στο πρόλογο του βιβλίου:
«Η αναφορά μου στον Γκρέκο δεν είναι αυτοβιογραφία: η ζωή μου η προσωπική για μένα μονάχα έχει κάποια, πολύ σχετική αξία, για κανένα άλλον: η μόνη αξία που της αναγνωρίζω είναι ετούτη: ο αγώνας της να ανέβει από σκαλοπάτι σε σκαλοπάτι και να φθάσει όσο πιο αψηλά μπορούσαν να την πάνε η δύναμη της και το πείσμα - στην κορφή που αυθαίρετα ονομάτισα Κρητική ματιά.
Θα βρεις λοιπόν φίλε αναγνώστη, στις σελίδες ετούτες την κόκκινη γραμμή, καμωμένη από στάλες αίμα μου, που σημαδεύει την πορεία μου ανάμεσα στους ανθρώπους, στα πάθη και στις ιδέες.
Κάθε άνθρωπος άξιος να λέγεται γιος του ανθρώπου σηκώνει το σταυρό του κι ανεβαίνει το Γολγοθά του.
Πολλοί, οι πιό πολλοί φθάνουν στο πρώτο, στο δεύτερο σκαλοπάτι, λαχανιάζουν, σωριάζουνται στη μέση της πορείας και δε φθάνουν στη κορφή του Γολγοθά θέλω να πω στην κορφή του Γολγοθά θέλω να πω στην κορφή του χρέους τους να σταυρωθούν, ν αναστηθούν και να σώσουν την ψυχή τους.
Λιποψυχούν, φοβούνται να σταυρωθούν και δεν ξέρουν πως η σταύρωση είναι ο μόνος δρόμος της ανάστασης, άλλον δεν έχει.
Τέσσερα στάθηκαν τα αποφασιστικά σκαλοπάτια στο ανηφόρισμα μου, και το καθένα φέρνει ένα ιερό όνομα:
Χριστός, Βούδας, Λένιν, Οδυσσέας.
Αυτή την αιματερή πορεία μου, από τη μια από τις μεγάλες αυτές ψυχές στην άλλη, τώρα που ο ήλιος βασιλεύει, μάχουμαι στο Οδοιπορικό μου ετούτο να σημαδέψω.
Έναν άνθρωπο να ανεβαίνει με την ψυχή στο στόμα, το κακοτράχαλο βουνό της μοίρας του. Αλάκερη η ψυχή μου μια κραυγή κι όλο μου το Έργο, το σχόλιο στην κραυγή αυτή».
Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)
1- Πεζογραφία
Κάρμα Νιρβανή, Όφις και Κρίνο. Αθήνα, 1906.
Τόντα Ράμπα. Αθήνα, Δίφρος, 1956. (μετάφραση από τα γαλλικά Γιάννη Μαγκλή) Le jardin des Rochers. 1939. (και σε μετάφραση Παντελή Πρεβελάκη με τίτλο Ο Βραχόκηπος. Αθήνα, Εστία, 1960.
Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά. Αθήνα, Δημητράκος, 1946.
Ο Χριστός ξανασταυρώνεται. Αθήνα, Δίφρος, 1954.
Οι Αδερφοφάδες. Αθήνα, 1963.
Ο Καπετάν Μιχάλης. Αθήνα, Μαυρίδης, 1953.
Ο τελευταίος πειρασμός. Αθήνα, Δίφρος, 1955.
Ο Φτωχούλης του θεού. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
Αναφορά στο Γκρέκο. Αθήνα, χ.ε., 1961.
2- .Δοκίμια
Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. Ηράκλειο, Στ.Μ.Αλεξίου, 1909.
H.Bergson . Αθήνα, τυπ. Μαίσνερ και Καργαδούρη, 1912. Salvatores Dei•
Ασκητική. Αθήνα, 1927.
Ιστορία της Ρώσικης λογοτεχνίαςΑ΄. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1930.
Ιστορία της Ρώσικης λογοτεχνίαςΒ΄. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1930.
Συμπόσιο. Αθήνα, Ελένη Καζαντζάκη, 1971.
3- Θέατρο
Πέτρος Ψειλορείτης, Ο Πρωτομάστορας. Αθήνα, έκδοση των Παναθηναίων, 1910.
Νικηφόρος Φωκάς. Αθήνα, Στοχαστής,1927.
Χριστός. Αθήνα, Στοχαστής, 1928. Οδυσσέας. Αθήνα, Στοχαστής, 1928.
Νικηφόρος Φωκάς. Αθήνα, Πυρσός, 1939.
Μέλισσα. Αθήνα, 1939. (ανατύπωση από τη Νέα Εστία) Ιουλιανός.
Αθήνα, Ο Πιγκουΐνος, 1945.
Ο Καποδίστριας. Αθήνα, Νικ.Αλικιώτης, 1946.
Σόδομα και Γόμορρα. Αθήνα, 1949. (ανάτυπο από τη Νέα Εστία)
4 - Ταξιδιωτική λογοτεχνία
Τι είδα στη ΡουσίαΑ΄. Αθήνα, Στοχαστής, 1928.
Τι είδα στη ΡουσίαΒ΄ - Γ΄. Αθήνα, Στοχαστής, 1928.
ΤαξιδεύονταςΑ΄ • Ισπανία. Αθήνα, Πυρσός, 1956.
ΤαξιδεύονταςΒ΄ • Ιαπωνία - Κίνα. Αθήνα, Πυρσός, 1938.
ΤαξιδεύονταςΓ΄ • Αγγλία. Αθήνα, Πυρσός, 1941.
Ταξιδεύοντας• Ισπανία, Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά. Αλεξάνδρεια, εκδ. βιβλιοπωλείου Σεράπειον, 1927.
Ταξιδεύοντας• Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά, Ιερουσαλήμ, Κύπρος. Αθήνα, O Μοριάς, 1961.
5- Ποίηση
Οδύσσεια. Αθήνα, Πυρσός, 1938.
Τερτσίνες. Αθήνα, 1960.
6- Αλληλογραφία
Επιστολές προς τη Γαλάτεια. Αθήνα, Δίφρος, 1958.
Τετρακόσια γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη. Αθήνα, Ελένη Καζαντζάκη, 1984. Ανέκδοτες επιστολές Καζαντζάκη • Από τα νεανικά έως τα ώριμά του χρόνια (1902-1956)• Με πρόλογο και σχόλια του Μηνά Δημάκη. Αθήνα, έκδοση του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, 1979.
Το χρονικό μιας δημιουργίας • Ανέκδοτη αλληλογραφία Καζαντζάκη - Μαρτινού • Επιμέλεια Γιώργος Ανεμογιάννης. Βάρβαροι Κρήτης, έκδοση μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, 1986.
7- Παιδική λογοτεχνία
Μέγας Αλέξανδρος. Αθήνα, Ελένη Καζαντζάκη, 1979.
Στα παλάτια της Κνωσού. Αθήνα, Ελένη Καζαντζάκη, 1981.
8- Μεταφράσεις
William James , Η θεωρία της Συγκινήσεως. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Φρειδερίκου Νίτσε, Η γέννησις της τραγωδίας. Αθήνα, Φέξης, 1912. Φρειδερίκου Νίτσε,
Τάδε έφη Ζαρατούστρας. Αθήνα, Φέξης, 1913.
T.P. Eckermann, Συνομιλίαι Έκκερμανν με τον Γκαίτε. Αθήνα, Φέξης, 1913. C.A. Laisant,
Η Αγωγή επί τη βάσει της επιστήμης. Αθήνα, Φέξης, 1913.
Μ.Μαίτερλιγκ, Ο θησαυρός των ταπεινών. Αθήνα, Φέξης, 1913. Ch. Darwin,
Περί της γενέσεως των ειδών. Αθήνα, Φέξης, 1915. Louis Bόchner ,
Δύναμις και Ύλη. Αθήνα, Φέξης, 1915
H. Bergson, Το γέλιο. Αθήνα, Φέξης, 1915.
Ο Ηγεμόνας του Νικολό Μακιαβέλλι. Αθήνα, Γαλαξίας, 1961.
Johanes Joergensen, Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης. Αθήνα, 1951.
Πλάτων, Αλκιβιάδης δεύτερος. Αθήνα, Φέξης, 1912.
Πλάτων, Ίων, Μίνως, Δημόδοκος, Σίσυφος, Κλειτοφών. Αθήνα, Φέξης, χ.χ. Όμηρος, Ιλιάδα. Αθήνα, 1955 (μετάφραση Ν.Καζαντζάκη - Ι.Θ.Κακριδή).
Όμηρος, Οδύσσεια. Αθήνα, 1965 (μετάφραση Ν.Καζαντζάκη - Ι.Θ.Κακριδή).
Δάντης, Η θεία Κωμωδία. Αθήνα, Κύκλος, 1934.
9- Διασκευές
Ιούλίος Βερν, Οι πειραταί του Αιγαίου. Αθήνα,Δημητράκος, 1931.
Ιούλιος Βερν, Περιπέτειες Κινέζου στην Κίνα. Αθήνα, Δημητράκος, 1931.
Ιούλιος Βερν, Η χώρα των αδαμάντων. Αθήνα, Δημητράκος, 1931.
Ιούλιος Βερν, Ο γύρος του κόσμου εις 80 μέρες. Αθήνα, Δημητράκος, 1931.
Ιούλιος Βερν, Η πλωτή πολιτεία. Αθήνα, Δημητράκος, 1942.
Ιούλιος Βερν, Από τον Καύκασο στο Πεκίνο. Αθήνα, Δημητράκος, 1942.
Ιούλιος Βερν, Μιχαήλ Στρογκώφ. Αθήνα, Δημητράκος, 1942.
Ιούλιος Βερν, Ροβήρος ο κατακτητής. Αθήνα, Δημητράκος, 1943.
Μπούλβερ - Λύττων, Οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1933. Μαίην Ρυντ, Οι νέοι Ροβινσώνες. Αθήνα, Νίκας και Σία, χ.χ. Μπήτσερ Στόου, Το καλύβι του Μπαρμπα Θωμά. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 193;
Μπόνσελς, Μάγια η Μέλισσα. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1931.
Ντίκενς, Όλιβερ Τουίστ. Αθήνα, Ελευθερουδάκης [1933].
Ντωντέ, Το μικρούλικο. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 193;
Σουίφτ, Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 193;
Γκοπάλ - Μουκέρι, Ο ελέφας Καρί. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, [1931].
10- Συγκεντρωτικές εκδόσεις Θέατρο•
Τραγωδίες με βυζαντινά θέματα. Αθήνα, Δίφρος, 1956.
Θέατρο• Τραγωδίες με διάφορα θέματα. Αθήνα, Δίφρος, 1956.
Ανέκδοτες επιστολές• Ο Νίκος Καζαντζάκης γράφει… Επιμέλεια – Εισαγωγή – Σχόλια Θανάσης Παπαθανασόπουλος. Βάρβαροι Ηρακλείου, έκδοση ιδρύματος Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, χ.χ. ( Για εκτενέστερα βιβλιογραφικά στοιχεία βλ. Κατσίμπαλης Κ.Γ., Βιβλιογραφία Ν.ΚαζαντζάκηΑʼ 1906-1948. Αθήνα, 1958 και Καλαμαράς Βασίλης Κ., « Νίκου Καζαντζάκη», Διαβάζω190, 27/4/1988, σ.99-105.
Η βιβλιογραφία του Ν Καζαντζάκη είναι από το http://book.culture.gr/)
Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου 2007
1996-2007 ΕΝΤΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΕΛΥΤΗ!
Από καιρό ήθελα να κάνω ένα αφιέρωμα στο μεγάλο μας ποιητή και να που επιτέλους βρήκα το κενό.
«Ιδού Εγώ λοιπόν, ο πλασμένος για τις μικρές Κόρες και τα νησιά του Αιγαίου Ο εραστής του σκιρτήματος των ζαρκαδιών ο ηλιοπότης...»
Δευτέρα, 18 Μαρτίου 1996: ο Οδυσσέας Ελύτης, 85 ετών, πεθαίνει από καρδιακή ανακοπή στο σπίτι του στην Αθήνα. Έσβησε ήρεμα, καθώς ξεκουραζόταν ντυμένος στο κρεβάτι του. Έτσι τον βρήκε η σύντροφος των τελευταίων 13 χρόνων της ζωής του, η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου. Οδυσσέας Αλεπουδέλης γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1911 στο Ηράκλειο Κρήτης. Ήταν το έκτο και τελευταίο παιδί του Παναγιώτη και της Μαρίας Αλεπουδέλη, οι οποίοι καταγόταν και οι δύο από τη Μυτιλήνη. Ευκατάστατη και γνωστή η οικογένεια (ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης εργοστασίου σαπωνοποιίας και πυρηνελαιουργίας), θεωρείται ένας από τους λόγους για την μετέπειτα απόφαση του ποιητή να χρησιμοποιήσει ψευδώνυμο. Από το 1914, η οικογένεια μεταφέρει τις επιχειρήσεις της στον Πειραιά και εγκαθίσταται στην Αθήνα, πραγματοποιώντας συχνά ταξίδια και πολύμηνες διαμονές σε ελληνικά νησιά όπως οι Σπέτσες, η Αίγινα, η Τήνος και φυσικά η Λέσβος, καθώς και στο εξωτερικό. Παρ’ όλες τις πιέσεις των δικών του να σπουδάσει χημεία, ο νεαρός Αλεπουδέλης επιλέγει τη νομική σχολή όπου γράφεται κατόπιν εξετάσεων το 1930. Δεν θα ολοκληρώσει όμως ποτέ τις σπουδές του, μιας και σειρά γεγονότων και γνωριμιών στις αρχές της δεκαετίας του 30 θα σφραγίσουν τη μεταμόρφωσή του σε Οδυσσέα Ελύτη.
Η πρώτη ουσιαστική συνάντησή του με την Ποίηση θα συντελεστεί, όταν, φοιτητής, διαβάζει ένα βιβλίο του υπερρεαλιστή ποιητή Paul Eluard. Μέχρι τότε, όπως ομολογεί και ο ίδιος στα «Ανοιχτά Χαρτιά» (1974), θεωρούσε την ποίηση σαν «... ένα φλύαρο και ανιαρό ρυθμοκόπημα [...]. Τα ποιήματα χρησίμευαν για να μιλάνε για τα βουνά ή τα ποτάμια και να λεν κοινοτοπίες.». Με τον Eluard έρχεται η ανακάλυψη μιας καινούργιας γλώσσας και έκφρασης των πραγμάτων, μιας νέας ματιάς στον κόσμο, συνεπώς μιας νέας αντίληψης για το περιεχόμενο και την ουσία της ποίησης.
Η καινούργια αυτή αφύπνιση συνδυάζεται με τη διείσδυσή του σε λογοτεχνικούς κύκλους. Σημαντική είναι η συνάντησή του, το 1930-35, με τους Σεφέρη, Θεοτοκά, Κατσίμπαλη και Καραντώνη. Είναι η λογοτεχνική συντροφιά που εκδίδει το πρωτοποριακό περιοδικό Νέα Γράμματα, όπου ο ποιητής θα δημοσιεύσει, κατόπιν παρότρυνσής τους, τα πρώτα του ποιήματα το 1935. Μα κυρίως, σταθμό αποτελεί η γνωριμία του την ίδια χρονιά με τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Θα συνδεθούν φιλικά και μαζί θα ταξιδεύσουν στην Ελλάδα, ανακαλύπτοντας καλά κρυμμένες πλευρές της χώρας και της παράδοσής της. Ο «Πατέρας του Υπερρεαλισμού στην Ελλάδα» τον μυεί στο κίνημα. Η «Υψικάμινός» του η οποία δημοσιεύεται το 1935, καθώς και η περίφημη διάλεξή του περί υπερρεαλισμού, επίσης την ίδια αυτή πλούσια σε γεγονότα χρονιά, επηρεάζουν βαθιά τον Ελύτη, ενισχύουν την πρώτη έντονη επίδραση της ποίησης του Eluard, και του ανοίγουν καινούργιους ορίζοντες. Θα πειραματιστεί αρχικά μεταφράζοντας ποιήματα του γάλλου ποιητή τα οποία θα δημοσιεύσει στα Νέα Γράμματα, θα μελετήσει τα θεωρητικά κείμενα ξένων υπερρεαλιστών, θα δοκιμάσει και την τεχνική της αυτόματης γραφής. Χωρίς ποτέ να υποταχτεί πραγματικά στις προδιαγραφές της σχολής του υπερρεαλισμού, θα καταλήξει να αντλήσει στοιχεία και εργαλεία τα οποία θα του χρησιμεύσουν ως βάση στο ποιητικό του έργο, θα τα αναμορφώσει και θα τα προσαρμόσει στο δικό του προσωπικό όραμα. Πάνω απ’ όλα, ο υπερρεαλισμός τον απελευθέρωσε όσον αφορά την χρήση της γλώσσας, η οποία τελικά είναι και η πρώτη ύλη της ποιητικής δημιουργίας. Οι προσταγές του υπερρεαλισμού όπως η ανακάλυψη του υποσυνείδητου και η αυτογνωσία, η συνειρμική έκφραση και εξωτερίκευση των πιο βαθιών συναισθημάτων και σκέψεων, η μετάφραση του υλικού κόσμου σε πνευματική απεικόνιση με αφετηρία εξωτερικά φυσικά ερεθίσματα, η δυνατότητα συνδυασμού και αντιπαράθεσης διαφορετικών και συχνά αντίθετων εικόνων, αρχετύπων και συμβόλων, διαμόρφωσαν και δημιούργησαν το ξεχωριστό, προσωπικό ύφος του Ελύτη.
Γέννημα-θρέμμα του Αιγαίου, του ήλιου και της θάλασσας, με το υποσυνείδητο να ξεχειλίζει από τα χρώματα και τα αρώματα της αλμύρας και της νησιώτικής φύσης που αποτυπώθηκαν στη μνήμη κατά την διάρκεια τόσο των παιδικών οικογενειακών ταξιδιών όσο και των μεταγενέστερων συχνών οδοιπορικών του, η επιλογή του Αιγαίου ως κυρίαρχο ποιητικό θέμα φαντάζει σήμερα προκαθορισμένη και αναπόφευκτη. Στο ποιητικό αυτό πλαίσιο του νησιωτισμού προσθέτονται στοιχεία από την μυθολογία, την αρχαία ελληνική παράδοση (ως γνωστό, ο Ελύτης θαύμαζε την ποίηση της εξαδέλφης του Σαπφώς, και οι μετέπειτα μεταφράσεις του των έργων της θεωρούνται πραγματικά διαμάντια), αλλά και την νεοελληνική παράδοση και ποίηση. Έτσι, ήδη από τα πρώτα του έργα εδραιώνονται η παγανιστική σχεδόν διάθεση, η λατρεία της φύσης, και η γλωσσική ιδιαιτερότητα ενός ύφους με έντονη υπερρεαλιστική χροιά.
Ο έρωτας το αρχιπέλαγος
κι η πρώρα των αφρών του
και οι γλάροι των ονείρων του.
Στο πιο ψηλό κατάρτι του
ο ναύτης ανεμίζει ένα τραγούδι.
Προσανατολισμοί
Τόσο πολύ τη μέθυσε ο χυμός του ήλιου που έγειρε το κεφάλι της και δέχτηκε να γίνει, σιγά-σιγά: η μικρή Πορτοκαλένια! Έτσι καθώς γλαυκόλαμψαν οι εφτά ουρανοί έτσι καθώς αγγίξαν μια φωτιά τα κρύσταλλα, έτσι καθώς αστράψανε οι χελιδοουρές, σάστισαν πάνω οι άγγελοι και κάτω οι κοπελιές, σάστισαν πάνω οι πελαργοί και κάτω τα παγόνια Οδυσσέας Ελύτης κι όλα μαζί συνάχτηκαν κι όλα μαζί την είδαν, Αιγαίο (1974) κι όλα μαζί τη φώναξαν: Πορτοκαλένια! (...) Σήκω μικρή, μικρή πορτοκαλένια! Όπως σε ξέρει το φιλί κανένας δεν σε ξέρει. Μήτε σε ξέρει ο γελαστός θεός, που με το χέρι του ανοιχτό στη φλογερή αντηλιά γυμνή σε δείχνει στους τριανταδυό ανέμους!
Ήλιος ο Πρώτος