Ζίπκα, η αντρική φορεσιά του Πόντου 
Λεύκωμα από την Πολιτιστική Ομάδα του 1ου ΕΠΑΛ ΚομοτηνήςΜια πολύ όμορφη και προσεγμένη έκδοση, καρπός έρευνας που πραγματοποίησε η Πολιτιστική Ομάδα του 1ου ΕΠΑΛ Κομοτηνής και αφορά στην αντρική φορεσιά των Ελλήνων του Πόντου, τη Ζίπκα, με την καθοδήγηση του καθηγητή τους Μιχάλη Βασιλειάδη κυκλοφόρησε αυτές τις ημέρες. Με πίστη και σεβασμό προς την ποντιακή παράδοση και με κινητήριο δύναμη την αγάπη προς αυτήν, είκοσι παιδιά του σχολείου δούλεψαν ακούραστα, ερεύνησαν, έγραψαν και αποτύπωσαν όλη αυτή την προσπάθειά τους μέσα σε αυτή την έκδοση.
Σε αυτήν θα βρείτε στοιχεία για την αντρική φορεσιά των Ελλήνων του Πόντου τη ζίπκα και τα κοσμήματα στις ενδυμασίες των Ελλήνων του Πόντου, κατανεμημένο σωστά και με πολλές φωτογραφίες.
Όπως σημειώνεται στην έκδοση, «η κατασκευή μιας ποντιακής φορεσιάς εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια συγκρότησης μιας εθνοτοπικής ποντιακής ταυτότητας μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923.
Το ένδυμα εκφράζει την ανάγκη για υπερτοπική ποντιακότητα, ειδικά στους πρόσφυγες τρίτης και τέταρτης γενιάς.
Η σημερινή ποντιακή φορεσιά των χορευτικών ομίλων είναι κατά κύριο λόγο έργο συλλόγων που με βάση μαρτυρίες, εικονογραφικό υλικό και ελάχιστα διασωθέντα ενδύματα οδηγήθηκαν συμπλεγματικά σε μια φορεσιά Πόντου, λησμονώντας τα ενδυματολογικά ιδιώματα της Τραπεζούντας, της Λιβεράς, του Ακ Νταγ Ματέν, Νικόπολης, Κερασούντας, κ.α».
Η ιδέα ξεκίνησε από τον υπεύθυνο της πολιτιστικής ομάδας του 1ου ΕΠΑΛ Κομοτηνής κ. Μιχάλη Βασιλειάδη, ποντιακής καταγωγής, ο οποίος, όπως λέει και ο ίδιος, «έχοντας τα ερεθίσματα μέσα από την οικογένειά μου πρότεινα στα παιδιά να ξεκινήσουμε την έρευνα αρχειακού υλικού στο σχολείο μας.
Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με την ιδέα και παράλληλα με την χορευτική ομάδα υλοποιήσαμε το πολιτιστικό πρόγραμμα που αφορά στην αντρική φορεσιά των Ελλήνων του Πόντου.
Είναι η τέταρτη συνεχή χρονιά που λειτουργεί η χορευτική ομάδα και προσπαθούμε κάθε χρόνο να βρίσκουμε ένα διαφορετικό θέμα που αφορά στον Πόντο.
Στόχος μας να ασχοληθούμε και με τις άλλες περιοχές όπως η Ανατολική Θράκη, η Ανατολική Ρωμυλία ενώ του χρόνου θα ασχοληθούμε με τον γάμο στην περιοχή του Πόντου».
Από την πλευρά τους, οι μαθήτριες Παπαδοπούλου και Βερόνικα Δημητριάδου μέλη της Πολιτιστικής Ομάδας του ΕΠΑΛ χαρακτηρίζουν το θέμα πολύ ενδιαφέρον, τονίζοντας ότι παρά τις δυσκολίες που υπήρξαν, πρόβες εντός και εκτός του σχολείου, συνεννόηση μεταξύ τους, είναι πολύ όμορφο να συνεργάζεσαι με άλλα παιδιά.
«Έχουμε ρίζες από τον Πόντο, τον κουβαλάμε μέσα μας και νοιώθουμε πολύ όμορφα για αυτό που κάνουμε, το οποίο το κάνουμε με την ψυχή μας».
Να σημειωθεί ότι στην Πολιτιστική Ομάδα του 1ου ΕΠΑΛ συμμετέχουν είκοσι παιδιά, ενώ στο χορευτικό τμήμα συμμετέχουν δεκατέσσερις χορευτές και δύο οργανοπαίχτες.Με βάση τις πηγές, τα παιδιά συγκέντρωσαν υλικό και έτσι δημιούργησαν το λεύκωμα.
Ο κ. Μιχάλης Βασιλειάδης εκφράζει ευχαριστίες προς την εκδότρια του ΠτΘ κ. Τζένη Κατσαρή και την Σοφία Παιδαράκη «για την επιμέλεια της όλης έκδοσης και ειδικά την κ. Κατσαρή για τον εμπλουτισμό της με στοιχεία που αφορούν στο κόσμημα αλλά και για την καλή δουλειά του εκδοτικού οίκου «Επικοινωνία».
Να ευχαριστήσω επίσης τον Νομάρχη Ροδόπης κ. Άρη Γιαννακίδη για την οικονομική στήριξη της προσπάθειας».Καλλιτεχνικοί αγώνες στη ΔράμαΗ χορευτική ομάδα του 1ου ΕΠΑΛ συμμετείχε στους καλλιτεχνικούς αγώνες χορού που έγιναν πριν λίγες μέρες στη Δράμα. «Ήταν μια πολύ όμορφη εμπειρία, συμμετείχαν είκοσι πέντε παιδιά και πήραμε την τρίτη θέση. Ήταν η πρώτη φορά που είχε τόσο μεγάλη συμμετοχή σε καλλιτεχνικούς αγώνες από τα Λύκεια και ειδικά από την περιφέρειά μας και ήταν περίπου χίλια παιδιά.
Ο διαγωνισμός αφορούσε στο σύγχρονο και τον παραδοσιακό χορό.
Είδαμε τη ζέση των παιδιών που αγαπούν την παράδοση να στέλνουν τα μηνύματά τους μέσα από τον χορό εκφράζοντας την εναντίωσή τους στην ανεργία, στην παγκοσμιοποίηση, όλα αυτά που προσπαθούν να αλλοτριώσουν τους νέους μας.
Πιστεύω ότι μέσα από τέτοιες σχολικές δραστηριότητες μπορεί να υπάρξουν εποικοδομητικές συναντήσεις, ώστε να αποτελέσουν το ιδανικό κοινωνικό υπόβαθρο και να δημιουργήσουν μια νέα κοινωνία απέναντι στην κοινωνία της κλειδαρότρυπας, της υποκουλτούρας, των ριάλιτι και του αντικομφορμισμού», τονίζει ο κ. Βασιλειάδης.
Το λεύκωμα «Ζίπκα, η αντρική φορεσιά των Ελλήνων του Πόντου» αποτελεί μια συλλογική δουλειά, επιστέγασμα της προσπάθειας των μαθητών της Πολιτιστικής Ομάδας του 1ου ΕΠΑΛ που αξίζει να το δείτε…
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ανακοινώθηκε ότι ανάμεσα στην Τουρκία και γνωστή βρετανική κινηματογραφική εταιρία επήλθε τελική συμφωνία για μια κινηματογραφική υπερπαραγωγή, προϋπολογιζόμενου κόστους 100.000.000 δολαρίων, με θέμα τη ζωή του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ «Ατατούρκ».
Η χρηματοδότηση του εγχειρήματος από την Τουρκία και η ειδικότερη στήριξή του από το τουρκικό γενικό επιτελείο προϊδεάζουν για μια επιχείρηση διαστρέβλωσης των ιστορικών γεγονότων και εξωραϊσμού της προσωπικότητας του Μουσταφά Κεμάλ.
Οι απόγονοι των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολής, που στο πλαίσιο της επιχειρηθείσης εθνοκάθαρσης εξοντώθηκαν με μεθόδους γενοκτονίας με προσωπική απόφαση και ευθύνη του Μουσταφά Κεμάλ, ανάμεσα στους οποίους και 353.000 Έλληνες του Πόντου, περιμένουν από τον καταξιωμένο σκηνοθέτη Φουάντ Καβούρ να αναδείξει και αυτήν την πλευρά της ιστορίας και της προσωπικότητας του Μουσταφά Κεμάλ.
Πρόεδρος: Γεώργιος Παρχαρίδης, Καθηγητής Ιατρικής Α.Π.Θ., 6974882087
ΠΑΜΠΟΝΤΙΑΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ
Λ.ΝΙΚΗΣ 1
Τ.Κ. 54624
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΤΗΛ: 2310227822 FAX: 2310227213
Ξεκινά από τις 23 Μαρτίου η διάθεσή της μέσω του «Παρατηρητή της Θράκης» Παρουσιάσθηκε στην αίθουσα του Θρακικού Πνευματικού Κέντρου- Θρακικού Ωδείου Κομοτηνής τη Δευτέρα το βράδυ η «Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού», ένα δωδεκάτομο έργο της ιστορίας και του πολιτισμού του Πόντου των εκδόσεων «Μαλλιάρης Παιδεία».
Συνδιοργανωτές της εκδήλωσης η εφημερίδα «Παρατηρητής της Θράκης» και οι εκδόσεις «Μαλλιάρης – Παιδεία.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο νομάρχης Ροδόπης κ. Γιαννακίδης, ο εκπρόσωπος του βουλευτή Ροδόπης κ. Πεταλωτή, κ. Κυριάκου, οι αντιδήμαρχοι κ. Μουρτίδης και κ. Ναβροζίδης ο εκπρόσωπος του ταξιάρχου της 29ης Ταξιαρχίας κ. Κόκκα.Χαιρετισμό απηύθυναν ο πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων «Αλέξανδρος Υψηλάντης» κ. Νίκος Παπαγεωργίου, ο πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων Ροδόπης» Γιάννης Νικολαϊδης, ο πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων Φοιτητών κ. Στέλιος Νικολάου, που εκπροσώπησε και τον πρόεδρο του Συλλόγου «Εύξεινος Πόντος» κ. Κυπριανίδη καθώς και ο εκπρόσωπος του Συλλόγου Ένωση Ελεύθερων Πολιτών κ. Δημήτρης Δημητριάδης.
Το έργο παρουσίασε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Δυτικής Μακεδονίας – ιστορικός κ. Στάθης Πελαγίδης, ενώ προλόγισε η υπεύθυνη των δημοσίων σχέσεων των εκδόσεων «Μαλλιάρης – Παιδεία» κ. Κική Εμμανουηλίδου.Κική Εμμανουηλίδου, υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων των εκδόσεων «Μαλλιάρης – Παιδεία»:
«Μια δύσκολη και χρόνια προσπάθεια»
Η κ. Κική Εμμανουηλίδου ευχαρίστησε τους παρόντες για την παρουσία τους και εξέφρασε τη χαρά της που βρίσκεται στην πόλη μας, την οποία για άλλους λόγους επισκέφθηκε στο παρελθόν και στη συνέχεια αναφέρθηκε στη δραστηριοποίηση του εκδοτικού οίκου «Μαλλιάρης – Παιδεία», που εδώ και σαράντα χρόνια δηλώνει παρών στο χώρο αυτό.«Πριν από είκοσι χρόνια ο εκδότης ο κ. Μαλλιάρης αποφάσισε να εκδώσει την «Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού», μια δύσκολη και χρόνια προσπάθεια.
Χρειάστηκαν χρόνια για να συγκεντρωθεί το υλικό και η πρώτη προσπάθεια έγινε πριν είκοσι χρόνια με την κυκλοφορία της εξάτομης «Εγκυκλοπαίδειας του Ποντιακού Ελληνισμού» συν δύο τόμοι που αφορούσαν στην ιστορία του Πόντου», ανέφερε η κ. Εμμανουηλίδου.Με την πάροδο των χρόνων προέκυψε η ανάγκη εμπλουτισμού της εγκυκλοπαίδειας και για αυτό πριν δύο χρόνια ξεκίνησε η αποστολή επιστολών περίπου χιλίων σε φορείς και συλλόγους ποντιακούς σε μια προσπάθεια συγκέντρωσης υλικού.
Το υλικό που συγκεντρώθηκε προστέθηκε στην ήδη υπάρχουσα εγκυκλοπαίδεια με τη συνδρομή πολλών καθηγητών όπως του κ. Πελαγίδη, του κ. Μαυρίδη, του κ. Ενεπεκίδη και πολλών άλλων ενώ σε συνεργασία με το Κέντρο Ποντιακών Μελετών πραγματοποιήθηκαν γυρίσματα με χορούς και τραγούδια του Πόντου «ώστε να έχουμε μια περισσότερο ολοκληρωμένη εικόνα και κάτι πιο χειροπιαστό που να το βλέπουν οι νέοι.
Είχαμε την τύχη να έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία με την εφημερίδα «Έθνος» και αυτός ήταν και ο λόγος που μπορούμε σήμερα να δίνουμε την εγκυκλοπαίδεια στην τιμή των 8,90 ευρώ τον τόμο ενώ η πραγματική του αξία είναι στα 25.
Κάνοντας τη συνεργασία με ένα μεγαλύτερο εκδοτικό οίκο από εμάς είχαμε τη δυνατότητα να μειώσουμε το κοστολόγιο και να βγάλουμε την εγκυκλοπαίδεια προς τα έξω. Η συνεργασία μας με την εφημερίδα «Έθνος» ήταν πάρα πολύ καλή, αλλά είχαμε πάρα πολλά προβλήματα με τη διανομή.
Επειδή μας ζητούσαν συνέχεια το έργο αποφασίσαμε να συνεργαστούμε με τις καλύτερες εφημερίδες της επαρχίας για να συνεχίσουμε να δίνουμε τους τόμους».
Έτσι προέκυψε και η συνεργασία με τον «Παρατηρητή της Θράκης».
Τέλος η κ. Εμμανουηλίδου εξέφρασε την ελπίδα όλοι οι σύλλογοι να ανταποκριθούν στην προσπάθεια που γίνεται.Στάθης Πελαγίδης, καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας: «Εγκυκλοπαίδεια πρεσβευτής του ποντιακού ελληνισμού»Το έργο «Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού» παρουσίασε στους παρευρισκόμενους ο ιστορικός, καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας κ. Στάθης Πελαγίδης, τονίζοντας ότι η παρουσία του δεν συνδέεται με την ποντιακή του καταγωγή αλλά με την επιστημοσύνη του ούτε όμως και με την προσπάθεια να διαφημίσει το έργο, κάτι που αντιβαίνει με την καθηγητική του ιδιότητα. «Ήρθα να αναδείξω με στοιχεία την πνευματική ποιότητα αυτού του έργου».Ξεχωριστή και αισιόδοξη η παρουσία του ποντιακού ελληνισμού
Ο κ. Πελαγίδης αναφέρθηκε στο αισιόδοξο ξεκίνημα που αφορά στον ποντιακό ελληνισμό, κάτι που τον κάνει να ξεχωρίζει και αυτό δεν είναι μόνο η «Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού»:
«Όταν το ελληνικό κράτος ακόμη και σήμερα με την ακαδημία του δεν έχει επισήμως το δικό του λεξικό, το λεξικό που ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αιώνα και ακόμη βρίσκεται στα μισά του δρόμου, οι Πόντιοι με τον Άνθιμο Παπαδόπουλο είχαν το 1958 το «Ιστορικόν Λεξικόν της Ποντιακής Διαλέκτου».
Ούτε ο Κριαράς, ούτε το Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη είχαν βγάλει εκείνη την εποχή τα λεξικά τους και τριάντα χρόνια αργότερα τη δεκαετία του 1980 ο Μπαμπινιώτης έβγαλε το λεξικό του.
Άρα τριάντα χρόνια πριν ο ποντιακός ελληνισμός έχει το λεξικό του. Και δεν είναι μόνο αυτό το οποίο μας ξεχωρίζει.
Ο ποντιακός ελληνισμός είχε την πρώτη γραμματική το 1893 όταν ο γλωσσολόγος Δημοσθένης Οικονομίδης και μετά συντάκτης του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας εξέδωσε «Γραμματική της Ποντικής Διαλέκτου». Η Γραμματική του Μανώλη Τριανταφυλλίδη εκδίδεται το 1941 που σημαίνει ότι πενήντα χρόνια νωρίτερα ο ποντιακός ελληνισμός έχει τη γραμματική του. Αυτό σημαίνει ότι δεν μιλάμε απλά τη γλώσσα αλλά και την ερμηνεύουμε. Το 1932 η Γραμματική του Τοπκαρά ή του Κανανίδη γραμμένη στη Ρωσία από τον εκδοτικό οίκο «Κομμουνιστής» γράφει στα ποντιακά και σε φωνητική γραφή το έργο «Η Γραμματική τη Ποντιακού τη Ρωμαίικου τη γλώσσας».
Λέμε «τη Ρωμαίικη τη γλώσσα» ή «το τρανόν η πολιτεία», οι πόντιοι δεν λένε «η τρανή η πολιτεία» αλλά το ουδέτερο συνοδεύεται με το θηλυκό, έχουν δικούς τους γραμματικούς κανόνες.
Μιλά αυτή η γραμματική για γλώσσα και όχι για διάλεκτο όπως οι άλλες δύο, γιατί το 1926 ο ελληνισμός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης πήρε μια απόφαση να θεωρηθεί επίσημη γλώσσα η κοινή νεοελληνική που μιλούσαν στην Ελλάδα, είδε όμως ότι με αυτήν δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν, γιατί δεν γνώριζαν τα ελληνικά αλλά τα ποντιακά.
Και μιλά για γλώσσα και όχι για διάλεκτο που υπάρχει γιατί έχουμε ένα κορμό, όπως η νεοελληνική, και παραδίπλα έχουμε ένα παρακλάδι, όπως την κυπριακή, την τσακωνική, στην Ελλάδα την ποντιακή.
Εκεί μοναδική γλώσσα επικοινωνίας ήταν η ποντιακή, η οποία χρησιμοποιούνταν και στις εφημερίδες «Ο Κόκκινος καπνάς», «Ο Κομμουνιστής» κ.λ.π. όλα με βάση τη γραμμή που έδωσε το Κομμουνιστικό Κόμμα εκεί».Η κοινωνική και πνευματική σημασία του έργουΣε όλο αυτό το αισιόδοξο ξεκίνημα που περιέγραψε ο κ. Πελαγίδης προστίθεται και η «Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού» που αποτελεί εγχείρημα ενός ιδιώτη. Μιλώντας για τη σημασία του, χαρακτήρισε το έργο «πνευματική συνέκφραση όλων των επιστημόνων και όλων των συγγραφέων όλων των κατηγοριών, αλλά της αφρόκρεμας αυτών, που μελετούν θέματα του Πόντου. Δύο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του έργου.
Είναι καρπός της αγάπης για τον Πόντο και από την άλλη της βαθιάς γνώσης για τον Πόντο. Και τα δύο είναι σημαντικά γιατί δεν φθάνει μόνο η αγάπη αλλά πρέπει να ομολογείς και τι προσφέρεις γιατί αυτό θα γίνει κτήμα του κόσμου».
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην κοινωνική και πνευματική σημασία του έργου, επισημαίνοντας την καλαίσθητη έκδοση και την αυθεντική εικονογράφηση και ότι αποτελεί το πιο ευχάριστο ανάγνωσμα, είτε διαβάζεις για το θέατρο είτε ένα θέμα επιστημονικό. Επεσήμανε την υπευθυνότητα των κειμένων εφόσον φέρουν το όνομα του συγγραφέα με αποτέλεσμα να έχουμε «την πιο αξιόλογη και υπεύθυνη πηγή πληροφόρησης για τον ελληνισμό του Πόντου», ενώ χαρακτήρισε το έργο «αρχή για σοβαρή έρευνα» που ανοίγει δρόμους για φοιτητές που θέλουν να κάνουν διδακτορική διατριβή.
«Θα έλεγα ότι το δωδεκάτομο αποτελεί μια κιβωτό συλλογικής γνώσης και μνήμης, συλλογικής γιατί συνεργάστηκε η αφρόκρεμα των επιστημόνων και γιατί έχουν αγάπη προς αυτή την περιοχή.
Με αυτή την έννοια αποτελεί την πιο υπεύθυνη και ολοκληρωμένη παρακαταθήκη πνευματικών αξιών από την παλιότερη γενιά στη νεότερη.
Αν λάβουμε υπόψη ότι συνοδεύεται και από οπτικοακουστικά μέσα τότε μετατρέπεται η εν δυνάμει ποντιακή κουλτούρα που κουβαλάμε μέσα μας εμείς οι Πόντιοι και το εν δυνάμει ενδιαφέρον των μη Ποντίων εν ενεργεία, ώστε να ασπασθούν τις αξίες που απορρέουν από αυτό το έργο και κυρίως να ασπαστούν ένα απαραίτητο στοιχείο που υπάρχει σήμερα, την αντίσταση στην παγκοσμιοποίηση που πάει να σαρώσει τις αξίες μας και την ποντιακή διάλεκτο.
Σύμφωνα με έρευνα της UNESCO δυόμισι χιλιάδες γλώσσες τοπικές κινδυνεύουν να χαθούν από τις 6.000 που μιλιούνται. Μέσα σε ένα αιώνα έχουν χαθεί 500 γλώσσες.
Είναι μια αντίσταση ενάντια στην παγκοσμιοποίηση προκειμένου να κρατήσουμε την κουλτούρα και τη γλώσσα μας.
Προσωπικά πιστεύω ότι αν χαθεί η ποντιακή γλώσσα θα συμπαρασύρει αυτή η απώλεια και άλλες αξίες ζωής, θα χαθεί το τραγούδι, ο χορός, οι ανθρώπινες αξίες, διότι η γλώσσα δεν είναι μόνο λόγια, είναι ψυχή και μαζί με τη γλώσσα χάνεται κα αυτή».
Επίσης, ο κ. Πελαγίδης αναφέρθηκε στα γενικά στοιχεία που παρατίθενται στο έργο και αφορούν σε φορείς και συλλόγους που συνέβαλαν στη διατήρηση του πολιτισμού, επισημαίνοντας ότι «η εγκυκλοπαίδεια είναι μια παιδεία σφαιρική έως θησαυρός σφαιρικός που καλύπτει κυκλικά όλα τα θέματα και είναι πρόχειρα στημένο μέσα στο σπίτι και προσφέρεται να μου δώσει αυτή την παιδεία είτε τη γενικότερη είτε την ειδικότερη ανάλογα με τα ενδιαφέροντα.
Αν τολμούσα να κάνω μια σύγκριση ανάμεσα σε εκείνα που είχαμε την ευκαιρία να έχουμε στην πρώτη εγκυκλοπαίδεια του ποντιακού ελληνισμού το 1985 και το 2006 την άλλη τη δωδεκάτομη και σε εκείνα που είχαμε πρωτύτερα, το λεξικό και τη γραμματική, θα έλεγα ότι βεβαίως είναι μεγάλη τιμή και επίτευγμα το να έχεις γραμματική, γιατί αυτό σημαίνει ότι δεν μιλάς περιστασιακά μια γλώσσα αλλά ότι μαθαίνεις και να την ερμηνεύεις με τους γραμματικούς κανόνες αλλά με την εγκυκλοπαίδεια φεύγουμε από την τάξη γιατί η γραμματική διδάσκεται στην τάξη και πάμε στην κοινωνία.
Η εγκυκλοπαίδεια είναι ο πρεσβευτής που μετακενώνει, μεταφέρει, μεταδίδει τις αξίες του ποντιακού ελληνισμού, της ιστορίας του και κουλτούρας του σε όλα τα στρώματα και σε όλο τον κόσμο γιατί αυτή εδώ η εγκυκλοπαίδεια μπορεί να πάει παντού και άρα ξεφεύγει από τη σχολική τάξη και γίνεται κοινωνικό αγαθό».
Α.Π. Την ερχόμενη Δευτέρα η διάθεση κουπονιών μέσω του ΠτΘ Ξεκινά την ερχόμενη Δευτέρα μέσω των καταχωρήσεων στον Παρατηρητή της Θράκης η διανομή της «Εγκυκλοπαίδειας του Ποντιακού Ελληνισμού» μαζί με 4CD με τραγούδια του Πόντου, 2 DVD με χορούς του Πόντου και ένα χάρτη του Πόντου, διαστάσεων 50Χ70 εκατοστά.
Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να συγκεντρώνουν κάθε εβδομάδα έξι κουπόνια και με το ποσό των 8,90 ευρώ θα μπορούν να προμηθεύονται στις αρχές της άλλης, από τα γραφεία του «Παρατηρητή» ένα τόμο.
Στον πρώτο τόμο δίνεται ως δώρο ο χάρτης του Πόντου και σε κάθε μονό τόμο, δηλαδή στον 3ο, 5ο, 7ο, 9ο και 11ο θα δοθούν τα 4CD και τα 2 DVD.Ο Στάθης Πελαγίδης είναι ιστορικός, καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Έχει ερευνήσει τα αρχεία της Κοινωνίας των Εθνών στη Γενεύη, τα Βρετανικά Αρχεία στο Λονδίνο, το Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, τα Αρχεία της Ύπατης Αρμοστείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες, τα Αρχεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Το επιστημονικό – ερευνητικό του ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως γύρω από το μικρασιατικό και προσφυγικό ελληνισμό, τον απόδημο ελληνισμό και τους αλλογενείς πρόσφυγες του ΟΗΕ. Καρπός των ερευνών του ένα πλούσιο συγγραφικό έργο περίπου είκοσι βιβλίων με υλικό που έχει αποκομίσει από αυτές τις πηγές.
"Παρατηρητής της Θράκης" 19-03-2009
Στρατηγική ανάλυση των γενοκτονιών 
H Γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους άνοιξε το δρόμο για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Οι Γενοκτονίες αυτές λειτούργησαν ως πρότυπα για τη Γενοκτονία των Εβραίων από τους Ναζί.
Τα θύματα μιας γενοκτονίας έχουν την τάση να τη θεωρούν ως τη μοναδική.
Είναι γεγονός ότι η οδύνη και η φρίκη παίρνουν τέτοιες διαστάσεις, που δεν επιτρέπουν μια στρατηγική ανάλυση των μηχανισμών που ενεργοποιούνται για να επιτύχουν την εξόντωση ενός λαού.
Όμως, έστω και αν πιστεύουμε ότι οι γενοκτονίες διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς να μοιάζουν, εν τούτοις υπάρχουν κοινά σημεία.
Και είναι, άλλωστε, αυτά τα κοινά σημεία, τα οποία...συνάδουν με τα κριτήρια των Ηνωμένων Εθνών, που μας επιτρέπουν να προσδιορίσουμε αυτά τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ως γενοκτονίες. Αν προχωρήσουμε ακόμη πιο βαθιά σε αυτή την έννοια, μπορούμε να αναδείξουμε βαθύτερα νοητικά σχήματα.
Στην πραγματικότητα, παρά τις γνώσεις μας όσον αφορά στο μέτρο της συστηματοποίησης, δεν αναλύουμε το μέτρο της αποτελεσματικότητάς της.
Ενώ αποτελεί, χωρίς αμφιβολία, το σημαντικότερο σημείο για το γενοκτόνο. Και είναι επίσης αυτό το σημείο που την εντάσσει στην ιστορία διότι είναι αλληλένδετη με την ιδέα της εμπειρίας.Οι λαοί οι οποίοι υπέστησαν γενοκτονίες, εγκλωβισμένοι μέσα στον πόνο τους, αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στην προσπάθειά τους να απομονώσουν τη δική τους γενοκτονία, για να εντοπίσουν και να μελετήσουν τις κατευθυντήριες γραμμές της βάρβαρης συμπεριφοράς των γενοκτόνων.
Διότι ακόμα και μέσα στη βαρβαρότητα, υπάρχει μέθοδος. Με άλλα λόγια, η συστηματοποίηση είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της ιδέας της γενοκτονίας, ενώ η αποτελεσματικότητα είναι ο πυρήνας αυτής της μεθόδου.
Η λεπτομερής εξέταση των γενοκτονιών των Αρμενίων, των Ασσυροχαλδαίων, των Εβραίων, των Ουκρανών και των Ποντίων μάς δείχνει ότι ο συστηματικός τους χαρακτήρας γίνεται ολοένα αποτελεσματικότερος. Η γενοκτονία των Αρμενίων χωρίζεται η ίδια σε διάφορες φάσεις – χαμιντιανή, νεοτουρκική και κεμαλική – που η καθεμιά είναι πιο αποτελεσματική από την προηγούμενη.
Στηριγμένοι πάντα στον δήθεν κίνδυνο μιας εξέγερσης που θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση τις κρατικές δομές, οι γενοκτόνοι είναι αναγκασμένοι, όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται, να χτυπήσουν το κακό στη ρίζα του. Γι’ αυτούς, δεν πρόκειται απλώς για εκκαθάριση, αλλά για πραγματική εκρίζωση. Σε αυτό εδώ το επίπεδο, πώς να μην αναφερθούμε στην μαζική χρήση της γερμανικής στρατιωτικής μεθοδολογίας εκ μέρους των Τούρκων προκειμένου να επιτύχουν το σκοπό τους;
Το πρόσχημα του σχηματισμού οπλισμένων ομάδων μετατρέπεται σταδιακά σε στρατηγικό τέχνασμα. Αρχικά, το πρόσχημα επιτρέπει την κινητοποίηση της κρατικής αντίδρασης.
Μόνο που ο ασύμμετρος χαρακτήρας της προκαλεί τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, αν και δεν είναι αρκετά ισχυρές για να σταματήσουν τη διαδικασία της γενοκτονίας.
Έτσι ο γενοκτόνος, σ’ αυτή την περίπτωση η Τουρκία, θέτει σε εφαρμογή την τεχνική των μαζικών μετατοπίσεων και εκμεταλλεύεται τις κλιματικές συνθήκες, για να αυξήσει τις εσωτερικές τριβές όπως περιγράφονται από τον Clausewitz, στο πλαίσιο μιας μετακίνησης στρατευμάτων σε επίπεδο εφοδιαστικής αλυσίδας.
Αυτές οι εσωτερικές τριβές, σε αυτό το πλαίσιο το οποίο παρουσιάζει απόκλιση, επιφέρουν σημαντικές απώλειες χωρίς ωστόσο να μπορούν να χαρακτηρισθούν ως οι άμεσα υπαίτιες. Και είναι με αυτόν τον τρόπο που εμφανίζεται η ιδέα της διάκρισης, η οποία θα χρησιμοποιηθεί στο έπακρο στο «λευκό μακελειό» εναντίον των Ποντίων.
Το σταλινικό καθεστώς που ακολούθησε από κοντά την εξέλιξη των Συνθηκών των Σεβρών, της Λωζάννης και του Καρς ήξερε πώς να αυξήσει την απόδοση αυτής της τεχνικής για να εξοντώσει τον ουκρανικό λαό.
Δημιούργησε εξ ολοκλήρου τον κίνδυνο του σχηματισμού των οπλισμένων ομάδων, εφάρμοσε τις μαζικές κινητοποιήσεις, διαχώρισε τον πληθυσμό σε κατηγορίες για να προκαλέσει εσωτερικές τριβές, πολιτικοποίησε την εκκαθάριση για να αποφύγει κριτικές φυλετικού χαρακτήρα και απαγόρευσε κάθε αναφορά σ’ αυτή τη γενοκτονία χάρη στη διείσδυση, την ανθρωποφαγία και την κρατική μηχανή.
Αυτή η γενοκτονία απέδειξε το ενδιαφέρον να ενσωματωθεί η φάση της άρνησης της γενοκτονίας στη φάση της εξολόθρευσης (βλ.opus 2494-Οι οκτώ φάσεις του Stanton).
Αυτό το μάθημα υπήρξε ιδιαίτερα χρήσιμο στο ναζιστικό καθεστώς το οποίο από την αρχή εφάρμοσε ένα πραγματικό δίκτυο μαζικής καταστροφής για να δώσει οριστική λύση, σύμφωνα με τα ίδια του τα λόγια, στο εβραϊκό ζήτημα.
Αυτή τη φορά, η γενοκτονία δεν ήταν μόνο αποτελεσματική μέσω του επιστημονικού χαρακτήρα της εφοδιαστικής αλυσίδας, αλλά επιπλέον ήταν και διακριτική, με την έννοια ότι δεν είχε ανακαλυφθεί παρά αρκετά χρόνια μετά. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το ναζιστικό καθεστώς δεν χρειαζόταν να αρνηθεί τη γενοκτονία που διέπραξε, αφού είχε κάνει τα πάντα για να σβήσει κάθε ίχνος της ύπαρξής της σταδιακά κατά την υλοποίησή της.
Βλέπουμε μέσω αυτής της στρατηγικής ανάλυσης των γενοκτονιών ότι οι γενοκτόνοι μαθαίνουν τις τεχνικές από τους προκατόχους τους για να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και τη διακριτικότητά τους, με στόχο να μην υποστούν τις συνέπειες των πράξεών τους.
Αυτό αποδεικνύει την αναγκαιότητα της στρατηγικής προσέγγισης των γενοκτονιών για να καταλάβουμε την ιστορική εφαρμογή του μηχανισμού συστηματικής καταστροφής.
Η στρατηγική των γενοκτόνων χρησιμοποιεί την πείρα των προηγουμένων.
Ενώ οι δίκαιοι και τα θύματα που αρκούνται να αγωνίζονται μόνο και μόνο στο πλαίσιο της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν ενσωματώνουν αυτά τα στοιχεία.
Γι’ αυτό ο αγώνας τους είναι άνισος.
Πρέπει, λοιπόν, να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειές μας να βρούμε τα κοινά σημεία των γενοκτονιών για να αγωνιζόμαστε αποτελεσματικά εναντίον των δημίων έτσι ώστε να θεσπιστεί νομοθεσία που να ενισχύει το νομικό μας οπλοστάσιο.
Διότι οφείλουμε να διεξάγουμε τον αγώνα εναντίον των γενοκτονιών ως πραγματικοί πολεμιστές της ειρήνης, αν θέλουμε πραγματικά να βοηθήσουμε την ανθρωπότητα να μην υφίσταται αυτά τα εγκλήματα.
Για τους γενοκτόνους, η στρατηγική είναι μια πολυτέλεια η οποία διευκολύνει τα πράγματα. Για τα θύματα και τους δίκαιους είναι μία ανάγκη. Και αυτό αντιπροσωπεύει την ίδια τη φύση της στρατηγικής η οποία αποτελεί το μοναδικό μέσο που διαθέτουν οι αδύνατοι για να αμύνονται έναντι των δυνατών.
Το να μην κατανοούμε αυτή την πραγματικότητα, είναι μια αυτοκτονία για την οποία η ανθρωπότητα δεν έχει να κάνει τίποτα.
Η ανθρωπότητα βοηθά κάθε λαό-θύμα.
Μόνο που αυτό δεν αρκεί.
Κάθε λαός-θύμα οφείλει επίσης να τη βοηθά να βοηθά.
Αυτό είναι το νοητικό σχήμα που μας διδάσκει η στρατηγική ανάλυση των γενοκτονιών.
Δρ. Νίκος Λυγερός 30/10/2008
Ο ΗΛΙΘΙΟΣ
ΦIONTOP NTOΣTOΓIEΦΣKI 
Το βιβλίο
Στο έργο Ο Δικαιόπολης ήρωας του Αριστοφάνη Βλέπει πως τον πόλεμο τον πελοπονησιακό Και η Σπάρτη και η Αθήνα χάνει
Λεύκωμα από την Πολιτιστική Ομάδα του 1ου ΕΠΑΛ Κομοτηνής
•Κιβωτός συλλογικής γνώσης και μνήμης•