Πρέπει λοιπόν να φιλοσοφούμε: να οδηγούμε τη σκέψη μας όσο πιο μακριά μπορούμε, και πιο μακριά απ’ όσο ξέρουμε. Με ποιο σκοπό; Μια ζωή πιο ανθρώπινη, πιο διάφανη, πιο γαλήνια, πιο λογική, πιο ευτυχισμένη, πιο ελεύθερη… Είναι αυτό που παραδοσιακά ονομάζουμε σοφία, δηλαδή μια ευτυχία χωρίς ψευδαισθήσεις, χωρίς ψέματα. Μπορούμε να το πετύχουμε; Μάλλον, ποτέ ολοκληρωτικά. Αυτό όμως δεν είναι εμπόδιο για να στοχεύουμε προς αυτήν, να την προσεγγίσουμε.
Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ
«Καθρέφτες φιλοσοφίας»
|
|
|
|
|
Αν όμως οι κίνδυνοι, οι συγχύσεις και οι καταστροφές που συναθροίζονται στον άνθρωπο αυτή την εποχή είναι τεράστιες, πέρα από οποιαδήποτε εμπειρία του παρελθόντος, αυτό συμβαίνει γιατί η επιστήμη τού έχει δώσει δυνάμεις που όμοιές τους δεν είχε ποτέ. Και η επιστημονική μέθοδος της ατρόμητης σκέψης, της εξαντλητικά σαφούς δήλωσης και του εξαντλητικά προσεκτικού σχεδιασμού, που του έχουν δώσει αυτές τις ανεξέλεγκτες μέχρι στιγμής δυνάμεις, του δίνουν επίσης και την ελπίδα ότι θα ελέγξει αυτές τις δυνάμεις. Ο άνθρωπος είναι ακόμη έφηβος. Τα προβλήματά του δεν είναι τα προβλήματα γεροντικής άνοιας και εξάντλησης, αλλά της αυξανόμενης και αχαλιναγώγητης δύναμης.
H. G. WELLS
«ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ»
Μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός
|
|
Σήμερα η πανεπιστημιακή εκπαίδευση γίνεται όλο και πιο εξιδικευμένη και αποσκοπεί μάλλον σε συγκεκριμένες επαγγελματικές δεξιότητες, παρά σε μια γενική κατανόηση του κόσμου, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλαπλά πλαίσια μετά την αποφοίτηση. Χρειαζόμαστε τη φιλοσοφία ίσως περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν. Ο κόσμος μπορεί να βελτιωθεί μόνο αν κατοικείται από ανθρώπους με ευέλικτο νου· που απολαμβάνουν να κατανοούν τις θέσεις των άλλων και είναι περήφανοι όταν γίνονται οι ίδιοι κατανοητοί.
STEPHEN TROMBLEY
«ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ»
Μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός
|
|
Ας θυμηθούμε τον Αραγκόν: «Ώσπου να μάθουμε να ζούμε, είναι ήδη πολύ αργά…»
[…]
Το να είναι η ζωή μέχρις αυτού του σημείου δύσκολη, εύθραυστη, επικίνδυνη, πολύτιμη, όπως όντως είναι, αυτό αποτελεί έναν επιπλέον λόγο για να φιλοσοφούμε όσο το δυνατό νωρίτερα, […] με άλλα λόγια, για να μάθουμε να ζούμε, εφόσον είναι δυνατό, πριν να είναι πολύ αργά.
[…]
Τα παιδιά που κάνουν μαθηματικά, φυσική, ιστορία, σολφέζ, γιατί να αποκλείονται από τη φιλοσοφία; Οι φοιτητές που ετοιμάζονται να γίνουν γιατροί ή μηχανικοί, γιατί να μην κάνουν φιλοσοφία; Και οι ενήλικες που είναι βουτηγμένοι στις δουλειές τους ή στις έννοιες τους, πότε θα βρουν τον χρόνο να επιδοθούν στη φιλοσοφία ή ν’ ασχοληθούν και πάλι μ’ αυτήν; Εννοείται ότι πρέπει να κερδίσουν τη ζωή τους· αυτό όμως δεν τους απαλλάσσει από το να ζήσουν. Και πώς να το κάνουν αυτό με εξυπνάδα χωρίς ν’ αφιερώνουν χρόνο για να σκεφτούν, μόνοι ή ομαδικά, χωρίς να βάζουν ερωτήσεις στον εαυτό τους, χωρίς να συλλογίζονται, χωρίς να επιχειρηματολογούν με τον πιο ριζοσπαστικό και αυστηρό τρόπο, τελικά χωρίς να ασχολούνται μ’ εκείνα που άλλοι, πιο σοφοί ή πιο ταλαντούχοι από τον μέσο όρο, σκέφτηκαν για το συγκεκριμένο αντικείμενο;
ΑΝΤΡΕ ΚΟΝΤ-ΣΠΟΝΒΙΛ
«ΚΑΘΡΕΦΤΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ»
Μετάφραση: Μάρω Φιλίππου
|
|
Υποτίθεται ότι οι θεωρίες μάς βοηθάνε να αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα. Παρ’ όλα αυτά, πολλές προσπερνούν ξώφαλτσα την πραγματικότητα και βάζουν τις σκέψεις σε δρόμους που ουσιαστικά δεν ήθελαν να ακολουθήσουν.
Για κάθε δεδομένο υπάρχουν αναρίθμητες θεωρίες, οι οποίες είτε υποστηρίζονται είτε συγκρούονται μεταξύ τους. Ο άνθρωπος αισθάνεται καμιά φορά σαν να βρίσκεται σε ένα μεγάλο εμπορικό κατάστημα: ενώ είχε σκοπό να αγοράσει κάλτσες, γυρίζει σπίτι του με ένα καινούργιο φωτιστικό δαπέδου. Το φωτιστικό είναι πολύ ωραίο και ταιριάζει απόλυτα στο σαλόνι, αλλά όταν το δείχνουμε στους φίλους μας, ντρεπόμαστε την ίδια στιγμή για τις τρύπιες κάλτσες μας.
ΓΙΑΝ ΚΟΥΛΜΠΡΟΤ
«Ο ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ ΠΙΑΤΩΝ»
Μετάφραση: Πελαγία Τσινάρη
|
|
κακή πίστη [bad faith]. Πρώτον, ανειλικρινείς και επιλήψιμες στιγμές αυταπάτης· δεύτερον, αναυθεντική και αυτοπαραπλανητική άρνηση να παραδεχτούμε στον εαυτό μας και στους άλλους την πλήρη ελευθερία μας, αποφεύγοντας, έτσι, το άγχος της λήψης αποφάσεων και την ανάληψη ευθυνών για τις πράξεις και στάσεις μας (Sartre, Το Είναι και το Μηδέν, 1943)· τρίτον, υποκρισία ή ανειλικρίνεια στο λόγο ή στη συμπεριφορά, όπως όταν δίνει κανείς μια υπόσχεση που δεν σκοπεύει να τηρήσει. Μια στρατηγική εξαπάτησης του εαυτού, την οποία επεσήμανε ο Sartre , είναι το να υιοθετεί κανείς τις απόψεις των άλλων, προκειμένου να αποφύγει τη διαμόρφωση προσωπικής άποψης· μια άλλη είναι να αγνοεί κανείς τις εναλλακτικές προτάσεις, ώστε η ζωή του να φαίνεται προδιαγεγραμμένη να ακολουθήσει μια καθορισμένη κατεύθυνση. Κατά καιρούς, ο Sartre χρησιμοποίησε των όρο με μια τέταρτη στενότερη σημασία, την υιοθέτηση, δηλαδή, αυτοπαραπλανητικών πεποιθήσεων που στηρίζονται σε ανειλικρινείς και αδικαιολόγητες ερμηνείες των στοιχείων, σε αντιδιαστολή προς τη δολιότητα της «ειλικρινούς» παραδοχής μιας αλήθειας («Είμαι προδιατεθειμένος να γίνω κλέφτης»), προκειμένου να αρνηθεί κανείς μια βαθύτερη αλήθεια («Είμαι ελεύθερος να αλλάζω»).
|
|
|
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου