Ο «ΦΛΕΒΑΡΗΣ» ΣΤΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ

Καλό μήνα με υγεία σε όλο τον κόσμο. Πάμε να γνωρίσουμε τον «Φλεβάρη», τον πιο μικρό μήνα του χρόνου. Ο Φλεβάρης έχει μόνο 28 μέρες, αλλά κάθε τέσσερα χρόνια παίρνει και ακόμα μια μέρα την 29η. Τότε, κατά τους παλιούς, η χρονιά είναι «δίσεχτη» και θεωρείται κακότυχη. Όταν το έτος είναι δίσεχτο ούτε αμπέλια πρέπει να φυτεύονται αλλά ούτε σπίτια να θεμελιώνονται, ενώ δεν πρέπει να γίνονται και γάμοι γιατί θα ατυχήσουν. «Το Φλεβάρη μη φυτέψεις Ούτε να στεφανωθείς Τρίτη μέρα μη δουλέψεις Σάββατο μη στολιστείς». Τι σημαίνει όμως «Δίσεχτο έτος». Στο βιβλίο της «ΟΙ 12 ΜΗΝΕΣ ΤΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ» η Αλκη Κυριακίδου Νέστορος γράφει. «Η ονομασία προέρχεται από τον τρόπο με τον οποίο αριθμούσαν οι Ρωμαίοι τις μέρες του μήνα. Δεν τις αριθμούσαν συνεχώς από την 1η ως τις 30 η 31 του κάθε μήνα όπως εμείς, αλλά σε σχέση με τρία χρονικά σημεία, τρεις τομές στη διάρκεια του μήνα. Αυτές ηταν οι «Calendae» (Καλένδες) δηλαδή η 1η κάθε μήνα, οι «Nonae» (Νόνες), δηλαδή η 5η κάθε μήνα (σε μερικούς η 7η) και οι «Idus» (Ειδοί), η 13η (σε μερικούς η 15η) μέρα. Τις υπόλοιπες μέρες του μήνα τις όριζαν αφαιρώντας από τις τομές αυτές . Δηλαδή ! Η 2η Φεβρουαρίου λεγόταν «τετάρτη πριν από τις Νόνες Φεβρουαρίου», η 23η Απριλίου «ενάτη πριν από τις Καλένδες του Μαΐου», η 9η Μαΐου, «εβδόμη πριν από τις Ειδούς του Μαΐου» (οι Ειδοί του Μαΐου είναι η 15η). Η μέρα που έπρεπε να προστεθεί στο ημερολόγιο κάθε τέσσερα χρόνια για να συμβαδίζει το ημερολόγιο με την κίνηση του ήλιου, με άλλα λόγια για να συμπίπτει το ημερολογιακό έτος με το ηλιακό τοποθετούνταν από τους Ρωμαίους μετά την 24η Φεβρουαρίου, η οποία σύμφωνα με το δικό τους τρόπο αρίθμησης, λεγόταν «έκτη πριν από τις καλένδες του Μαρτίου». Έτσι, η πρόσθετη μέρα λεγόταν «δις έκτη πριν από τις Καλένδες του Μαρτίου», γι αυτό και το έτος λέγεται δίσεκτο (δίσεχτο). Σύμφωνα δηλαδή με το δικό μας τρόπο αρίθμησης, εκείνο που συνέβαινε ηταν ότι επαναλαμβανόταν δυο φορές η 24η Φεβρουαρίου . Αυτή η επιπλέον μέρα, η «δις έκτη», θεωρούνταν αποφράδα, δηλαδή κακότυχη, γρουσούζα, γι αυτό και προσπαθούσαν να προφυλαχτούν αποφεύγοντας να αρχίσουν τη μέρα αυτή οποιαδήποτε δουλειά». Αυτά και πολλά ακόμα γράφει στο βιβλίο της «ΟΙ ΔΩΔΕΚΑ ΜΗΝΕΣ ΤΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ» η Αλκη Κυριακίδου Νέστορος. Ο Φλεβάρης έχει θα λέγαμε το ίδιο «περιεχόμενο» για όλη την Ελλάδα. Είναι ο μήνας ο «λειψός», ο Κουτσός,, για άλλους ο Κούντουρος και Κούτσουρος (δηλαδή με κομμένη την ουρά όπως τον λένε στον Πόντο). Στην Κύπρο ο Φλεβαρης είναι ο «κουτσούκης, ο Κούτσουλος», αλλά σε όλη τη χώρα, είναι ο «Κουτσοφλέβαρος». Ο Φλεβαρης είναι ο μήνας με τον πιο άστατο καιρό. Έλεγαν οι παππούδες. «Ο Φλεβαρης κι αν φλεβιζει Πάλι άνοιξη μυρίζει Μα αν τύχει και θυμώσει Μες στο χιόνι θα μας χώσει». Ο Φλεβαρης είναι ο μήνας των αμπελιών. Είναι ο μήνας που οι αμπελουργοί κάνουν το κλάδεμα, το καθάρισμα, και το τσάπισμα των αμπελιών. Είναι η εποχή που φυτεύουν αμπέλια, εκτός και αν είναι δίσεκτη η χρονιά. Ο Φλεβαρης έχει τον Άγιο του την πρώτη του μέρα. Είναι ο «Άγιος Τρύφωνας», ο Άγιος των αμπελουργών, το «σημάδι» για την αρχή του κλαδέματος των αμπελιών. Παλιά, το πρωί γινόταν αγιασμός στην εκκλησία, και κατόπιν με αυτό τον αγιασμό ράντιζαν τα χωράφια και τα αμπέλια. Σε μερικά μέρη ο παπάς γύριζε στους αμπελώνες αγιάζοντας και ξορκίζοντας τις αρρώστιες των αμπελιών, το «κακό». Ο Φλεβαρης είναι ο μήνας της Αποκριάς. Οι απόκριες συνδέονται με τον κύκλο του Πάσχα. Κλείνοντας να πούμε ότι το Φλεβαρη, στην «παραπανίσια» του μέρα γιορτάζει ο «Άγιος Κασσιανος». Είναι ένας Άγιος ο οποίος γιορτάζει κάθε τέσσερα χρόνια. Αυτά τα λίγα για τον Φλεβαρη, για να θυμηθούν οι παλαιότεροι και να μάθουν οι νεότεροι. Βασίλης Τσούγκαρης Αρθρογράφος – Παραγωγός Ραδιοφωνίας tsougarisgnomi@gmail.com