Ένταξη των βιβλιοθηκών στο σχολείο της νέας εποχής

ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΩΝ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 4 Μαρτίου 2010 Στην εποχή μας τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα χαρακτηρίζονται από την προσαρμογή στην κοινωνία των πληροφοριών με ταυτόχρονη μετάθεση της έμφασης από τη μάθηση πληροφοριών που συμπεριλαμβάνει την απόκτηση ενός βασικού αποθέματος γνώσεων στην ανάπτυξη δεξιοτήτων. Οι δεξιότητες αυτές περιλαμβάνουν την ανάπτυξη αναλυτικο-συνθετικής ικανότητας που αποτελεί προϋπόθεση της κριτικής σκέψης, της προώθησης της δημιουργικότητας, της ικανότητας μεταφοράς της μάθησης, το συνδυασμό γνώσεων που αναφέρονται σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, την ευελιξία λήψης αποφάσεων, την ανάπτυξη στρατηγικών επίλυσης προβλημάτων και άλλα παρόμοια. Είναι προφανές ότι χρειάζεται να τεθούν στη διάθεση του μαθητή υπηρεσίες και υποδομές που βοηθούν στην ανάπτυξη μιας θετικής και ενεργητικής στάσης απέναντι στη μάθηση, προκειμένου αυτός να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του αύριο και στην ανακάλυψη της γνώσης. Κεντρικό ρόλο στη νέα υποδομή της μάθησης διαδραματίζουν οι βιβλιοθήκες, ώστε οι νέοι να έχουν τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν τις απαιτούμενες νέες δεξιότητες πρόσληψης της γνώσης, Οι βιβλιοθήκες, εν γένει, συμβάλλουν στην παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης για όλους, υποστηρίζουν τη λειτουργία ενός ουσιαστικού και ευέλικτου πλαισίου δια βίου μάθησης, που περιλαμβάνει τις δυνατότητες για αυτομάθηση και αποτελούν μέρος της βασικής υποδομής για την προώθηση της έρευνας σε όλα τα επίπεδα. Αποτελεί λοιπόν κοινή παραδοχή ότι η ύπαρξη και αποτελεσματική λειτουργία μιας καλά οργανωμένης και επαρκώς στελεχωμένης βιβλιοθήκης θεωρείται σε παγκόσμια κλίμακα απαραίτητη προϋπόθεση για την παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης. Στη σύγχρονη πραγματικότητα θεωρείται απαραίτητο να υπάρξει σύνδεση της βιβλιοθήκης με τη μαθησιακή διαδικασία στα σχολεία και να συμβάλει στη δημιουργία κλίματος που θα ευνοεί και θα ενθαρρύνει τη φιλαναγνωσία ανάμεσα στους μαθητές. Οι Βιβλιοθήκες μπορούν να αποτελέσουν κεντρικό συστατικό του νέου σχολείου. Από τη φύση τους αποτελούν το συνδετικό κρίκο μεταξύ «παραγωγών» και «χρηστών» της γνώσης. Στις νέες συνθήκες πρέπει να παρέχουν υπηρεσίες πληροφόρησης «προστιθέμενης αξίας», όπως ψηφιακές βιβλιοθήκες γκρίζας βιβλιογραφίας, δυνατότητες εξατομικευμένης πρόσβασης στην πληροφορία (personalisation), φιλτράρισμα πληροφορίας και υπόδειξη πληροφοριακών πηγών, συμμετοχή σε ηλεκτρονικές εκδόσεις κλπ. Επιπλέον οι κοινοπρακτικές συνεργασίες των Βιβλιοθηκών συντελούν τόσο στη διεύρυνση των πηγών πληροφόρησης, όσο και στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων των βιβλιοθηκονόμων όχι μόνο ως «ενδιάμεσου πληροφόρησης», αλλά και ως εκπαιδευτή. Η προαγωγή της κριτικής σκέψης που επιτυγχάνεται μέσω της βιβλιοθήκης είναι βασικό χαρακτηριστικό του μαθητοκεντρικού υποδείγματος και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την απόκτηση πληροφοριακών δεξιοτήτων. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη στο σχεδιασμό του νέου σχολείου να ενσωματωθεί η βιβλιοθήκη ως ουσιαστικός συντελεστής αναβάθμισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας και βασικός παράγοντας στην εκπλήρωση των σκοπών και επιδιώξεων του σύγχρονου σχολείου. Με δεδομένο ότι η παρουσία των υπαρχουσών σχολικών βιβλιοθηκών περιορίζεται σε ένα πολύ μικρό αριθμό σχολικών μονάδων χωρίς την παρουσία επαγγελματιών πτυχιούχων των σχολών Βιβλιοθηκονομίας (ΑΕΙ – ΤΕΙ) και παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των τωρινών υπευθύνων τους δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους στόχους του σχολείου του μέλλοντος προτείνεται να ακολουθηθεί ένα μοντέλο που προβλέπει τη συνεργασία με τις δημοτικές βιβλιοθήκες, τις ακαδημαϊκές και μακροπρόθεσμα τη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος βιβλιοθηκών που θα περιλαμβάνει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Για τον παραπάνω σκοπό και για το γεγονός ότι στις έως τώρα εξαγγελίες του Υπουργείου Παιδείας για «το σχολείο της νέας εποχής» απουσιάζει ο ρόλος της βιβλιοθήκης ως βασικού παράγοντα για την αναβάθμιση του σχολείου και της μαθησιακής διαδικασίας, η ΕΕΒΕΠ με το αίτημα συνάντησης επιθυμεί να καταθέσει τις προτάσεις της στο νέο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί.