24 ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΠΙΑΝΙΣΤΕΣ 1
Μεταγραφή: Τάκης Φαραζής
Το έργο του Μάνου Χατζιδάκι αποτελεί αναμφισβήτητα ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας.
Η μουσική του άλλοτε στην πρωτότυπη μορφή της και άλλοτε μέσα από διαφορετικού ύφους προσεγγίσεις συνεχίζει να συγκινεί, να εμπνέει και να τροφοδοτεί όχι μόνο τις γενιές που μεγάλωσαν μ’ αυτήν αλλά και τις νεότερες όπως συμβαίνει με κάθε τι αληθινό στη μουσική και την τέχνη γενικότερα.
Μια προσέγγιση, αυτή τη φορά όμως με στόχο εκπαιδευτικό είναι κι αυτή η πιανιστική ανθολογία που περιλαμβάνει μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι. Σαν μουσικός είχα την τύχη να παίξω τραγούδια του με πολλούς σημαντικούς Έλληνες ερμηνευτές.
Σαν δάσκαλος του πιάνου επίσης αισθάνθηκα την ανάγκη να αναζητήσω παράλληλα με τα κλασικά ή πιο σύγχρονα μουσικά ρεύματα και ένα ρεπερτόριο ελληνικής μουσικής μέσα από αυτό που ονομάζουμε έντεχνο ελληνικό τραγούδι.
Τα τραγούδια του Μάνου ήταν η ιδεώδης λύση λόγω της απήχησής τους σε όλες τις ηλικίες, της απλότητάς τους και της εξαιρετικής μελωδικότητας που τα διακρίνει.
Έτσι γεννήθηκε η ιδέα αυτής της ανθολογίας σαν μια συμβολή στη δημιουργία μιας εκπαιδευτικής και ψυχαγωγικής μουσικής πρότασης, βασισμένη σε ένα υλικό σύγχρονων ελληνικών μουσικών θεμάτων.
Πρότυπο σ’ αυτή μου την προσπάθεια υπήρξαν οι εξαιρετικές διασκευές του Γιάννη Κωνσταντινίδη πάνω σε γνωστά θέματα ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, με μόνη διαφορά ότι το επίπεδο των σπουδαστών στο οποίο ήθελα να απευθύνεται το βιβλίο αφορούσε κυρίως τα αρχικά στάδια της σπουδής του πιάνου δεδομένου ότι η ήδη υπάρχουσα αξιόλογη βιβλιογραφία με διασκευές τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι απευθύνεται σε πιο προχωρημένους σπουδαστές.
Η πρόθεσή μου ήταν να διατηρήσω την καθαρότητα των μελωδιών προσθέτοντας μόνο τα απολύτως απαραίτητα αρμονικά και αντιστικτικά στοιχεία έτσι ώστε τα τραγούδια να αποκτήσουν μια όσο το δυνατόν λιτή μορφή, κρατώντας ταυτόχρονα όλο το χρώμα, τη λεπτότητα και το χιούμορ που τα διακρίνουν.
Σε ορισμένα κομμάτια έχει δοθεί ένα ύφος εμφανώς πιο κλασικό που παραπέμπει άλλοτε στο αντιστικτικό ύφος των συνθετών του μπαρόκ κι άλλοτε στην απλότητα και τη διαύγεια των παιδικών κομματιών για πιάνο του Μότσαρτ, επιρροές που ούτως ή άλλως είναι εμφανείς στο έργο του Μάνου Χατζιδάκι.
Στην προσπάθεια επίσης να γίνει το βιβλίο αυτό όσο το δυνατόν πιο χρήσιμο, στην έκδοση συμπεριλαμβάνονται οι αντίστοιχοι οδηγοί και οι στίχοι των τραγουδιών.
Έτσι το υλικό στο σύνολό του μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από σπουδαστές άλλων μουσικών οργάνων, μουσικούς καθώς και εκπαιδευτικούς που θα ήθελαν να διδάξουν τα τραγούδια αυτά όχι μόνο στα Ωδεία αλλά και στα σχολεία, αφού ήδη τα περισσότερα από αυτά διδάσκονται συχνά στο μάθημα της μουσικής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη σολιστική, χορωδιακή ή και την οργανική μορφή τους.
Στην περίπτωση αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εκτός από τους οδηγούς και η πιανιστική εκδοχή των κομματιών για ντουέτα, τρίο ή γενικότερα για μικρά μαθητικά σύνολα μιας και η γραφή τους είναι κυρίως δίφωνη ή τρίφωνη οπότε οι μουσικές γραμμές μπορούν να μοιραστούν σχετικά εύκολα σε αντίστοιχα όργανα όπως φλάουτο, βιολί, κιθάρα, μεταλλόφωνο, βιολοντσέλο, ακκορντεόν, με μικρές τροποποιήσεις ή προσθήκες ανάλογα με τη φαντασία του κάθε δασκάλου.
Με το σκεπτικό λοιπόν αυτό, το βιβλίο απευθύνεται εκτός από τους νέους πιανίστες και σε ένα ευρύ κοινό εκπαιδευτικών και δασκάλων πιάνου, σπουδαστών άλλων οργάνων, ερασιτεχνών ή αυτοδίδακτων μουσικών κάθε ηλικίας που αναζητούν ένα ψυχαγωγικό ρεπερτόριο για σόλο όργανο, ντουέτα ή μικρά σύνολα μέσα από απλές διασκευές.
Ένα εξίσου σημαντικό μέρος της έκδοσης αυτής εκτός από το βιβλίο αποτελεί το CD με τίτλο 24 τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι που κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Fagotto.
Στην ηχογράφηση περιλαμβάνονται οι πιανιστικές διασκευές αυτής της έκδοσης καθώς και ορισμένες ενορχηστρωμένες εκδοχές που προσφέρουν μια πιο πλούσια και ηχητικά πιο ανάγλυφη εικόνα των τραγουδιών του Μ.Χατζιδάκι.
Έτσι το C.D παράλληλα με τον ψυχαγωγικό του χαρακτήρα διατηρεί τη χρησιμότητά του σαν βοηθητικό υλικό στη μελέτη των συγκεκριμένων διασκευών με τις 24 πιανιστικές μινιατούρες σε μια σχεδόν συνεχή ροή.
Οι τονικότητες επιλέχθηκαν για να εξυπηρετήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τη ροή αυτή, κρατώντας ως επί το πλείστον τις αυθεντικές (αν και στα περισσότερα κομμάτια υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές αναλόγως με τους ερμηνευτές που τα τραγούδησαν).
Οι ίδιες τονικότητες επιλέχθηκαν και για τους οδηγούς για λόγους ομοιογένειας του υλικού.
Οι προτεινόμενες όμως ταχύτητες στις πιανιστικές εκδοχές είναι σε ορισμένες περιπτώσεις ελαφρά διαφοροποιημένες από αυτές των οδηγών μιας και στις διασκευές υπάρχει συχνά παρέμβαση στο ύφος σε σύγκριση με τις αυθεντικές εκτελέσεις.
Ακόμα αξίζει να αναφερθεί ότι οι πιανιστικές αυτές εκδοχές έχουν δύο επίπεδα ανάγνωσης.
Το πρώτο όσον αφορά τις νότες είναι για τα περισσότερα κομμάτια αρκετά απλό έτσι ώστε να είναι προσιτά στους σπουδαστές χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές απαιτήσεις.
Οι λεπτομέρειες όμως που αφορούν τη φρασεολογία, τη δακτυλοθεσία, τους χρωματισμούς, τις τρίλιες και το πεντάλ αντισταθμίζουν εσκεμμένα την απλότητα της μουσικής γραφής με σκοπό να διατηρούν τα κομμάτια το ενδιαφέρον τους και για πιο προχωρημένους πιανίστες δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην ερμηνεία.
Έτσι μπορεί να είναι στην εκτίμηση του κάθε δασκάλου ή και του κάθε μαθητή αν θα δουλέψει μόνο στο πρώτο ή και στα δύο επίπεδα.
Όπου δε κρίνεται σκόπιμο, μπορούν να γίνονται οι απαραίτητες απλουστεύσεις για να διευκολυνθούν και οι πλέον αρχάριοι.
Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω το Νίκο Θερμό για την υποστήριξή του σε αυτό το εγχείρημα, τη Χρύσα Οικονομάκη, την Αφροδίτη Πουρνάρη και τη Γεωργία Αλεβιζάκη για την πολύτιμη συνεργασία τους καθώς επίσης και τον Γιώργο Χατζιδάκι για το ενδιαφέρον του για την έκδοση αυτή.
Η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι πάντα γοητευτική, παιχνιδιάρικη, τρυφερή, νοσταλγική, μαςπροκαλεί να την ανακαλύπτουμε ξανά μέσα από διαφορετικά πρίσματα και να την προσφέρουμε στις νεότερες γενιές κρατώντας πάντα τη φρεσκάδα της.
Για το λόγο αυτό της αξίζει δικαιωματικά μια σπουδαία θέση στον τομέα της μουσικής εκπαίδευσης στη χώρα μας, μιας και μπορεί να καλλιεργήσει με τρόπο ιδανικό τη μουσική ευαισθησία ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες.
Εύχομαι η έκδοση του βιβλίου αυτού να συνεισφέρει σε μια τέτοια κατεύθυνση και να προσφέρει σε μαθητές και δασκάλους ένα απολαυστικό ταξίδι στα μουσικά τοπία του Μάνου Χατζιδάκι.
ΣXHMA: 22Χ31 - ΣΕΛΙΔΕΣ: 62
ISBN:979-0-801151-16-2
Υπάρχουν ΠΟΛΛΟΙ που μέσα από τις εργασίες τους, τις έρευνες και το ΜΕΡΑΚΙ έχουν καλύψει τα «παλιά κενά».