Άμεση παρέμβαση της ΕΕ ζητούν ο ΟΣΔΕΛ και άλλοι πέντε ευρωπαϊκοί
οργανισμοί από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φονντερ Λάιεν
για τη διασφάλιση της πολυφωνίας και του ανταγωνισμού στα ΜΜΕ
Έξι ευρωπαϊκοί Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (από τη Δανία, τη Γερμανία, τις
Κάτω Χώρες, την Πολωνία και την Ισπανία), μεταξύ αυτών και ο ΟΣΔΕΛ , ζητούν
άμεσες ρυθμιστικές παρεμβάσεις και αυστηρή εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές
Αγορές (Digital Markets Act – DMA) για τη διασφάλιση της πολυφωνίας και του
ανταγωνισμού στα ΜΜΕ.
Σε επιστολή που απέστειλαν στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα
φον ντερ Λάιεν, προειδοποιούν για τις σοβαρές επιπτώσεις στον τομέα των ΜΜΕ,
εξαιτίας της λειτουργίας αναζήτησης της Google, βασισμένη σε τεχνητή νοημοσύνη,
του AI Mode και των AI επισκοπήσεων (Overview) της Google, λειτουργίες που
περιορίζουν δραματικά την επισκεψιμότητα στις ιστοσελίδες των εκδοτών.
Καθώς προβλέπεται ότι η εισαγωγή του AI Mode θα εξαλείψει σχεδόν εντελώς την
παραπομπή επισκεψιμότητας, η αναγκαιότητα λήψης μέτρων κρίνεται επιτακτική.
Το κείμενο της επιστολής με αποδέκτη την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναφέρει:
Αξιότιμη Κυρία Πρόεδρε,
Σας απευθύνουμε την παρούσα επιστολή για να επιστήσουμε επειγόντως την
προσοχή σας στις συνεχιζόμενες και επιδεινούμενες προκλήσεις που απορρέουν από
την εφαρμογή λειτουργιών αναζήτησης με τεχνητή νοημοσύνη από τη Google, στο
πλαίσιο της διαδικασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Υπόθεση DMA.100193) σχετικά
με ενδεχόμενες παραβιάσεις του άρθρου 6(5) και του άρθρου 6(12) της Πράξης για
τις Ψηφιακές Αγορές (DMA).
Από το φθινόπωρο του 2024, έχουμε επανειλημμένα τονίσει, τόσο σε γραπτές όσο
και σε προφορικές επικοινωνίες, ότι το πεδίο της έρευνας της Επιτροπής για μη
συμμόρφωση θα πρέπει ρητά να καλύπτει τις “AI επισκοπήσεις” της Google: δηλαδή,
παραγόμενες από AI απαντήσεις που εμφανίζονται σε περίοπτη θέση σε
αποτελέσματα αναζήτησης. Από την κυκλοφορία αυτών των λειτουργιών στις 26
Μαρτίου 2025 σε αρκετά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, οι
προειδοποιήσεις μας επαληθεύτηκαν κι αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στον
ανταγωνισμό και στον τομέα των ΜΜΕ.
Πιο πρόσφατα, κατά τη συνάντηση που είχε η Corint Media με την υπεύθυνη Ομάδα
διαχείρισης τέτοιων υποθέσεων στις 24 Ιουνίου 2025, επισημάνθηκε μια ακόμα πιο
ανησυχητική εξέλιξη: η εισαγωγή του “AI Mode” της Google, το οποίο τοποθετεί στο
επίκεντρο της εμπειρίας του χρήστη, απαντήσεις παραγόμενες από AI που
ενθαρρύνουν όμως τη συνομιλία. Αυτή η εξέλιξη όχι μόνο εντείνει την προώθηση
των ίδιων των υπηρεσιών της, κατά παράβαση του άρθρου 6(5) του DMA, αλλά
παραβιάζει και το άρθρο 6(12) του DMA, περιορίζοντας περαιτέρω την «πρόσβαση
των επιχειρηματικών χρηστών σε διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης». Επίσης, στις
περισσότερες περιπτώσεις, η πρακτική αυτή συνεπάγεται μη εξουσιοδοτημένη και
επομένως παράνομη αναπαραγωγή και δημόσια επικοινωνία περιεχομένου εκδοτών
Τύπου.
Οι σοβαρές συνέπειες για τον ανταγωνισμό και τον τομέα των ΜΜΕ, που πλέον έχουν
γίνει πραγματικότητα σε πολλά κράτη μέλη μετά την εισαγωγή των AI επισκοπήσεων
στις 26 Μαρτίου 2025, είχαν ήδη προβλεφθεί από πέρσι.
Η απειλή για τους ευρωπαίους παρόχους ΜΜΕ είναι οξεία και συστημική. Η Google
αξιοποιώντας τις πλατφόρμες που κατέχουν κυρίαρχη θέση στην αγορά της (Google
Search, Android, Chrome) συγκρατεί ολοένα και περισσότερο την επισκεψιμότητα
εντός του δικού της οικοσυστήματος. Κατά το παρελθόν, οι χρήστες οδηγούνταν
στους αρχικούς εκδότες, υποστηρίζοντας την επισκεψιμότητα και τα έσοδα των
εκδοτών. Σήμερα, τα εργαλεία με βάση την AI μειώνουν δραστικά την παραπομπή
επισκεψιμότητας: εμπειρικά δεδομένα και μελέτες αγοράς (π.χ. από το Bloomberg
τον Απρίλιο 2025) αναφέρουν μειώσεις άνω του 70% για εκδότες στις ΗΠΑ από τότε
που παρόμοια εργαλεία κυκλοφόρησαν εκεί, ενώ άλλες προβλέψεις δείχνουν ακόμα
πιο σοβαρές επιπτώσεις, έως και 97%.
Οι συνέπειες για την πολυφωνία στα ΜΜΕ και κατ’ επέκταση για τον δημοκρατικό
διάλογο είναι βαθιές. Η ίδια η Επιτροπή έχει αναγνωρίσει αυτούς τους κινδύνους στο
πλαίσιο των δραστηριοτήτων της για την «Ασπίδα της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας».
Τα παραπάνω γραφήματα δείχνουν ξεκάθαρα την τάση: η Google επιδιώκει να
κυριαρχήσει σχεδόν σε κάθε ερώτημα αναζήτησης με απάντηση από AI και να
αποκλείσει ανταγωνιστικές υπηρεσίες και προσφορές.
Η κατάσταση επιδεινώνεται εκθετικά. Πριν λίγα χρόνια, για κάθε δεύτερη σελίδα που
ανιχνευόταν από την Google, ένας χρήστης οδηγούνταν στον αρχικό εκδότη. Πριν έξι
μήνες, η αναλογία ήταν 6:1, σήμερα είναι 18:1. Ως αποτέλεσμα, είναι πλέον περίπου
εννέα φορές πιο δύσκολο να επιτευχθεί επισκεψιμότητα μέσω Google.
Και αυτό είναι μόνο η αρχή. Στο μέλλον, ανεξάρτητοι ερευνητές αναμένουν ότι η
εισαγωγή του AI Mode θα εξαλείψει σχεδόν εντελώς την παραπομπή
επισκεψιμότητας. Το φαινόμενο είναι ορατό και σε άλλες υπηρεσίες παρόμοιες με το
AI Mode. Πριν έξι μήνες, η OpenAI είχε αναλογία 250:1, σήμερα είναι 1.500:1. Μόλις
την προηγούμενη εβδομάδα, η Google εισήγαγε νέα υπηρεσία που επηρεάζει τη
λειτουργία “Discover”, όπου εμφανίζει εξατομικευμένο περιεχόμενο χωρίς αναζήτηση
από τον χρήστη, συνοψίζοντας άρθρα ειδήσεων σε κουκκίδες αντί να κατευθύνει
τους χρήστες προς τους δημιουργούς περιεχομένου.
Πρέπει να τονίσουμε: δεν πρόκειται για μια «φυσική» τεχνολογική εξέλιξη, αλλά για
αποτέλεσμα στρατηγικών σχεδιαστικών επιλογών της Google, όπως αποδεικνύεται
από τη ραγδαία επιδείνωση της αναλογίας μεταξύ σελίδων που ευρετηριάζονται και
επισκέψεων που παραπέμπονται. Η ρυθμιστική παρέμβαση σε άλλα κράτη μέλη, ιδίως
στη Γαλλία όπου οι AI επισκοπήσεις δεν έχουν κυκλοφορήσει λόγω αποτελεσματικής
εποπτείας, δείχνει ότι είναι δυνατά εναλλακτικά αποτελέσματα.
Χαιρετίζουμε τα αρχικά βήματα της Επιτροπής και το γεγονός ότι βρίσκονται σε
εξέλιξη εκτενείς έρευνες για μη συμμόρφωση. Ωστόσο, η εκθετική επιτάχυνση αυτών
των πρακτικών, η απουσία μέτρων για θεμιτό ανταγωνισμό και η υπαρξιακή απειλή
για τα ΜΜΕ της Ευρώπης απαιτούν άμεση παρέμβαση σε ανώτατο επίπεδο.
Με σεβασμό αιτούμαστε να διασφαλίσετε την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή
του DMA, συμπεριλαμβανομένων επειγόντων, στοχευμένων μέτρων κατά τόσο της
αυτοπροώθησης όσο και της υποκατάστασης επιχειρηματικών χρηστών από
λειτουργίες που βασίζονται στην AI. Μόνο μέσω στιβαρής επιβολής θα είναι δυνατό
να διατηρηθεί ένα πολυφωνικό, ανεξάρτητο τοπίο των ΜΜΕ και να εξασφαλιστεί
δίκαιος ανταγωνισμός για τους Ευρωπαίους καινοτόμους στους τομείς της ψηφιακής
τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης.
Θα ήταν χαρά μας να συζητήσουμε προσωπικά μαζί σας.
Οι υπογράφοντες:
Centro Español de Derechos Reprográficos EGDPI (Ισπανία)
Corint Media GmbH (Γερμανία)
Danish Press Publications Collective Management Organisation (Δανία)
OSDEL – GREEK COLLECTING SOCIETY FOR LITERARY WORKS (Ελλάδα)
REPROPOL - JOURNALISTS AND PUBLISHERS (Πολωνία)
Stichting OPR (Κάτω Χώρες)
Οι υπογράφοντες την παρούσα επιστολή είναι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης που
έχουν συσταθεί σύμφωνα με την Οδηγία 2014/26/ΕΕ. Εκπροσωπούν εκδότες Τύπου
και οι περισσότεροι είναι επιφορτισμένοι με τη διαχείριση και την προστασία των
δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε εκδόσεις Τύπου, περιλαμβανομένων, μεταξύ
άλλων, των νέων δικαιωμάτων εκδοτών Τύπου σύμφωνα με το άρθρο 15 της
Οδηγίας (ΕΕ) 2019/790.
