ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΝΔΙΚΤΟΣΠΟΜΠΕΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΛΤΣΟΣ

Σελίδες: 96 ISBN: 978-960-518-359-2

O Γιώργος Βέλτσος γράφει για το έναυσμα που τον οδήγησε στη συγγραφή του νέου του βιβλίου Πομπές (εκδ. Ίνδικτος), με τα δύο εξαιρετικά έργα του Γιάννη Μόραλη (προσχέδια του αγαπημένου του έργου «Η Ωραία», 1992) στο εξώφυλλο και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Παράξενο, αλλά με ακολουθεί συνεχώς αυτή η σημείωση στο περιθώριο ενός προσχέδιου των Πομπών: «Δεν απασφαλίζεται η φωνή σου.

Και ό,τι προσεκτικά μου εγχείρισες κάτω από τις γραμμές μου, δεν παίζεται». Έχω την αίσθηση πως αυτός στον οποίο απευθύνομαι είναι ο θάνατος και πως ό,τι έγραψα, ο θάνατος μου το υποβάλλει, υπό τας γραμμάς.

Γι' αυτό και ο αναγνώστης που θα ζητήσει να διαβάσει τις Πομπές μου παρακαλείται να μην αναζητήσει το σκάνδαλο, αλλά να τις θεωρήσει σαν μία ακόμη πομπή, σαν μία ακόμη τελετή, που προκαταλαμβάνει γραπτώς το γραμμένο, την κατ' εξοχήν τελετή στο φινάλε της ζωής κάθε ανθρώπου: την pompe funèbre. Θέλω να πω, χωρίς περιστροφές, ότι οι Πομπές είναι το εξόδιο κείμενο της ερωτικής ζωής ενός άνδρα, που το εμπνέει ο αδύνατος ορισμός του ερωτισμού από τον Ζωρζ Μπατάιγ: «(ερωτισμός είναι) η μέχρι θανάτου επιδοκιμασία της ζωής». Με δικά μου λόγια: «Αυτή φώναζε.

Κολλημένο το στόμα της στο αυτί του / γυναίκα που τελειώνει και φωνάζει και γίνεται σεισμός / Που φωνάζει από γλώσσα και διακρίνει στο σώμα της / τα όργανα και τις ζώνες / Που φωνάζει σε σημείο ώστε να φαίνεται πως έχει σχέση / περισσότερο με τη φωνή παρά με τον γαμιά της / Την κράταγε.

Με το ένα χέρι άνοιγε τα μπούτια της / Με το άλλο ξερίζωνε τα ζιζάνια απ' το σεντόνι (...) Νοσηλεύοντας την πίκρα του στα σεντόνια / αναρρωνύει με το κεφάλι στα βυζιά της». Είναι συγχρόνως η υπόμνηση της «σοβαρής μητρότητας του άνδρα» (Ρίλκε), του ισοβίως ωδινώμενου άνδρα και του αενάως κυοφορούμενου έργου του:«Της λέει: / "Όταν θα τελειώσω κι αυτό το τετράδιο, θα τελειώσουμε" / Του λέει: / "Όταν θα τελειώσουν τα φύλλα του τετραδίου / θα συνεχίσεις να γράφεις έργο επαχθές / όπου άλλοι ζουν κι άλλοι πεθαίνουν / Αλλά εγώ δεν θα είμαι πια η αναγνώστης / Δεν έγινες το αφήγημα / Κι ό,τι εκπνέεις αφηγούμενος, δεν είσαι εσύ / Δε θα στοιχειώσω εγώ δάκρυα και μελάνι / Δεν είναι η γραφή άτεχνη μίμηση, πράξεων ατελών; / Άρα, η τραγωδία θα είναι με το μέρος μου"». Τώρα, αν με ρωτούσαν «τι είναι αυτό που έγραψα;», θα απαντούσα, όπως ο φίλος μου ο Γιώργος Χειμωνάς, ότι είναι η πιο αποτυχημένη γραφή της νεοελληνικής γραμματείας.

Αλλά εγώ μονάχα αυτήν γνωρίζω να χρησιμοποιώ επιδεικτικά.

Kριτικές: εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ του ΝΙΚΟΥ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗ08.02.2009 Πομπές «Εχασε λοιπόν τον προορισμό του, νομίζοντας πως θα τον έβρισκε στην ποίηση».

Κι όμως ο Γιώργος Βέλτσος τον βρήκε τον προορισμό του στην ποίηση.

Οχι ως μια άλλη πλευρά του εαυτού του ή ένα κρυφό βάσανό του αλλά ως μία βάσανο, μία λυδία λίθο που τον οδηγεί στον ίδιο του τον εαυτό.

Είναι Πέμπτη, 29 Ιανουαρίου το βράδυ.

Παρακολουθώ τον Βέλτσο στη σκηνή της Αίθουσας Δημήτρη Μητρόπουλου του Μεγάρου Μουσικής.

Είναι ο γνώριμος δημόσιος Βέλτσος, με όλες τις ιδιότητες του public intellectual που τον έκαναν τόσο δημοφιλή στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα.

Η βραδιά έχει ως θέμα της την ποίηση ή καλύτερα την «ποιητική στροφή του Γιώργου Βέλτσου». Πάνω από 400 οι ακροατές.

Το πυκνό ακροατήριο επιβεβαιώνει μια βασική αρχή της επικοινωνίας, τη δημόσια αποδοχή.

Αλλά έτσι καθώς η «εκδήλωση» κυλάει- δεν ξέρω πώς να την πω: Διάλεξη; όπως αναγράφεται στο πρόγραμμα του Μegaron Ρlus. Απαγγελία; Περφόρμανς;- το δημόσιο γίνεται ιδιωτικό, διολισθαίνει προς τη γοητευτική εξομολόγηση (γοητευτική ιδίως για το ακροατήριο, ίσως γιατί έχει κάτι το ηδονοβλεπτικό).

Η αίθουσα μετατρέπεται λοιπόν σε ένα είδος camera degli sposi, σαν αυτό το δωμάτιο των νεονύμφων στα δουκικά ανάκτορα της Μάντουας, με τα υπέροχα φρέσκο του Μαντένια, που ενώ είναι ιδιωτικός χώρος λειτουργεί και ως δημόσιος, με όλα τα χαρακτηριστικά μιας αίθουσας υποδοχής.

«Οποιος γράφει, εννοώ όποιος γράφει αληθινά, ομολογεί την πίστη του στο ίδιο το συμβάν της γραφής και αγωνίζεται ισοβίως να εξαντλήσει τις συνέπειες της στράτευσης αυτής.

Είμαι πιστός- αλλά μόνο στη γραφή» εξομολογήθηκε εκείνο το βράδυ ο Γιώργος Βέλτσος. Πίστη, ομολογία, εξομολόγηση, λέξεις τόσο πολύ φορτισμένες θεολογικά, που μας κάνουν να αναρωτηθούμε αν σε αυτήν την ποιητική πράξη υπάρχει μια βαθύτερη μεταστροφή, η μετάνοια.

Οχι, ήδη το είπε.

Η πίστη δεν είναι τίποτε άλλο παρά η στράτευση στη γραφή.

Στο κάτω κάτω όλη η υπόσταση του Βέλτσου είναι λογοτεχνική, είτε εκφράζεται με την ποίηση είτε με το δοκίμιο και με την επικαιρική αρθρογραφία- α λα Καρλ Κράους- στην εφημερίδα «Τα Νέα». Οπως ο ίδιος είπε, η λογοτεχνική υπόσταση είναι ένα γεγονός «στο οποίο οι φίλοι ανέκαθεν αναγνώριζαν το μεγαλύτερο προτέρημά μου και οι εχθροί τη μεγαλύτερη αδυναμία μου». «Πομπές» είναι ο τίτλος της τελευταίας ποιητικής συλλογής του Γιώργου Βέλτσου, που κυκλοφόρησε, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, από τον εκδοτικό οίκο Ινδικτος- όπως πάντα.

Τι είναι οι «Πομπές»; Μήπως αυτή η έξοδος από τη ζωή, η έξοδος από τη γλώσσα, η εξόδιος ακολουθία που επικυρώνει τον θάνατο και οδηγεί στο τίποτα; Ξαναγυρνάω πάλι στις 29 Ιανουαρίου: «Κι αυτό που πάντα ήθελα να πω ισοδυναμούσε με τίποτα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν είχα κάτι να πω, αλλά πως το τίποτα, έστω το ποίημα, βρισκόταν πάντα στο σημείο “όπου λαχανιάζει το θέλω-να-πω”».

Τι είναι οι «Πομπές»;

Μήπως τα αίσχη, η δημόσια διαπόμπευση που μπορούμε να πούμε ότι στις μέρες μας είναι συστατικό στοιχείο της δημόσιας έκθεσης;

Ολα αυτά. Αλλά πάνω από όλα είναι η ποίηση, η απελευθερωτική δύναμη της ποιητικής πράξης που μετατρέπει το βίωμα σε σκέψη.

«Κι ό,τι βρίθει μέσα του/λάκκος με φίδια ή τάφος βρωμερός από έρωτες νεκρούς/η ποίηση/όργανον ανέκαθεν ψυχωφελές/θα το καλέσει να απλοποιηθεί/σα σε φωτόλυση από κρυστάλλους».