Η λέξη της εβδομάδας: Πλατεία
Τι σημαίνει η λέξη πλατεία (> πιάτσα > πιάτο);
Τι σημαίνει η λέξη πλατεία (> πιάτσα > πιάτο);
Τούτες τις ημέρες ζούμε, ή ζουν ορισμένοι, “μέρες πλατείας”. Για ακόμα μια φορά στις πλατείες αγωνίζονται όλοι όσοι πιστεύουν ότι πρέπει να αλλάξει κάτι.
Η πρόθεση τους τους είναι ιδανική, το αποτέλεσμα τους θα το κρίνει η ιστορία. Τι σημαίνει, όμως, η λέξη πλατεία; Πρόκειται για ουσιαστικοποιημένο θηλυκό του αρχαίου επιθέτου πλατύς/εια/ύ.
Η αρχική έκφραση ήταν “πλατεία οδός” και προσδιόριζε το μεγάλο (πλατύ/ φαρδύ) δρόμο του χωριού ή της πόλης, που συνήθως, βρισκόταν στο κέντρο της πόλης και εκτελούνταν οι εμπορικές δραστηριότητες. Σιγά σιγά από το “πλατεία οδός” χάθηκε η λέξη “οδός” και έμεινε μόνο η “πλατεία”.
Το ίδιο συνέβη με τις φράσεις: ιατρική επιστήμη > ιατρική, γραμματική τέχνη > γραμματική
Ομόρριζα της λ. πλατεία είναι: η πλάτος, πλάτη, πλάτανος, Πλαταιές (πλατιά επιφάνεια), Πλάτων (αρχ. σημ. “αυτός που έχει φαρδιές πλάτες”) κ.ά.
Αξιοπερίεργο είναι και το “ταξίδι” της λ. πλατεία στην Εσπερία: στα Λατινικά μεταφέρθηκε ως δευτερόκλιτο επίθετο plattus/a/um > ιταλικά: piazza, γαλλικά: plat, ισπανικά: plaza (στην Plaza de Cataluña διαδηλώνουν, τούτες τις ημέρες, οι Ισπανοί “αγανακτισμένοι”).
Δεν πρέπει να λησμονήσουμε και το ιταλοποιημένο, αλλά ελληνικής καταγωγής, πιάτο ή το υποκοριστικό του πιατέλα.
Το πιάτο είναι η ιταλική εκδοχή του plattus, και εδώ παρουσιάζεται με τη στενή έννοια του “πινακίου” (: επίπεδου πιάτου)
Αγανακτισμένοι πολίτες άλλων εποχών: Λουδίτες,
Σκιαδικά,
Ορεστειακά,
Γαλβανικά,
1-1-4 (Πέτρουλας),
Αλληλεγγύη - Βαλέσα
και άλλα 1770 άρθρα στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική και ισπανική γλώσσα. Δωρεάν e-books (νέα βιβλία) / θεματική βιντεοθήκη για την Τέχνη, την Ιστορία, τις Επιστήμες 24grammata.com
Δείτε όλο το αρχείο από την “λέξη της εβδομάδας” αλλά και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα στη διεύθυνση www.24grammata.com. .
24γραμματα© 2011.
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Ανάπτυξη από τα 24γραμματα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου