Σαν σήμερα, πριν 85 χρόνια, καταστράφηκε από σεισμό η ιστορική κωμόπολη της Χαλκιδικής, η Ιερισσός. Σε παλιότερες αναρτήσεις μας ασχοληθήκαμε με τη καταστροφή και τον σεισμό, αλλά σήμερα θα δούμε μία άλλη έκφανση δραστηριότητας που έλαβε χώρα την περίοδο αυτή· το θέατρο!
1933
Το θέατρο στην Ιερισσό ξεπηδά μέσα από τις στάχτες του καταστροφικού σεισμού
Κείμενο: Χρήστος Καραστέργιος
Ιούλιος 1933, Ο θίασος της “Γκόλφω¨ επί σκηνής, φωτογραφία του Σ. Λοκ Νάκιβελ [αρχείο Κυττάρου]
Στις 26 Σεπτεμβρίου του 1932, ένας δυνατός σεισμός με ένταση 7.0[i] της κλίμακας Richter, κατάστρεψε την τελευταία ζωντανή καστροπολιτεία της Χαλκιδικής, την Ιερισσό. Στην έκθεσή του ο Ανώτερος Διοικητής Χωροφυλακής κος Κολοκοτρώνης ανάφερε ότι: 76 άνθρωποι σκοτώθηκαν, 115 τραυματίστηκαν (οι 35 σοβαρά) και 650 οικίες καταστράφηκαν ολοσχερώς. Ουσιαστικά δεν έμεινε τίποτα στην ανθούσα ως τότε όμορφη κωμόπολη των 2250 κατοίκων.
29 Σεπτεμβρίου 1932, εφ.Ταχυδρόμος, σ. 1. [αρχείο Χρ. Καραστέργιου]
Από την άλλη μέρα της καταστροφής μέσα στον πόνο της απώλειας και του αποχωρισμού έπρεπε να αντιμετωπίσουν και το πρόβλημα της σίτισης, της δίψας, της ένδυσης και της στέγασης, λίγο πριν φτάσουν οι βροχές του φθινοπώρου και το κρύο του χειμώνα. Στον αγώνα αυτόν της επιβίωσης είχαν έναν επιπλέον ακόμα εχθρό, τους συνεχιζόμενους μεγάλους σε ένταση μετασεισμούς! Η γη δε σταμάτησε να κουνιέται τους επόμενους μήνες, εντείνοντας την αγωνία, την αμφιβολία και τον φόβο των κατοίκων. Από τις 26 Σεπτεμβρίου του 1932 ωςτις 2 Ιουλίου του 1933 σημειώθηκαν 20 μετασεισμοί με ένταση πάνω του 4.5 R!
28 Σεπτεμβρίου του 1932, εφ. ΠΑΤΡΙΣ, σ. 1. [αρχείο Χρ. Καραστέργιου]
Παρ΄όλα αυτά, τους επόμενους μήνες, η νεολαία της Ιερισσού βρήκε τη δύναμη μέσα στους σεισμούς και ανέβασε ένα από τα σημαντικότερα θεατρικά έργα της εποχής· την «Γκόλφω» του Σπυρίδωνος Περεσιάδη, αποδεικνύοντας ότι η δύναμη για τη ζωή είναι δυνατότερη από την μεμψιμοιρία της απώλειας και του θανάτου!
Πιο κάτω θα δούμε πώς περιγράφει την ιστορική θεατρική αυτή παράσταση ο τύπος της εποχής και συγκεκριμένα η εφημερίδα «ΦΩΣ» της Μακεδονίας στις 20 Ιουλίου του 1933[i]. Μοναδικό ντοκουμέντο αυτής της παράστασης αποτελεί η καλλιτεχνική φωτογραφία με το θεατρικό στήσιμο που τράβηξε ο Σίδνεϊ Λοκ Νάκιβελ· ο ανθρωπιστής Άγγλος που εγκαταστάθηκε μόνιμα, με την Αυστραλή σύζυγό του Τζόις, στην Ουρανούπολη. Η κα Τζόις την χάρισε την δεκαετία του 1950 στην κα Ρούλα Σακελλαρίου που εμφανίζεται σε αυτήν κάτω δεξιά ως μικρό κορίτσι, και στο περιοδικό «Κύτταρο» την έδωσε η αδελφή της κα Μαρίκα Σακελλαρίου.
Η παράσταση διοργανώθηκε από τον σύλλογο «Ένωσις Ελληνίδων Ιερισσού η Ζωοδόχος Πηγή». Ο σύλλογος αυτός ιδρύθηκε στις 30 Μαΐου του 1918 με πρώτη πρόεδρο την κα Όλγα Αβραμίδου.
Μία σπάνια λήψη νότια της συνοικίας του Κάστρου της Ιερισσού το 1932. Διακρίνεται ο γυμνός λόφος μετά την κατάρρευση των τειχών και η άμορφη μάζα των σπιτιών. [αρχείο Χρ. Καραστέργιου]
«Ο ΦΟΙΝΙΞ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΦΡΑΝ
ΜΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΙΣ
ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ
ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΡΙΣΣΟΝ
ΙΕΡΙΣΣΟΣ: Ἰούλιος. - Πετάχθηκε μακρυὰ τὸ νεκρικὸ κάλυμμα, ἀναζωογονήθηκε, ἀνασυγκροτήθη, ἐπρωτοπόρησε καὶ ἔλαμψε θριαμβευτικὰ ὁ ἀπὸ δεκαετίας σὲ μαρασμὸ εὑρισκόμενος σύλλογος τῶν ἑλληνίδων Ἱερισσοῦ ἡ «Ζωοδόχος Πηγὴ» στήν προχθεσινὴ παράστασι τῆς «Γκόλφως» πού ἔδωκε γιά τὴν ὑλικὴ καὶ ἠθικὴ συνάμα ἐνίσχυση στή μεγάλη αἴθουσα τοῦ καινούργιου μας ἀντισεισμικοῦ σχολείου.
Ἡ κοινωνία τῆς Ἱερισσοῦ ἐξετίμησε μεγάλως τὴν φιλότιμο δρᾶση τοῦ σωματείου αὐτοῦ καὶ ἐπλημμύρισε κυριολεκτικὰ τάς αἰθούσας καὶ τὸν ἔξω χῶρο τοῦ σχολειοῦ. Ἀλλὰ καὶ ἰκανοποίησε θαυμάσια τάς ἐλπίδας της. Γιὰ πρώτη φορὰ κορίτσια καὶ παιδιά[ii] πού γεννήθηκαν καὶ ἐζυμώθηκαν στό χωριὸ ἀπέδωκαν ἔκτακτα τὸ καθένα τὸν ῥόλο του στήν παράστασι καὶ τὴν συνολικὴ ἐπιτυχία τοῦ ἔργου. Ἁρμονικὸ καὶ ῥυθμικὸ παρουσιάζετο τὸ κάθετι στό βλέμμα τοῦ θεατή πού ἔμπαινε μέσα.
Ἡ ὡραία σκηνὴ μὲ τὰ φυσικὰ τοπεῖα, ἡ τακτική πού ἐτειρεῖτο, ἡ ἄοκνη ἐργασία ὅλων ἄφηνε τὲς καλύτερες ἐντυπώσεις σ’ ὅλους πού παρακουλουθοῦσαν τὸ ἔργον καὶ συνεπέραναν ὅλοι πραγματικά πώς ὁ σύλλογος αὐτὸς θὰπροοδεύσῃ πιά, θὰ βαδίζῃ στήν ἐκτέλεσι τοῦ ὑψηλοῦ του σκοποῦ, θὰ ἐργασθῇ ἀνώτερα προοδευτικὰ καὶ συγχρονισμένα. Εἶναι ἡ πρώτη φορὰ πού ὁ μαραμένος αὐτὸς σύλλογος παίρνει σάρκας καὶ ὀστᾶ καὶ ἐμφανίζεται θριαμβευτικὰ καὶ ὑπερήφανα στήν κοινωνία μας.
Ὅλα τὰ μέλη πού τὸν ἀποτελοῦν καὶ πρὸ πάντων τὸ διοικητικὸ συμβούλιο πού ἔβαλε μιά καλή ἀρχὴ καὶ ἐβάδισε γοργὰ ἔχουν ὑποχρέωσι νά μὴ ἀνακόψουν τὸ δρόμον των καὶ νά φροντίσουν μὲ κάθε τρόπο, ῥίχνοντας μακρυὰ κάθε φιλοτιμία, γιά τὴν ἀπόδοσι καλῶν ἀποτελεσμάτων, να σηκωθοῦν ψηλότερα, γιατὶ ἔτσι θὰ τιμηθῇ περισσότερο καὶ θὰ ἐξυψώσῃ τὸ σωματεῖον.
Καὶ τώρα ἂς συγχαρῶμεν καὶ ἀπὸ τῆς στήλης ταύτης ὅλους πού συνέτρεξαν στή προχθεσινὴ θεατρικὴ παράστασι καὶ κατὰ πρῶτον τὸν ὀργανωτὴν κ. Βασ. Τσιριγώτην, τοὺς σκηνοθέτας κ. κ. Παν. Χαραλαμπίδην καὶ Ἰω. Μπότταν. Τὸν κ. Δρακόπουλον τηλεγραφητήν που ἐπίκαιρα καὶ ἐμπνευσμένα ὡμίλησε κατὰ πρῶτον γενικὰ περὶ τοῦ συλλόγου καὶ εἰδικὰ διὰ τὴν ἐξέλιξι τοῦ θεάτρου, τὸ διοικητικὸν συμβούλιον τοῦ ἄνω συλλόγου ἐκ τῶν Ὄλγας Εὐσταθίου (προέδρου), Κατίνας Ἀναγνώστου (γραμματέως), Μαρίας Κουτσογιώργη (ταμίου) καὶ τῶν μελῶν Ε. Δάνη, Ρ. Ἀποστολίδου καὶ Β. Τζίτζιου καὶ τὰ πρόσωπα τοῦ δράματος Ρ. Μπότα, Μ. Μπότα, Ά. Τζίτζιου, Μ. Μητροπούλου, Αἰκ. Βαγιονᾶ, Ἀ.Κουτσουγιώργη, Ἰ. Τριριγώτη, Γ. Παπαζαρία, Χ. Μητσάκα, Ά. Ἀποστολίδου, Ν. Καφετζῆ, Σ. Καστερὰ, Ἀ. Βλαχοπούλου, Ἰ. Τερτυλίνη, Ν. Τσιότσιου καὶ Β. Πασχαλίδου.
ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΠΑΣ[iii]»
Ο θεατρικός αυτός θίασος συνέχισε να δίνει παραστάσεις και τα επόμενα χρόνια. Η συμβολή του ήταν μεγάλη την εποχή της Κατοχής 1941-1945. Εμψύχωνε με τις παραστάσεις του τους κατοίκους της ΒΑ Χαλκιδικής και βοηθούσε οικονομικά την αντίσταση με τους ακάματους διοργανωτές Ιωάννη Τσιριγώτη και Αργυρή Κουτσογιώργη. Σε μια παράσταση που δόθηκε μπροστά στους Βούλγαρους και Γερμανούς κατακτητές, της συμβολικής για την εποχή «Σκλάβας» του Περεσιάδη, ο νεαρός τότε Δημήτριος Χασάπης φώναξε με περίσσιο θάρρος: «λευτεριά ή θάνατος έσκουζε το καριοφίλι», δεχόμενος το παρατεταμένο χειροκρότημα των Ελλήνων θεατών.
Σήμερα το θέατρο στην Ιερισσό συνεχίζει επάξια την πλούσια παράδοσή του με την θεατρική ομάδα «τα Γκαργκάνια» του Π.Σ. Ιερισσού «Κλειγένης». Δυστυχώς όμως, παρ΄όλη την μακρόχρονη ιστορία του, δε κατάφερε ακόμα να αποκτήσει μόνιμη θεατρική σκηνή!
Η θεατρική ομάδα «Τα Γκαργκάνια» στον βυζαντινό πύργο της Κρούνας.
Το άρθρο είναι βασισμένο σε αντίστοιχο άρθρο μου στο περιοδικό «Κύτταρο Ιερισσού», τ. 15ο, σ. 22.
Για τον σεισμό μπορείτε να δείτε και τους εξής συνδέσμους:
[i]Εδώ να θυμίσουμε ότι στις 2 Ιουλίου του 1933 σημειώθηκε σεισμός 4.8 R, και στις 1 Ιουνίου του 1933 5.1 R. Οι μετασεισμοί της τάξεως κάτω των 4.0 R ήταν στην τότε καθημερινότητα των κατοίκων!
[ii]Εννοεί αγόρια.
[iii]Ο Νικόλαος Πάππας ήταν συμβολαιογράφος με καταγωγή από την Ιερισσό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου