Εξωτικοί εισβολείς απειλούν τις ελληνικές θάλασσες

ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΟΣ

Την οικολογική ισορροπία στο Αιγαίο και το Ιόνιο διαταράσσουν πάνω από 120 είδη θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας από τον Ατλαντικό και τον Ινδο-Ειρηνικό ωκεανό

Του ΒΑΣΙΛΗ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗ

Περισσότεροι από 120 εξωτικοί θαλάσσιοι «εισβολείς» από την Ερυθρά Θάλασσα, τον Περσικό Κόλπο, τον Ατλαντικό και τον Ινδο-Ειρηνικό Ωκεανό απειλούν την οικολογική ισορροπία στις ελληνικές θάλασσες.

Το εξωτικό είδος φύκους Caulerpa Racemosa εκτοπίζει τα αυτόχθονα είδη φυκιών στις ελληνικές θάλασσες, απειλώντας τις αποικίες διαφόρων οργανισμών

Πέρα από το τοξικό ψάρι «λαγοκέφαλος», που έχει πλέον εξαπλωθεί σε ολόκληρο το Αιγαίο και απειλεί ακόμα και με θάνατο σε περίπτωση κατανάλωσής του από τον άνθρωπο, τα ελληνικά νερά έχουν «αποικιστεί» από δεκάδες άλλα ξενικά είδη θαλάσσιας χλωρίδας (μικροφύκη, μακροφύκη και μακρόφυτα ή θαλάσσια γρασίδια) και πανίδας (μέδουσες, κτενοφόρα, πολύχαιτοι δακτυλιοσκώληκες, μαλάκια, καρκινοειδή, εχινόδερμα, ασκίδια και ψάρια). Πολλά απ αυτά προκαλούν σοβαρές οικολογικές, αλλά και οικονομικές επιπτώσεις.

Το γαστερόποδο (είδος τροπικού κοχυλιού) Rapana venosa, που ονομάζεται αλλιώς μυδοφάγος ή στρειδοφάγος, αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια στον Θερμαϊκό Κόλπο, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα τόσο στους φυσικούς πληθυσμούς όσο και σε καλλιέργειες μυδιών της περιοχής. Στις ελληνικές θάλασσες εξαπλώνεται ραγδαία το τελευταίο διάστημα το εξωτικό μύδι Caulerpa racemosa, το οποίο εκτοπίζει τα αυτόχθονα είδη φυκιών, και μαζί με αυτά πολλούς θαλάσσιους οργανισμούς που τα αποικίζουν για να αναπαραχθούν. Βιοποικιλότητα

«Η δική μας φυκιάδα αποτελεί βιότοπο για περίπου χίλια είδη οργανισμών.

Αν αυτά μειωθούν σε 300, γίνεται αντιληπτό ότι προκαλείται σοβαρή μείωση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και διαταράσσεται η οικολογική ισορροπία», είπε στο «Εθνος» ο αναπληρωτής καθηγητής θαλάσσιας βιολογίας του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Δρόσος Κουτσούμπας, ο οποίος θα παρουσιάσει τα τελευταία στοιχεία για τους εξωτικούς «εισβολείς» στο συνέδριο του ΑΠΘ με θέμα «Περιβάλλον και Υγεία» που ξεκινά αύριο στη Θεσσαλονίκη. Το συγκεκριμένο φύκι είναι συγγενές του τοξικού είδους Caulerpa Τoxifolia, που έχει εκτοπίσει μεγάλο αριθμό φυτικών και ζωικών οργανισμών στη Δυτική Μεσόγειο και την Αδριατική, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει εντοπιστεί στις ελληνικές θάλασσες. Σε ό,τι αφορά τα «εξωτικά» είδη ψαριών, ο μοναδικός έως τώρα επικίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία «εισβολέας» είναι ο γνωστός μας «λαγοκέφαλος», που πρόσφατα αλιεύτηκε ακόμα και στο Θρακικό Πέλαγος. Η «ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ»

Πλοία και θαλάσσια ρεύματα μεταφέρουν τους οργανισμούς Ορισμένα είδη στρειδιών από τον Ατλαντικό και τον Ινδο-Ειρηνικό Ωκεανό είχαν περάσει στη Μεσόγειο ήδη από τον 19ο αιώνα, κολλημένα ως «λαθρεπιβάτες» στα ύφαλα των πλοίων. Μαζί τους μεταφέρθηκαν και αρκετά είδη ξενικών θαλάσσιων οργανισμών. Η αυξημένη εμφάνιση εξωτικών ειδών άρχισε να καταγράφεται μετά τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, το 1869, όταν άρχισε και η μαζική «μετανάστευσή» τους με τον φυσικό τρόπο, μέσω θαλάσσιων ρευμάτων. Αυτοί οι οργανισμοί ονομάστηκαν «Λεσεψιανοί μετανάστες» από το όνομα του Γάλλου μηχανικού Φερδινάρδου Λεσέψ που κατασκεύασε τη διώρυγα. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια το φαινόμενο αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς, κάτι που αποδίδεται από πολλούς επιστήμονες και στις κλιματικές αλλαγές, που έχουν αυξήσει σημαντικά τη θερμοκρασία της θάλασσας στη Μεσόγειο, με αποτέλεσμα να είναι δυνατή η επιβίωση σ' αυτήν τροπικών ειδών. Ο κ. Κουτσούμπας προτείνει μέτρα για την πρόληψη του φαινομένου, που θα κινούνται σε δύο κατευθύνσεις:

α) περιορισμό των ειδών που εισάγονται με ανθρωπογενείς δραστηριότητες (π.χ. απόρριψη του έρματος των πλοίων σε ειδικές δεξαμενές και μετά στη θάλασσα έπειτα από ειδική επεξεργασία) και

β) διατήρηση της καλής οικολογικής κατάστασης των φυσικών ενδιαιτημάτων στη Μεσόγειο, με δεδομένο ότι σε αρκετές περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί πως τα εξωτικά είδη βρίσκουν ευκολότερο τρόπο εγκατάστασης σε υποβαθμισμένες θαλάσσιες περιοχές.