Ανάμεσα σε δύο κόσμους. Η κατασκευή του οθωμανικού κράτους

Ανάμεσα σε δύο κόσμους.

Η κατασκευή του οθωμανικού κράτους

Συγγραφέας: CEMAL KAFADAR

Λοιπά στοιχεία:

Μετάφραση: Αντώνης Αναστασόπουλος

Αθήνα 2008, σσ. 351

με 2 α/μ χάρτες

ISBN: 978-960-250-409-3 / 978-960-250-408-6

Περιγραφή: Το ζήτημα της εμφάνισης των Οθωμανών, ιδρυτών ενός δυναστικού κράτους, το οποίο ήταν ένα από τα μακροβιότερα (περ. 1300-1922) στην παγκόσμια ιστορία, ελάχιστα έχει μελετηθεί και κατανοηθεί.

Αυτό το βιβλίο πραγματεύεται πώς και γιατί το πολιτικό εγχείρημα που εγκαινίασε ο οίκος του Οσμάν γύρω στα τέλη του 13ου αιώνα κατάφερε να επιβάλει τη δική του τάξη έναντι των διαφόρων ανταγωνιστών του.

Πρόκειται για μια απόπειρα να γίνει κατανοητό πώς οι πρώτοι Οθωμανοί μεταχειρίστηκαν διάφορα μέσα - τη βία και τη συνύπαρξη, τον καταναγκασμό και την ανεκτικότητα, τον εποικισμό και τον εξανδραποδισμό, την καθυπόταξη και την κινητικότητα, την αποδοχή και τον αποκλεισμό, την αποσταθεροποίηση και τη θεσμοθέτηση, την εχθρότητα και τη συμμαχία - με σκοπό να αποκαταστήσουν την αυτοκρατορική τάξη σε αυτή τη γεωγραφική ζώνη.

Ο συγγραφέας δεν αποσκοπεί σε μια συνολική περιγραφή αυτής της διαδικασίας, αλλά κυρίως στην κριτική εξέταση διαφορετικών ερμηνειών και στην εκλεκτική προβολή μιας εναλλακτικής αφήγησης, καταθέτοντας μια πρώτη επιχειρηματολογία υπέρ μιας νέας προσέγγισης.

Στον πρόλογό του σημειώνει χαρακτηριστικά: «Απέναντι σε ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα της παγκόσμιας ιστορίας, πώς μπορεί να συγκροτήθηκε μια αυτοκρατορία τέτοιας κλίμακας και διάρκειας, πολλοί άξιοι ιστορικοί είχαν συνεισφέρει πολλές πολύτιμες και οξυδερκείς παρατηρήσεις, παρέμειναν ωστόσο προσκολλημένοι στη μια ή στην άλλη αντίληψη περί αμετάβλητης, εντέλει ανιστορικής, ταυτότητας και επέμειναν σε προσεγγίσεις του προβλήματος που βασίζονταν σε γενικευτικά στερεότυπα.

Έτσι ξεκίνησα να διερευνώ και να στοχάζομαι, με άλλα λόγια αποδύθηκα σε μια διανοητική περιπέτεια, προκειμένου να αντιμετωπίσω και, όπως ήλπιζα, να φωτίσω αυτόν το γρίφο, τον οποίο αντιλαμβανόμουν ως κάτι πιο σύνθετο και δυσνόητο, και, συνεπώς, ελκυστικό.

Τελικά αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο και να προτείνω μια νέα αφήγηση που θα αναγνώριζε τα στοιχεία της ετερογένειας και της τυχαιότητας στην πρώιμη οθωμανική ιστορία (στοιχεία που αορίστως ανέμενα να εντοπίσω και όντως εντόπισα, αλλά όχι ακριβώς με τον τρόπο που περίμενα), καθώς και τη μεταβλητότητα των ταυτοτήτων, τόσο ουσιώδη στο ιστορικό πλαίσιο της ύστερης μεσαιωνικής Μικράς Ασίας, όπου οι μεταναστεύσεις και η αλλαγή γλώσσας και θρησκείας αποτελούσαν συνήθη φαινόμενα».