απολογισμός μίας βραδιάς γεμάτης από την ποίηση του Ελύτη

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Μια βραδιά γεμάτη από την ποίηση του Ελύτη

 

 Ο Οδυσσέας Ελύτης στο Ρίο, 1990

φωτογραφικό υλικό: Ιουλίτα Ηλιοπούλου

Ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη ζωντάνεψε σε μία μοναδική βραδιά στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών μέσα από αφηγήσεις για τη ζωή του ποιητή και στοιχεία για το έργο του, καθώς και στίχους του αλλά και μουσικές μεγάλων συνθετών που «έντυσαν» πολλά από τα ποιήματά του.

Η εκδήλωση  έγινε στο πλαίσιο της έκθεσης  «Ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη. Ποίηση και Ζωγραφική», που παρουσιάζεται με μεγάλη επιτυχία αυτό το διάστημα στο Τελλόγλειο και περιλάμβανε τρεις ομιλίες από την ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, τον συνθέτη Γεώργιο Κουρουπό και τον γλύπτη Κώστα Βαρώτσο.

Αναφερόμενη στη διαμόρφωση της ποιητικής ταυτότητας του Ελύτη, η Ιουλίτα Ηλιοπούλου διέτρεξε με συντομία τη ζωή του, από τα παιδικά του χρόνια στην Κρήτη, τη Λέσβο και τις Σπέτσες, την επαφή του με το Αιγαίο –«το δακτυλικό αποτύπωμα του Έλληνα, ο συνδυασμός ύλης και πνεύματος», για τον Ελύτη- τη νεανική του περίοδο, τα πρώτα του ποιητικά έργα, τις επιρροές του από μεγάλους ξένους ποιητές, όπως ο Ελιάρ. Μίλησε ακόμη η κ. Ηλιοπούλου για τα βασικά στοιχεία που διαποτίζουν το σύμπαν του Ελύτη, το φως, το οποίο μελέτησε επισταμένως, θέλοντας να αποκρυπτογραφήσει το μυστήριο της ύπαρξης, τη μουσική -θεωρούσε ότι η μεγάλη μουσική είναι μια καταφρόνηση του θανάτου- αλλά και τη ζωγραφική με την οποία ασχολήθηκε ως αυτοδίδακτος. Σημαντικός σταθμός στην πορεία του ήταν ο  Β΄ Παγκόσμιος  Πόλεμος, στον οποίο πήρε μέρος ως ανθυπολοχαγός, μια εμπειρία που τον καθόρισε. «Στον Πόλεμο ο Ελύτης είδε την Ελλάδα μέσα από τη διαχρονία της» είπε η κ. Ηλιοπούλου. 

Η αναγγελία της απονομής του Νομπέλ Λογοτεχνίας στον Ελύτη από τη Σουηδική Ακαδημία έγινε στις 18 Οκτωβρίου 1979  «για την ποίησή του, που με φόντο την ελληνική παράδοση, με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική οξύνοια ζωντανεύει τον αγώνα τού σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργία», σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης. Και μετά το Νομπέλ συνέχισε να γράφει πολύ σημαντικά έργα («Ο Μικρός Ναυτίλος», «Τα ελεγεία της οξώπετρας»), σε πείσμα αυτών που προφήτευαν το ποιητικό του τέλος.  Το πιο πολυμεταφρασμένο έργο του είναι, παραδόξως, το πιο «ελληνικό» και το πιο δύσκολο: το «Άξιον Εστί». Μεταφράστηκε ακόμη και στα κινέζικα. 

Σε μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της βραδιάς, η Ιουλίτα Ηλιοπούλου διάβασε το ποίημα «Δεύτερη Φύση» από τους «Προσανατολισμούς», που κλείνει με τους στίχους «Γλυκιά περιπέτεια / Γλυκιά Η Ζωή.», στους οποίους συμπυκνώνεται η κοσμοθεωρία του ποιητή.  

Με τον Ελύτη, όπως είπε κλείνοντας η ομιλήτρια, «η ποίηση γίνεται χώρος αρχετυπικών αναφορών. Δεν τον ενδιαφέρει μόνο το είναι αλλά το δυνατόν γενέσθαι κι αυτό φαίνεται σε κάθε του στίχο, ακόμη και τους πιο απλούς». 

Ακολούθησε ομιλία του Γιώργου Κουρουπού, ο οποίος παρουσίασε διαφορετικές μουσικές προσεγγίσεις πάνω στην ποίηση του Ελύτη μέσα από ηχογραφημένα αποσπάσματα έργων μεγάλων συνθετών, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου αλλά και λιγότερες γνωστές αποδόσεις από συνθέτες όπως ο Θεόδωρος Αντωνίου και η Αγγελική Ιονάτος. 

Στη συνέχεια ο Κώστας Βαρώτσος παρουσίασε σε προβολή διαφανειών το γυάλινο γλυπτό του «Ο Ποιητής», το πρώτο μεγάλων διαστάσεων τρισδιάστατο έργο του, το οποίο αφιέρωσε στον Οδυσσέα Ελύτη έστω και με καθυστέρηση –«ήθελα να το κάνω όσο ζούσε αλλά δεν το τόλμησα».

Στην εκδήλωση έδωσαν το παρών ο πρύτανης του ΑΠΘ και πρόεδρος του Δ.Σ. του Τελλογλείου, καθηγητής Περικλής Μήτκας, η γενική γραμματέας του Δ.Σ.  του Τελλογλείου, καθηγήτρια Αλεξάνδρα Γουλάκη - Βουτυρά, ο λυρικός τραγουδιστής Σπύρος Σακκάς, ο κοσμήτορας της Σχολής Καλών Τεχνών και καθηγητής Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Α.Π.Θ Ξενής Σαχίνης, καθώς και πλήθος φίλων του Τελλογλείου που αγαπούν την ποίηση του Ελύτη.

Η βραδιά έκλεισε με την παρουσίαση του νέου κρασιού  «Sauvage bleu» από το Κτήμα Λίγας. Πρόκειται για έναν νεαρό ερυθρό οίνο, εμπνευσμένο από το αιγαιοπελαγίτικο μπλε της ποίησης του Ελύτη, όπως εξήγησε ο Θωμάς Λίγας.  Οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν πρώτοι το νέο κρασί μαζί με γευστικές δημιουργίες που ετοίμασε και πρόσφεραν ο σεφ Νίκος Κατσάνης και η δυναμική ομάδα του καφέ-εστιατορίου του Τελλογλείου.  

Η έκθεση «Ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη. Ποίηση και Ζωγραφική» διοργανώθηκε στο Τελλόγλειο με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από τον θάνατο του Νομπελίστα ποιητή. Παρουσιάζονται κολάζ, τέμπερες και υδατογραφίες του Οδυσσέα Ελύτη, δοκίμια του ίδιου για μεγάλους ζωγράφους και γλύπτες, καθώς και έργα σημαντικών καλλιτεχνών εμπνευσμένα από την ποίησή του. Την επιμέλεια της έκθεσης, που θα παραμείνει ανοικτή ως τις 31 Μαΐου 2016, είχαν ο Τάκης Μαυρωτάς με τη συμπαράσταση της ποιήτριας Ιουλίτας Ηλιοπούλου.