Η ΑΣΠΡΗ ΛΕΞΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Η άσπρη λέξη της ημέρας - τουμπεκί

Θέμα της εβδομάδας: Λέξεις που συνηθίσαμε μα ποτέ μας δε γνωρίσαμε! Ουσιαστικό ουδετέρου γένους.

Όταν προτρέπουμε κάποιον να κάνει τουμπεκί, και μάλιστα ψιλοκομμένο, τι ακριβώς του ζητάμε να κάνει;

Η λέξη τουμπεκί έχει τουρκική καταγωγή, κυριολεκτικά σημαίνει «καπνός για το ναργιλέ» και ανήκει στο είδος Nicotiana rustica.

Το τουμπεκί ήταν η τέχνη των ταμπήδων στα καφενεία της παλιάς εποχής, οι οποίοι, αφού μούσκευαν τον καπνό, μετά τον έκοβαν σε ψιλά κομματάκια και τον χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά για το ναργιλέ.

Επειδή συχνά οι ταμπήδες έπιαναν την κουβέντα με τους θαμώνες των καφενείων και αργούσαν να δώσουν το ναργιλέ στον πελάτη, εκείνος φώναζε: «Κάνε τουμπεκί», δηλαδή «ετοίμασε τον καπνό για το ναργιλέ».

Σήμερα όταν λέμε σε κάποιον «κάνε τουμπεκί» ή «κάνε τουμπεκί ψιλοκομμένο», του ζητάμε να μη μιλάει, να σωπάσει.

Η λέξη χρησιμοποιήθηκε κυρίως σε ρεμπέτικα τραγούδια, όπως: «Όταν καπνίζει ο λουλάς εσύ δεν πρέπει να μιλάς.

Κοίταξε τριγύρω, οι μάγκες κάνουν όλοι, κάνουν τουμπεκί».

Το 1923 δημιουργήθηκε το «Τάγμα Τουμπεκί», πειθαρχικός ουλαμός στο Καλπάκι που αποτελούσε τόπο απομόνωσης για όλα τα «επικίνδυνα» στοιχεία της κοινωνίας.

Ήταν μια ομάδα από ετερόκλητους μεταξύ τους ανθρώπους που αυτοονομάστηκε «Τάγμα Τουμπεκί», ονομασία που οφειλόταν στον κώδικα επικοινωνίας, τον «κώδικα τουμπεκί», μια γλώσσα συνθηματική, μη αντιληπτή από τους άλλους, που είχαν καθιερώσει μεταξύ τους.

Υπενθύμιση:Ανακοινώθηκε το πλήρες πρόγραμμα των επιμορφωτικών σεμιναρίων λεξικογραφίας της άσπρης λέξης με έγκριτους πανεπιστημιακούς.

[δείτε λεπτομέρειες]