Η ΑΣΠΡΗ ΛΕΞΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Η άσπρη λέξη της ημέρας - ψηφοδέλτιο

Θέμα της εβδομάδας: Εκλογές: «Καλό βόλι» Ουσιαστικό αρσενικού γένους.

Το ψηφοδέλτιο είναι το «δελτίο», το φύλλο χαρτιού που ρίχνουν στην κάλπη οι εκλογείς ή ψηφοφόροι όταν ψηφίζουν και δηλώνουν την προτίμησή τους.

Η λέξη ψηφοδέλτιο δηλώνει επίσης και το συνδυασμό, δηλαδή τον κατάλογο με τα ονόματα των υποψηφίων που συμμετέχουν σε εκλογή και εκπροσωπούν κόμμα, παράταξη κτλ.

Στην αρχαία Αθήνα η ανάδειξη των βουλευτών επί Σόλωνα γινόταν με εκλογή, ενώ, μετά τις μεταρρυθμίσεις του πολιτεύματος από τον Κλεισθένη, με κλήρωση.

Ως κλήροι χρησιμοποιούνταν λευκοί και μαύροι κύαμοι (κουκιά), oπότε ο υποψήφιος, αν το κουκί ήταν άσπρο, είχε κάθε λόγο να χαίρεται, αλλιώς τα έβαφε «μαύρα».

Από κει προέρχεται και η φράση «κουκιά μετρημένα».

Επίσης, σε ψηφοφορίες για τους εκτοπισμούς πολιτών –τους γνωστούς οστρακισμούς ή εξοστρακισμούς– χρησιμοποιούσαν ως ψηφοδέλτια όστρακα, δηλαδή τεμάχια ή θραύσματα πήλινων αγγείων, πάνω στα οποία κάθε πολίτης χάραζε το όνομα εκείνου που θεωρούσε ότι έπρεπε να εξοριστεί.

Στη νεότερη Ελλάδα από το 1864 μέχρι το 1926 οι ψηφοφόροι ψήφιζαν στις βουλευτικές εκλογές με το σύστημα των σφαιριδίων.

Έριχναν δηλαδή σε σιδερένιες κάλπες που ήταν χωρισμένες σε δύο μέρη (ΝΑΙ και ΟΧΙ) μεταλλικά σφαιρίδια, είτε προς την πλευρά του ΝΑΙ είτε προς την πλευρά του ΟΧΙ.

Από κει προήλθε και η φράση «καλό βόλι».

Χάρτινα ψηφοδέλτια χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1912 στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές, ενώ σε βουλευτικές εκλογές χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1920, στη Θράκη και στο μέτωπο της Μικράς Ασίας.

Υπενθύμιση:Ανακοινώθηκε το πλήρες πρόγραμμα των επιμορφωτικών σεμιναρίων λεξικογραφίας της άσπρης λέξης με έγκριτους πανεπιστημιακούς.

[δείτε λεπτομέρειες]