ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Ας δούμε μερικά από τα μουσικά όργανα του Δημοτικού μας τραγουδιού, αυτά με τα οποία γλεντούσαν οι Μωραίτες, οι Κρητικοί, οι Ρουμελιώτες, οι Νησιώτες, και άλλοι. Πάμε να «ακούσουμε», και γνωρίσουμε τη Φλογέρα, τη Κρητική λύρα, τη Τσαμπούνα, το Κλαρίνο, και το Λαγούτο (παρόλο που τα δυο τελευταία είναι ξενόφερτα, μέσα από τους αιώνες, έγιναν και αυτά σαν δικά μας). Μ’ αυτά τα όργανα ζυμώθηκε για αιώνες η μουσική του λαού μας, με αυτά αναστήθηκε το τραγούδι μας. Μαζί τους ακόμα ζει και τραγουδιέται στο Μωρηά, στη Ρούμελη, στην Ήπειρο, και στα Νησιά. Όλη η ζωή του λαού μας είναι δεμένη με αυτά τα όργανα που βαστάνε από τα παλιά χρόνια και κανένας δεν μπόρεσε να τα χαλάσει. Κανένα καινούργιο μουσικό όργανο δε μπήκε σαν κι αυτά μέσα στην ψυχή του λαού μας όπως μπήκε η φλογέρα στα Κλέφτικα και Βοσκίτικα, η Λύρα στις μαντινάδες, η Τζαμπούνα στα Νησιώτικα και τα κλαρίνα και τα Μωραίτικα Λαγούτα στα καλαματιανά και τσάμικα. Το Λαγούτο έχει σαν συντροφιά του το κλαρίνο και το βιολί. Ένα όργανο αγαπημένο του λαού μας, είναι η Φλογέρα η καλαμένια, η οποία έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Από καλάμι είχε κάνει το «Σουραύλι» του ο τραγοπόδαρος Θεός Πάνας, και καθισμένος κάτω από τα «σύσκια» των δρυών της Αρκαδίας, το έπαιζε βοσκώντας γίδια και πρόβατα, και παρακάτω, που το ποτάμι έτρεχε τα γάργαρα νερά του, λουζόταν και χόρευαν νεράιδες και Νύφες (μελέτη του Άγγελου Λαύρα-περιοδικό Ελληνική Δημιουργία τεύχος 48 της 1/2/1948). Μαζί με τη φλογέρα, ένα άλλο πνευστό, η Τζαμπούνα, η πίπιζα, η Γκάιντα, κυριαρχεί κι αυτή για αιώνες στη μουσική ζωή του λαού μας. Τη συναντάμε στη στεριανή Ελλάδα, μα πιο πολύ στα νησιά. Όμορφες και ξακουστές, είναι οι «Θερμιώτικες και Μυκονιάτικες» Τζαμπούνες, χορευτικά κομμάτια με το συγκεκριμένο όργανο. Η Τζαμπούνα φτιάχνεται από γιδοτόμαρο η αρνοτόμαρο μικρό, ραμμένο, και στη θέση ενός ποδιού η του αφαλού περνάνε τη «Μπιμπικομάνα», που είναι φτιαγμένη από σκαλισμένο κέρατο βοδιού, και έχουν περάσει ανάμεσα του δυο καλάμια με φτιάξη σαν της φλογέρας, και στο ένα πόδι του λαιμού βάζουν ένα μικρό καλάμι για επιστόμιο. Η Τζαμπούνα είναι ο παλιός Ασκός του Διονύσου. Συνοδεύεται από «ντουμπάκι» (τύμπανο). Ξεχωριστή ομορφιά και γλυκάδα για το τραγούδι έχει κρητική Λύρα. Το φτιάξιμο της είναι τέχνη παλιά, που την έμαθαν οι Κρητικοί από πάππο προς πάππο. Ο τεχνίτης που θα την φτιάξη πρέπει να ‘ναι μερακλής και πολύξερος. Το ξύλο της το παίρνει είτε από αγριελιά, είτε από οξυα, είτε από δάφνη, είτε από μουριά. Αφού λοιπόν ο τεχνίτης βρει το ξύλο που έχει επιλέξει για να κατασκευάσει λύρα, το κόβει το αφήνει να ξεραθεί, ύστερα το «κουφώνει», και αρχίζει να το σκαλίζει με μεράκι. Οι Κρητικοί μαστόροι λένε, ότι δε φτάνει το δέντρο που θα κόψεις το «λυρόξυλο» να ‘ναι καλό, και να μη «χαραμαδιάζεται». Θα πρέπει να βλέπει στη θάλασσα, και να ακούει την καμπάνα. Μ’ αυτό θέλουν να πουν πως η λύρα κλείνει μέσα της την «απλωσιά» της θάλασσας, και τον ήχο της καμπάνας . Αυτά είναι μερικά από τα βασικά όργανα της δημοτικής μας μουσικής, με Ελληνικές Ρίζες. Πάμε να γνωρίσουμε όμως όλα όργανα που χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή μας μουσική, και την ιστορία τους.