Η ΑΣΠΡΗ ΛΕΞΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Η άσπρη λέξη της ημέρας - Παγουράδες

Θέμα της εβδομάδας: Φυλές και παρατσούκλια των Ελλήνων «Τιμή μου και καμάρι μου που είμαι από τα Γιάννενα και είμαι παγουράς».

Τι μας βοηθάει να καταλάβουμε ότι κάποιος είναι Γιαννιώτης;

Ένα κλασικό παγουροκέφαλο, δηλαδή πλατύ κρανίο, φαρδύ μέτωπο και πρόσωπο τριγωνικό σαν ανάποδο Δ; Σύμφωνα με τους Χούλσε και Σράιντερ και τον ανθρωπολόγο Άρη Πουλιανό, οι απομονωμένοι ορεινοί πληθυσμοί παρουσιάζουν έντονη βραχυκεφαλία (υπερβραχυκεφαλοποίηση), που δίνει στο πρόσωπο τα παραπάνω χαρακτηριστικά που θυμίζουν παγούρι.

Παρ’ όλα αυτά, Παγουράδες αποκαλούνται μόνο οι Γιαννιώτες και όχι και οι υπόλοιποι Ηπειρώτες. Άλλωστε, κυρίως οι Γιαννιώτες είναι αυτοί που αποκαλούν τους γείτονές τους κατοίκους της Άρτας «Νεραντζόκωλους», ενώ οι Πρεβεζάνοι αποκαλούνται «Σαρδελάδες». Επίσης, η εν λόγω προσωνυμία χρησιμοποιείται και για την ποδοσφαιρική ομάδα των Ιωαννίνων, τον Π.Α.Σ. Γιάννινα.

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, την προσωνυμία έδωσαν οι επισκέπτες της πόλης επειδή οι Γιαννιώτες είχαν στη ζώνη τους δεμένο το παγούρι τους ή επειδή κατέβαιναν στη λίμνη Παμβώτιδα για να πάρουν νερό με τα παγούρια τους.

Ο Άγγελος Τερζάκης αναφέρει ότι στο Αλβανικό Μέτωπο του ’40 κάποιοι, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τον πόλεμο, γέμιζαν με νερό ένα παλιό μεταλλικό παγούρι του στρατού, το βάζανε στη γάμπα τους και...πυροβολούσαν.

Έτσι, δημιουργούσαν ένα πολύ ελαφρύ τραύμα που τους έστελνε αναγκαστικά στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο στον Κουραμπά.

Οι γιατροί του Νοσοκομείου, που κατάλαβαν το κόλπο, λέγανε μεταξύ τους «άιντε κι άλλος με παγούρι ήρθε, άιντε κι άλλος με παγούρι ήρθε» κι έτσι σιγά σιγά τους βαφτίσανε με το παρατσούκλι «παγουράδες».

Υπενθύμιση:

Λήγει η προθεσμία εγγραφής στα επιμορφωτικά σεμινάρια λεξικογραφίας της άσπρης λέξης με έγκριτους πανεπιστημιακούς.

[δείτε λεπτομέρειες]