ΣΗΜΕΡΑ Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

FADOS – FLAMENCO – ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ

FADOS ΜΕ ΤΗ ΣΠΟΥΔΑΙΑ DULCE PONTES

FLAMENCO ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙΦΗΜΟ PACO PENA

ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΘΑΝΑΣΗ ΠΟΛΥΚΑΝΔΡΙΩΤΗ

ΗΡΩΔΕΙΟ 21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2009

Μύθοι και θρύλοι της Μεσογείου.

Όλη η Μεσόγειος τραγουδά σε μια μοναδική συναυλία, την 21η Σεπτεμβρίου στο Ηρώδειο, όλη η Μεσόγειος χορεύει στους ρυθμούς και τα τραγούδια της Dulce Pontes, του Paco Pena και του Θανάση Πολυκανδριώτη.

Οι τρεις σημαντικοί καλλιτέχνες θα συνυπάρξουν για πρώτη φορά στην ιστορία της Μεσογειακής Μουσικής σε μια συναυλία, που θα ενώνει τις φωνές Ανδαλουσιανών τσιγγάνων, Πορτογάλων και Ελλήνων, με αραβικές, αφρικανικές αλλά και ανατολίτικες επιρροές ανθρώπων της εργατικής τάξης, αλλά και νεαρών σπουδαστών, που ακούγονταν στις ταβέρνες και τις πλατείες, σε πόλεις και χωριά, εκφράζοντας συναισθήματα ευτυχίας και λύπης, αγάπης, ζωής και θανάτου, νοσταλγίας αγαπημένων προσώπων, μοναξιάς, τις δυσκολίες της ζωής – αλλά πάνω απ΄ όλα έρωτα και πάθος!

Έτσι θα σμίξουν τρεις ήπειροι (Ευρώπη, Ασία, Αφρική) και τρεις θάλασσες (Μεσόγειος, Ατλαντικός, Αιγαίο) σε μια βραδιά ποίησης και μελωδίας, αρμονίας και συναισθημάτων...

Ένα μουσικό αμάλγαμα: Fados με τη σπουδαία Πορτογαλίδα τραγουδίστρια, μουσικό και συνθέτη, την Dulce Pontes! Flamenco με τον περίφημο και διεθνώς γνωστό – μάλλον πασίγνωστο - Σπανιόλο κιθαρίστα - σταρ Paco Pena! Ρεμπέτικα με τον ένα και μοναδικό Θανάση Πολυκανδριώτη!

Θα έχουμε Λισμπόα Φάδο και Κόιμπρα Φάδο και Κάπε Βέρντε Φάδο (Φάδος από τη Λισσαβώνα, την Κόιμπρα, το Πράσινο Ακρωτήρι)!

Θα έχουμε Φλαμένκο κάντε γκράντο και Φλαμένκο κάντε χόντο και Φλαμένκο κάντο τσίκο (Φλαμένκο μεγάλο, Φλαμένκο βαθύ, Φλαμένκο μικρό)!

Θα έχουμε Ρεμπέτικο που τραγουδιέται, Ρεμπέτικο που χορεύεται, Ρεμπέτικο του περιθωρίου, από τους τεκέδες και τα υπόγεια καπηλειά, Ρεμπέτικα Τραγούδια και Ρεμπέτικα χορευτικά βήματα που μένουν αδιάφθορα τα ίδια από τα βάθη του χρόνου σαν ένα κτήμα κοινωνικό και καθημερινό, που συναντιέται πια παντού.

Γνωρίζουμε ότι τα Φάδος και το Φλαμένκο συναντώνται ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα (με ρίζες που χάνονται στα βάθη του χρόνου), για το Ρεμπέτικο μόνον εικάζουμε ότι μας συνάντησε με τραγούδια και βηματισμούς μιας κουλτούρας ανατολίτικης (;), βόρειας (;) πριν από 100 χρόνια ή παραπάνω;

Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης στο βιβλίο του «Περί της λέξεως “ρεμπέτικο”» (Εκδ. Ιανός 2007) καθορίζει τα τρία στοιχεία του.

Συνοπτικά: το Ρεμπέτικο είναι εξαιρετικά εντυπωσιακό και αρκετά σπάνιο.

Ακούμε, τραγουδάμε και ενίοτε χορεύουμε ρεμπέτικα τραγούδια, τα οποία έχουν ηλικία 50 ίσως και 100 ετών.

Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι το Ρεμπέτικο είναι όντως περιθώριο, το οποίο μακροπρόθεσμα παρήγαγε πολιτισμό και κουλτούρα στο σύνολό του.

Αλλά είναι και κοσμοπολίτικο...

Τον παλιό καλό καιρό ήταν εκατό φορές συμπαθέστερο και πιο ενδιαφέρον από αυτό που οδηγήθηκε στη δεκαετία του ΄50 σε έναν άλλο κοσμοπολιτισμό “δήθεν”, ανάμεσα στα τανγκό και τα βαλσάκια, που μας έκανε να το βαρεθούμε.

Το τρίτο στοιχείο είναι ότι το ρεμπέτικο είναι η μόνη μορφή διασκέδασης, βιωματική και γλεντζέδικη... κάπου όπου είναι παρούσες όλες οι γενιές από 5 μέχρι...305 ετών! Έλληνες και Ίβηρες...

Τρεις από τους σημαντικότερους και αντιπροσωπευτικότερους καλλιτέχνες του φάδος, του φλαμένκο και του ρεμπέτικου.Dulce Pontes, Paco Pena, Θανάσης Πολυκανδριώτης, σε μια βραδιά μοναδική, την 21 Σεπτεμβρίου, σε ένα χώρο μοναδικό, το Ηρώδειο, σε μια συναυλία – συνάντηση πολιτισμών, που εμείς δεν θα χάναμε με τίποτα!

Εσείς;

Πληροφορίες και προκρατήσεις εισιτηρίων: Elva 210 6728080

Ρεμπέτικα... από Αμερικανούς

ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΟΣ

Ενα κουαρτέτο εγχόρδων θα «συστήσει» στους Ελληνες τη ρεμπέτισσα Μαρίκα Παπαγκίκα μέσα από ένα έργο του Γιώργου Κουμεντάκη

Ενα αμερικανικό κουαρτέτο εγχόρδων παίζει ρεμπέτικα και «συστήνει» στο ελληνικό κοινό τη Μαρίκα Παπαγκίκα, μία σημαντική μουσική προσωπικότητα που έκανε γνωστό το ρεμπέτικο τραγούδι στην Αμερική.

Μπορεί να ακούγεται οξύμωρο, ωστόσο αυτό πρόκειται να συμβεί τη Δευτέρα στο «Παλλάς». Εκεί θα φιλοξενηθεί η συναυλία του μουσικού συνόλου «Κronos Quartet», το οποίο έχει κατακτήσει ολόκληρο τον κόσμο γεφυρώνοντας με δεξιοτεχνία διαφορετικά είδη μουσικής. Το κουαρτέτο δραστηριοποιείται εδώ και τριάντα ολόκληρα χρόνια.

Συνθέτες από έξι ηπείρους και από τέσσερις διαφορετικές γενιές έχουν γράψει έργα αποκλειστικά για τις εκτελέσεις του, έχοντας έτσι δημιουργήσει ένα ρεπερτόριο αποτελούμενο από περίπου 450 έργα.

Το μουσικό ύφος τους ποικίλλει: από προκλασική μέχρι σύγχρονη μουσική και από μεξικανική φολκ μέχρι τζαζ και τάνγκο. Ειδικά για την αθηναϊκή συναυλία του το κουαρτέτο συνεργάστηκε με τον Ελληνα συνθέτη Γιώργο Κουμεντάκη, στον οποίο ανατέθηκε η δημιουργία ενός νέου έργου, το οποίο θα είναι εμπνευσμένο από τα ρεμπέτικα και τα σμυρναίικα, ειδικότερα από τη φωνή της μεγάλης ρεμπέτισσας Μαρίκας Παπαγκίκα. Πρόκειται για μία από τις πρώτες Ελληνίδες τραγουδίστριες που πρωταγωνίστησαν στις δισκογραφικές ηχογραφήσεις. Εζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στη Νέα Υόρκη, όπου και έγινε διάσημη ερμηνεύοντας ρεμπέτικα τραγούδια με ένα ιδιαίτερο σμυρναίικο ύφος. «Ο David Harrington - βιολονίστας του κουαρτέτου - στην πρώτη μας συνάντηση στο Βουκουρέστι μου πρότεινε να πάρω ένα σμυρναίικο τραγούδι που είχε τραγουδήσει η Μαρίκα Παπαγκίκα και πάνω σε αυτό να συνθέσω το έργο μου.

Εδειχνε συγκλονισμένος από το χρώμα της φωνής της και από τον τρόπο που τραγουδούσε», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Κουμεντάκης και συμπληρώνει: «Ταυτίστηκα με την ιδέα του, γιατί οι "νότες" της Παπαγκίκα είναι για μένα ένα μοναδικό ταξίδι σ' έναν καινούργιο κόσμο, μια ρωγμή στο παγκόσμιο συναίσθημα»! Αναστασία Κουκά

ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ

ΑΠΟ MARINEROΓια ακόμα μία φορά, ο καλός μου φίλος MARINERO μας ταξιδεύει μέσα από μικρές πραγματικότητες του χθές και του σήμερα και μας δίνει "εικόνες" μιας άλλης εποχής μπλεγμένης με το σήμερα.

Απολαύστε τις εικόνες αυτές και ταξιδέψτε με το ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ. ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ Κάποιο βραδάκι σ’ ένα τεκέ στη Σαλονίκη

μαζεύτηκαν κάτι τύποι απ’ την Κρήτη

Κι όπως γουργούριζε στην μέση ο ναργιλές

Πιάσανε τις φούμες τις τρελές

Έτσι σιγά – σιγά φτιάχνανε κεφάλι

Γουστάρανε μουσική τον πόνο να τους γιάνει

Φώναξαν τον Απόλλωνα να παίξει λύρα

Και τον τυφλό τον ποιητή απ’ την Μικρά Ασία

Τον Βαμβακάρη καλέσανε και τον Τσιτσάνη

Τον Στράτο την φωνή του για να βάλει

Η Μπέλλου και η Νίνου φτιάνουν παρακάτω

Γλυκό να πάνε τα ζαφείρια κάτω

Κουρδίζει το μπουζούκι ο Ζαμπέτας και φουμάρει

Και κάνει πάσα το μαρκούτσι στον Τσιτσάνη

Κι όπως προχωράει το βραδάκι

Η φαντασία κάνει ταξιδάκι

Ήρθαν παρέα όλοι οι παλιοί ρεμπέτες

Την κοπανίσανε του χάρου οι σερέτες

Και γίνεται αδερφέ μου πατιρντί

Κι οι απ έξω ρωτούσανε γιατί

Ανοίγουν οι ουρανοί και βρέχουν άστρα

Κι όλα τα μαύρα ντύνονται στα άσπρα

Κάπου εκεί κοντά κι η Ευτυχία

Στίχους πλέκει για την παλιοκοινωνία

Κι ο Μπαρμπαγιάννης εκεί με τον τζουρά του

Ταξίμι νταλκαδιάρικο βαράει του θανάτου

Να τον μερακλώσει να χορέψει

Άλλες ψυχούλες ζωντανών να μη κλαδέψει

Προχώραγε η νύχτα και ημέρωνε

Οι πετεινοί λαλήσανε ξημέρωνε

Οι μάγκες απ’ την Κρήτη φτιάξανε κεφάλι

Κι οι πόνοι ξεχαστήκανε απ’ την ζάλη

Έ ρε εικόνες που σκαρώνει το ντουμάνι

Αν είναι προυσαλίδικο χαρμάνι`

εικόνες που αφήνουνε τον πόνο έξω

και κάνουν την παλιοζωή να αντέξω

ΑΓΑΘΩΝΑΣ ΙΑΚΩΒΙΔΗΣ - Ο ΡΕΜΠΕΤΗΣ

Η Θεσσαλονίκη έπαιξε σημαντικό ρόλο στο Ρεμπέτικο Τραγούδι, και μπορούμε ανεπιφύλακτα να πούμε ότι αποτέλεσε μεγάλο σημείο αναφοράς σε πάρα πολλά τραγούδια. Η πόλη, οι άνθρωποι, οι δραστηριότητες, το Γεντί Κουλέ...... Πέρασαν τα χρόνια, έφυγαν οι παλιοί Ρεμπέτες, έμειναν όμως τα Τραγούδια τους, και οι άνθρωποι που συνεχίζουν πλέον σήμερα την ΔΙΑΔΟΣΗ των Ρεμπέτικων Τραγουδιών. Ενας από τους ΚΥΡΙΟΥΣ ερμηνευτές Ρεμπέτικων Τραγουδιών είναι ο Θεσσαλονικιός ΑΓΑΘΩΝΑΣ ΙΑΚΩΒΙΔΗΣ. Ο Αγάθωνας δεν είναι απλά ένας καλλιτέχνης - ερμηνευτής Ρεμπέτικων Τραγουδιών. Είναι παράλληλα και ένας ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ του Ρεμπέτικου. Συλλέγει, μελετά, και ερμηνεύει τα Ρεμπέτικα Τραγούδια με σεβασμό, όπως τα πρωτοερμήνευσαν οι ΜΕΓΑΛΟΙ, και ΟΧΙ ΔΙΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ. Ο "ήχος" του έρχεται από μια πιο παλιά εποχή. Απολαύστε τον στο παρακάτω βίντεο.

ΡΟΖΑ ΕΣΚΕΝΑΖΗ

Είναι μια τραγουδίστρια, τόσο του Σμυρνέικου, όσο και του Δημοτικού τραγουδιού, που έγραψε πραγματικά ΙΣΤΟΡΙΑ με την παρουσία της στο τραγούδι!
Η ΡΟΖΑ ΕΣΚΕΝΑΖΥ! "έγραψε ιστορία", και αυτό γιατί η ήταν η ΠΡΩΤΗ γυναίκα στην Ελλάδα, που τραγούδησε σε πάλκο. Όλες οι υπόλοιπες, ήρθαν ΜΕΤΑ την Ρόζα.
Μάλιστα, πολλές παρακινήθηκαν απ' αυτήν .
Μέχρι την εποχή που βγήκε η Ρόζα στο πάλκο, ήταν αδιανόητο να τραγουδήσει γυναίκα, και μάλιστα στο πάλκο!
Πρέπει να πω, ότι τη Ρόζα την έβλεπαν με κάθε σεβασμό και εκτίμηση ο κόσμος, αλλά και οι μουσικοί!
Ήταν επαγγελματίας, με μουσικές γνώσεις, γι αυτό και μπόρεσε να επιβληθεί τόσο στα μουσικά συγκροτήματα, όσο και στη δισκογραφία.
Όπως είπα, η Ρόζα τραγούδησε απ' όλα τα τραγούδια, και είναι φυσικό, γιατί προέρχεται απ' την "Σμυρναϊκή Σχολή"!
Η πρώτη της εμφάνιση στο πάλκο, ήταν στην "Ανάσταση", στο Κερατσίνι, στην ταβέρνα του "ΚΕΡΑΤΖΑΚΗ".
Μαζί της ήταν ο Τομπούλης, ο Τούντας, ο Χρυσαφάκης, και άλλα μεγαθήρια της Σμυρναϊκής Σχολής.
Τα πρώτα τραγούδια που τραγούδησε, ήταν Σμυρνέικα (συνήθως καρσιλαμάδες και ζειμπέκικα), από τα οποία πολλά ήταν "χασικλίδικα".
Εδω θα πρέπει να επισημάνουμε κάτι!
Ενώ εκείνη την εποχή, κυνηγούσαν οι αρχές αλύπητα τους μπουζουξήδες που έπαιζαν χασικλίδικα τραγούδια, τους Σμυρνιούς που έπαιζαν τα ΙΔΙΑ τραγούδια με τα "σαντουροβιόλια" τους, δεν τους πείραζε κανείς!
Με τον καιρό, τα Σμυρνέικα συγκροτήματα συγχωνεύτηκαν άλλα με δημοτικά, και άλλα με τα ρεμπέτικα, και η Ρόζα βρέθηκε να συνεργάζεται με κορυφαίους της εποχής, όπως τον ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ, και τον ΣΕΜΣΗ (Σαλονικιό).
Η τριάδα ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΣ, ΣΑΛΟΝΙΚΙΟΣ, ΕΣΚΕΝΑΖΥ, έκαναν δεκάδες δίσκους, και αποτέλεσαν "σχολή" για το τραγούδι.
Τα περισσότερα τραγούδια της Ρόζας, τα έγραψε ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΟΥΝΤΑΣ.
Δυστυχώς, η δισκογραφία της ΡΟΖΑΣ με δημοτικά τραγούδια, περιλαμβάνει λίγα κομμάτια, παρότι έζησε και συνεργάστηκε μ' αυτόν τον κλάδο.
Η ΡΟΖΑ, έμεινε στις επάλξεις του τραγουδιού, μέχρι τα βαθιά της γεράματα.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής της, αν και δεν ήταν σε θέση να τραγουδήσει, πήγαινε καθημερινά στο καφενείο των μουσικών, και καθόταν αρκετές ώρες συζητώντας με τους συναδέλφους της.
Γύρω στα 1978, είχε χαθεί για τρεις μέρες, και το ανακοίνωσαν μάλιστα και στην τηλεόραση. Πολλοί είχαν φοβηθεί ότι την είχαν σκοτώσει, αλλά η πραγματικότητα ήταν ότι τελευταία "τα είχε χάσει" κάπως, και δεν θυμόταν να πάει σπίτι της.
Η ΡΟΖΑ ΕΣΚΕΝΑΖΥ πέθανε το 1979, στο σπίτι της στο περιστέρι.

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΙΛΑΝΟΣ

Ήρθε η ώρα, να κάνω μια αναφορά σε έναν μεγάλο, αλλά "αφανή" άνθρωπο του ρεμπέτικου!
Χωρίς ιδιαίτερα βιογραφικά, και άλλα "συνηθισμένα"!
Μόνο ένα όνομα! Μια μουσική παράδοση, με την οποία είναι συνδεδεμένο αυτό το όνομα!
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΙΛΑΝΟΣ!
Ταβερνιάρης, ΔΑΣΚΑΛΟΣ της μουσικής!
Στην ήπειρο που ονομάζεται Ευρώπη, έχουμε την "Σκάλα του Μιλάνου" στην Ιταλία, και την "Σκάλα του Μιλάνου" στον Βόλο!
Δυο "σκάλες"!
Η μια όμως, έχει ιδιαίτερη σημασία για εμάς.
Η ΣΚΑΛΑ ΤΟΥ ΜΙΛΑΝΟΥ στον Βόλο, το "σχολειό" στο οποίο σπούδασαν πολλοί μουσικοί, οι οποίοι έγραψαν αργότερα την δική τους ιστορία στο ρεμπέτικο!
Από την μεγάλη ΟΠΕΡΑ λοιπόν, πάμε στο μαγαζάκι της πλατείας Αγίου Νικολάου στο Βόλο!
Η ιστορία των Μιλάνων, των μουζικάντηδων, χάνεται κάπου στα 1800!
Ο πατέρας του μπάρμπα Στέφανου, ο Νίκος, γνωστός και σαν "κολατζής", ήταν φοβερός μπουζουξής!
Και η παράδοση, συνεχίστηκε.
Ο μπάρμπα Στέφανος, τα παιδιά του, και ένα σωρό άλλοι, "αποφοίτησαν" από τη "σκάλα" του Μιλάνου!
Η Σκάλα!
Το μικρό και ζεστό ταβερνάκι, το στέκι των μερακλήδων!
Η παράδοση λέει, ότι στο μαγαζάκι αυτό πήγαιναν οι μερακλήδες, κουβαλώντας μαζί τους τα όργανα τους, και όταν ερχόταν στο κέφι, άρχιζαν να παίζουν, και να τραγουδούν!
Τότε, ο μπάρμπα Μιλάνος, έπιανε κι αυτός το μπουζούκι, αφήνοντας το σερβίρισμα στους "παραγιούς", και συνόδευε τους γλεντζέδες στο τραγούδι τους!
Το "σήμα κατατεθέν" του μαγαζιού, το πρώτο και ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ τραγούδι του ρεπερτορίου, ήταν η "Φαληριώτισσα" του Παπαϊωάννου!
Το "ΚΑΦΕΟΙΝΟΜΑΓΕΙΡΕΙΟΝ Η ΣΚΑΛΑ ΤΟΥ ΜΙΛΑΝΟΥ", δεν ήταν κάποιο ρεμπετάδικο, η μπουζουξίδικο!
Ήταν, ο χώρος στον οποίο έδιναν ραντεβού οι "άγνωστοι μύστες" του Ελληνικού τραγουδιού, βγάζοντας με τα τραγούδια τους, την "Ψυχή" της μουσικής!
Μετά τη μεταπολίτευση Η «Σκάλα» μεταφέρθηκε στην Οδό Ιωλκού (τώρα Ελ. Βενιζέλου) όπου και λειτουργούσε με τους δύο γιους του μπάρμπα Στέφανου το Νίκο και τον Κάρολο Μιλάνο!!!
Οι αδελφοί Μιλάνου κρατούσαν την παράδοση που ξεκίνησε ο πατέρας τους τραγουδώντας και χαρίζοντάς μας αξέχαστες στιγμές στο φιλόξενο περιβάλλον της Σκάλας!
Αφιερώματα στην ΣΚΑΛΑ του Μιλάνου, έχει κάνει η Κρατική τηλεόραση, καθώς και ο αξέχαστος Πάνος Γεραμάνης στις εκπομπές του!
Πριν κλείσω αυτή τη μικρή γνωριμία, πρέπει να πω, ότι ένας από τους "μαθητές" της Σκάλας, ήταν και ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΤΣΑΚΗΣ!

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΟΓΚΟΣ-ΜΠΑΓΙΑΝΤΕΡΑΣ

Όταν ακούμε την καντάδα
"Σαν μαγεμένο το μυαλό μου φτερουγίζει", σκεφτόμαστε ένα όνομα! ΜΠΑΓΙΑΝΤΕΡΑΣ!
Συνθέτης, στιχουργός, αλλά και ερμηνευτής!
Ο Γκόγκος, γεννήθηκε στον Πειραιά το 1902.
Ο πατέρας του ήταν από τον Πόρο, και η μητέρα του από την Ύδρα!
Ο Γκόγκος , ήταν μέλος πολυμελούς οικογένειας, και κυριολεκτώ στον όρο "πολυμελής", αφού είχε εικοσιένα (21!) αδέλφια!
Με την μουσική, ασχολήθηκε από μικρός.
Στην αρχή έπαιζε μαντολίνο, μετά βιολί, και τέλος μπουζούκι!
Γύρω στα 1925, διασκεύασε μια Ιταλική οπερέτα (Μπαγιαντέρα),για λαϊκή ορχήστρα, με μπουζούκι και μαντολίνο.
Αυτή ήταν η αφορμή για το παρατσούκλι "ΜΠΑΓΙΑΝΤΕΡΑΣ"!
Αυτή τη χρονιά, άρχισε και την ενασχόληση του με το μπουζούκι, συνθέτοντας, γράφοντας στίχους, και τραγουδώντας!
Η κατοχή, βρίσκει τον Μπαγιαντέρα στο πάλκο (όπως και πολλούς ρεμπέτες), αλλά το 1941, τυφλώθηκε.
Παρόλη την αναπηρία του, εξακολουθούσε να εργάζεται σε διάφορα λαϊκά συγκροτήματα, και αργότερα μόνος του, γυρνώντας από ταβέρνα σε ταβέρνα, με τη βοήθεια της κόρης του! Γύρω στα 1963, ο Μπαγιαντέρας κατέβηκε από το Πάλκο.
Επανεμφανίστηκε μετά από εννέα χρόνια, το 1972, αρχικά σε μια τιμητική για αυτόν βραδιά, την ίδια χρονιά σε δυο συναυλίες με δικά του τραγούδια, και σε μια παρουσίαση ρεμπέτικων και Σμυρνέικων τραγουδιών, την οποία διοργάνωσε ο δημοσιογράφος και ερευνητής Τάσος Σχορέλης, ο οποίος εξέδωσε και τους τέσσερις τόμους της "ΡΕΜΠΕΤΙΚΗΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑΣ"!
Ο Μπαγιαντέρας, πέρασε και αυτός δύσκολα χρόνια στη νύχτα, με καρδιοχτύπια, φυλακή, κλπ!
Πριν το 1940, ο Γκόγκος είχε ήδη γράψει εκπληκτικά τραγούδια, τα οποία είχαν γίνει επιτυχίες!
Ο Γκόγκος, είχε στα τραγούδια του ένα ξεχωριστό "στυλ", και στη μουσική, αλλά και στο στίχο! Θα μπορούσαμε πολλά από τα τραγούδια του να τα χαρακτηρίσουμε "Ρεμπέτικη Ρομάντζα"!
Σαν άνθρωπος, ο Μπαγιαντέρας ήταν "ζόρικος"!
Στα νιάτα του ασχολήθηκε με την Ελληνορωμαϊκή Πάλη, στην οποία μάλιστα ήταν καλός! Έκανε σπουδές, και συγκεκριμένα σπούδασε ηλεκτρολόγος, αλλά παρόλο που ολοκλήρωσε τις σπουδές του, δεν ασχολήθηκε καν με το επάγγελμα, γιατί τον απορρόφησε η μουσική!

ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΝΙΤΣΑΡΗΣ

Ο Μιχάλης Γενίτσαρης γεννήθηκε το 1917 στον Πειραιά και είναι παιδί πολύτεκνης οικογένειας (ήταν έξι αδέλφια).
Η επαφή του με το μπουζούκι και το ρεμπέτικο έγινε όταν ήταν σε ηλικία δέκα χρονών.
Απέναντι από το σπίτι του ήταν το «χοροδιδασκαλείο» του Μπάτη, και ο μικρός Γενίτσαρης πήγαινε και «γύριζε» την Λατέρνα που είχε ο Μπάτης, και χόρευαν οι πελάτες του μαγαζιού.
Το μεροκάματο του ήταν δέκα δραχμές, ενώ όταν είχε δουλειά το μαγαζί, έπαιρνε είκοσι.
Ο Γενίτσαρης μεγάλωσε μαζί με το γιο του Μπάτη, τον Θανάση, και εκτός αυτού μεγάλωσε μέσα στην «πηγή» του ρεμπέτικου.
Όλα τα τραγούδια που άκουγε στο «χοροδιδασκαλείο» του Μπάτη, τα «ρουφούσε» σαν σφουγγάρι, και όταν πήγαινε στο σπίτι του, έπαιρνε ένα μπαγλαμαδάκι που είχε ο πατέρας του, και έπαιζε τα τραγούδια που είχε ακούσει πριν στο μαγαζί του Μπάτη.
Βέβαια αυτό το έκανε κρυφά, μέχρι που κάποια στιγμή τον έπιασε ο πατέρας του, και τον έσπασε στο ξύλο.
Αυτό ο μικρός Γενίτσαρης το πήρε πολύ «βαριά», και εκείνο το βράδυ δεν πήγε να κοιμηθεί σπίτι του (κοιμήθηκε στην γιαγιά του).
Με τα πολλά ο πατέρας του «μαλάκωσε», και του είπε ότι αν πηγαίνει σχολείο να μάθη γράμματα, θα τον άφηνε να παίζει μπαγλαμαδάκι.
Ο Μιχάλης, σχολείο πήγαινε, αλλά γράμματα (όπως λέει στην αυτοβιογραφία του) δεν μάθαινε, ενώ στο μπαγλαμαδακι «θριάμβευε».
Σε ηλικία δώδεκα χρονών, ο Γενίτσαρης βρισκόταν ακόμα στην Τρίτη τάξη.
Αντί να πηγαίνει σχολείο τα πρωινά, πήγαινε απέναντι απ’ το σπίτι του, στο μαγαζί του Μπάτη, και εκεί με το φίλο του Θανάση (μια και έλειπε ο Μπάτης) κατέβαζαν από τους τοίχους τα μπουζούκια και τους μπαγλαμάδες και έπαιζαν διάφορα τραγούδια.
Σε ηλικία 15 χρονών, πιάνει δουλειά σε ένα λεβητοποιείο, και μαζεύοντας λεφτά, αγοράζει από τα παλιατζίδικα ένα μπουζούκι, το οποίο πια έγινε το μεράκι του.
Στην ίδια ηλικία, και αφού με φίλους του είχε κάνει μια «κανταδόρικη» κομπανία, γράφει και το πρώτο του τραγούδι, το οποίο είναι επιτυχία ακόμα και σήμερα.
Εγώ μάγκας φαινόμουνα να γίνω από μικράκι
Κατάλαβα τα έξυπνα κι έμαθα μπουζουκάκι..
Από τις καντάδες στους δρόμους, βρέθηκε αυτός και η παρέα του να τραγουδάνε σε διάφορες ταβέρνες για το κέφι τους.
Μετά από προτροπή ενός φίλου του, αλλά και αφού συμβουλεύτηκε τον Μπάτη, πήγε στην «Κολούμπια», όπου συνάντησε τον Παναγιώτη Τούντα, τον μαέστρο της εταιρίας, ο οποίος τον έβαλε να παίξει για να τον ακούσει (κάτι σαν ακρόαση).
Ο Γενίτσαρης έπαιξε το «Εγώ μάγκας φαινόμουνα», και ένα ακόμα τραγούδι, και ο Τούντας του έκλεισε ραντεβού για «φωνογράφηση»!
Έγινε η φωνοληψία, και σε δέκα μέρες κυκλοφόρησε ο δίσκος, πράγμα που έκανε το Γενίτσαρη να χαρεί πολύ ακούγοντας το τραγούδι του στα γραμμόφωνα.
Αντίθετα, οι γονείς του έλεγαν ότι τους «ξεφτίλισε».
Το ξεκίνημα είχε γίνει στο τραγούδι, αλλά και σε μια πολυτάραχη ζωή, με «μαγκιές», «τσαμπουκάδες», εξορίες, με κυνηγητά, και με την κατοχή, στην οποία ο Γενίτσαρης έγραψε ακόμα ένα τραγούδι, που έμελε να σημαδέψει εκείνες τις μαύρες μέρες.
Ζηλεύουνε δε θέλουνε ντυμένο να με δούνε
Μπατίρη θέλουν να με δουν για να ευχαριστηθούνε κλπ!
Ο γνωστός «Σαλταδόρος», ένα τραγούδι «εθνικό Ύμνο» (όπως είχε πει ο Γενίτσαρης, που όλα τα πάλκα το έπαιζαν.
Ακολούθησαν πολλές επιτυχίες, πολλές συνεργασίες με μεγάλους του ρεμπέτικου, και πάνω απ’ όλα, πολλά τραγούδια που αποτέλεσαν και αυτά κομμάτια της ρεμπέτικης ιστορίας.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ

Ο Γιάννης κυριαζής γεννήθηκε το 1915 στην Καβάλα.
Εκεί, παράλληλα με το σχολείο άρχισε και μαθήματα κλασικής κιθάρας. Γύρω στα 1937-38, η οικογένεια του μετακόμισε στην Θεσσαλονίκη, όπου λίγο αργότερα ο Κυριαζής κάνει γνωριμίες με τους μεγάλους του ρεμπέτικου (Τσιτσάνη, Βαμβακάρη, και άλλους)!
Αυτές οι γνωριμίες, αλλά και τα τραγούδια, τον έκαναν να αφοσιωθεί και αυτός στο ρεμπέτικο!
Μάλιστα ο Τάσος Σχορέλης στο βιβλίο του, αναφέρει ότι «αποφασιστική για την ζωή του Κυριαζή, στάθηκε η γνωριμία του με τον Γιάννη Παπαϊωάννου».
Ο Κυριαζής αφήνει την Θεσσαλονίκη το 1946, και πηγαίνει στην Αθήνα, όπου και ξεκίνησε να δουλεύει σε διάφορα συγκροτήματα.
Αρχικά δούλεψε σαν κιθαρίστας, και μετά σαν τραγουδιστής, ενώ παράλληλα έγραφε και δικά του τραγούδια.
Δυστυχώς, πολλά από τα τραγούδια του που συνέθεσε, κυκλοφόρησαν με τα ονόματα άλλων συνθετών.
Από τα στοιχεία που υπάρχουν τόσο από την έρευνα του Τάσου Σχορέλη, όσο και άλλων ερευνητών, έχουμε την εξής εικόνα για τον Γιάννη Κυριαζή.
Ο Κυριαζής ήταν «αγνός», και σαν χαρακτήρας ασυμβίβαστος.
Αυτά τα προσωπικά στοιχεία ίσως να ήταν η αιτία που πολλά από τα τραγούδια του έμειναν «αγραμμοφώνητα».
Οι ταλαιπωρίες της ζωής, κατέστρεψαν την υγεία του. Για πολλά χρόνια βασανιζόταν από φυματίωση, αρρώστια που τον εμπόδισε στην καλλιτεχνική του πορεία.
Σας μεταφέρω ενα απόσπασμα από την κουβέντα του Κυριαζη με τον Τάσο Σχορέλη.
«Στη ζωή μου στάθηκα μακριά από αυτό που λέγεται εμπόριο.
Δεν το επεδίωξα ποτέ, γιατί κι αν το έκανα, σίγουρα θα αποτυχαινα και εκεί.
Όλη μου η ζωή κλείνεται σε τρεις λέξεις. Αγώνας, τραγούδι, έρωτας.
Εγώ δεν είμαι από ‘κείνους που φοβούνται μπας και τους χαλάσουν τη διαγωγή.
Για να καταλάβεις, με ρώτησε κάποιος «κύριε Κυριαζή, ήπιατε ποτέ ναρκωτικά»;
Και του απάντησα:
Ένα βαπόρι χασίσι, και μια στέρνα πιοτά κάθε είδους.
Τι θα άλλαζε δηλαδή αν έκανα την Αρσακειάδα σαν μερικούς που όταν τους ρωτάς για χασίσι ψάχνουν να βρουν τους πεθαμένους για να ρίξουν πάνω τους το χασίσι που φουμάρανε αυτοί;
Έχω σαράντα χρόνια στο τραγούδι θητεία.
Δεν έχω μια!
Κι όμως υπάρχουν κάτω του μετρίου καλλιτεχνάκια, με σαράντα μήνες θητεία που βρίσκονται στα ύψη με μισθό παραμυθένιο.
Με ρώτησε κάποιος μήπως τα σκόρπαγα τότε που τα ‘παιρνα .
Όχι. Δεν τα σκόρπαγα, γιατί ποτέ δεν τα πήρα χοντρά.
Ούτε εταιρία ήμουν ούτε αφεντικό.
Για να ανεβείς ψηλά, πρέπει να περάσεις πολλές πόρτες χαμηλές και στενές και να σκύβεις, και να σου βάλουν δάχτυλο από πίσω για να σε στριμώξουν.
Όταν το κάνεις, τότε φτάνεις στα σαλόνια.
Δύναμη του λαϊκού τραγουδιού είναι ότι αντλείται από τον λαό και σ’ αυτόν επιστρέφει, και γι αυτό δεν μπορούν να το πολεμήσουν.
Το 1937 μπήκα στο καράβι στη Θεσσαλονίκη για να πάω στον Πειραιά.
Ήταν εποχή που ήταν μεγάλη επιτυχία η Φαληριώτισσα.
Με το ίδιο καράβι γύρναγαν στον Πειραιά ο Παπαϊωάννου με τον Στεφανάκη (τον Σπιτάμπελο).
Όλη νύχτα παίζαμε και γίναμε φίλοι.
Δούλεψα πολλές φορές με τον Παπαϊωάννου και άλλους, κάθε φορά που ανέβαιναν Θεσσαλονίκη μέχρι τις αρχές της κατοχής.
Τότε ήταν που δούλεψα και με τον Τσιτσάνη σε ένα μαγαζί λίγο παρά έξω από το Ντεπό, κοντά στο σπίτι της γυναίκας του της Ζωής.
Ο Τσιτσάνης έπαιζε περίφημο μπουζούκι.
Τέτοιο παίξιμο, ούτε ακούστηκε, ούτε θα ξανακουστεί».
Ο Γιάννης Κυριαζής είχε ένα μεγάλο παράπονο. Όταν πήγε στην Αθήνα, παιδεύτηκε πολύ να βρει δουλειά, και αυτό γιατί όπως είπε ο ίδιος «οι άνθρωποι που τα πίναμε παρέα στη Θεσσαλονίκη και κάνανε τον φίλο, στην Αθήνα ‘κάναν πως δεν με ξέρανε.
Ξέρεις, για να σε πάρουμε στο μαγαζί μου λέγανε, πρέπει να είσαι γνωστός, να σε ξέρει ο κόσμος και τα αφεντικά και ‘σένα δεν σε ξέρουν.
Βλέπεις οι χάρτινες βεντέτες δεν σε παίρνουν κοντά τους για να μην τους επισκιάσεις.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΤΗΣ

Ένας ακόμα μεγάλος του Ρεμπέτικου, είναι και ο Γιώργος Μπάτης, η Αμπάτης, η Τσωρός.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, το «Μπάτης» ηταν ψευδώνυμο, παρατσούκλι, που το πήρε «κληρονομιά» ο Γιώργος από τον πατέρα του.
Γιώργος Τσωρός ηταν το κανονικό του ονοματεπώνυμο, και έχει ενδιαφέρον να δούμε πως έγινε το παρατσούκλι «Μπάτης».
Ο πατέρας του, που έκανε όπως οι περισσότεροι της εποχής ευκαιριακά μεροκάματα, κάποτε, μόλις πληρώθηκε από τη δουλειά του, πήγε στη θάλασσα, και αφού έβγαλε από την τσέπη του τα χρήματα, τα κούνησε στον αέρα, και είπε: «Αν δεν σας φάω, να με πάρει ο μπάτης»!
Αυτή είναι η ιστορία για το παρατσούκλι, η οποία όμως έχει πολλές «παραλλαγές» ανάλογα με τον αφηγητή της εκείνη την εποχή.
Ο Γιώργος Μπάτης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1890.
Έπαιζε πολύ καλό μπαγλαμά, και είχε δημιουργήσει μάλιστα και δικό του «χοροδιδασκαλείο» στη Δραπετσώνα.
Σαν καλλιτέχνης, είναι από τους πρώτους ρεμπέτες μουσικούς, από τους πρώτους συνθέτες της προπολεμικής εποχής.
Έπαιζε μπαγλαμά από το 1915, και είναι ένα από τα μέλη της Τετράδος, της Ξακουστής του Πειραιώς, της πρώτης επίσημης Ρεμπέτικης Κομπανίας.
Η πρώτη τους εμφάνιση έγινε το 1934.
Μέχρι που κάηκε του Καραϊσκάκη, ο Μπάτης είχε εκεί ένα καφενείο στο οποίο σύχναζαν όλοι οι μάγκες.
Έκανε πάρα πολλές δουλειές.
Πουλούσε φάρμακα για τους κάλους και τα δόντια, έκανε το μικροπωλητή, είχε ενεχυροδανειστήριο, έκανε τον «οδοντίατρο», κλπ.
Όλα αυτά τα συνδύαζε με πολύ καλαμπούρι, και πολλές πλάκες, οι οποίες άφησαν εποχή.
Ο Μπάτης μέχρι το θάνατο του το 1967, έπαιζε και τραγουδούσε πότε με συγκροτήματα, και πότε μόνος του.
Οι παλιοί όσοι τον είχαν γνωρίσει, τον θυμόταν πάντοτε καλοντυμένο να παίζει στα λεμονάδικα καθισμένος πάνω σε ένα καρότσι.
Αχώριστος σύντροφος του Μπάτη, ηταν το μπαγλαμαδάκι του ο «ΜΑΓΚΑΣ», που του τον είχε φτιάξει ένας καταπληκτικός οργανοποιός, ο Τσακιριάν!
Ο Μπάτης όπου πήγαινε κουβαλούσε μαζί του το μπαγλαμαδακι του, κρυμμένο πάντα στη μέσα τσέπη του σακακιού του.
Ο Γιώργος Μπάτης, η Αμπάτης, η Τσωρός, πήγε «άδοξα» όπως οι περισσότεροι ρεμπέτες.
Ο Τσακιριάν μιλώντας για τον Μπάτη, τον χαρακτήρισε «ΡΗΓΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ».
Όταν θάψανε τον Μπάτη στην κάσα του ‘βαλαν το αγαπημένο του μπαγλαμαδάκι.
Ο Γιώργος Μπάτης άφησε πίσω του αρκετά τραγούδια που ακόμα και σήμερα τα ακούμε σε νεώτερες εκτελέσεις.
Ας θυμηθούμε μερικά από αυτά.
«ΑΠΟ ΚΑΤΩ ΑΠ’ ΤΟ ΡΑΔΙΚΙ, ΑΤΣΙΓΓΑΝΑ, ΒΑΡΚΑ ΜΟΥ ΜΠΟΓΙΑΤΙΣΜΕΝΗ, ΒΛΕΠΩ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΠΑΡΕΑ, ΖΟΥΛΑ ΣΕ ΜΙΑ ΒΑΡΚΑ ΜΠΗΚΑ(ο τίτλος του δίσκου είναι «Ζειμπεκάνο Σπανιόλο»), Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, ΚΑΜΗΛΙΕΡΙΚΟ, ΚΑΤΩ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ, ΚΑΤΩ ΣΤΟ ΓΥΑΛΟ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ, ΜΑΓΚΕΣ ΚΑΡΑΒΟΤΣΑΚΙΣΜΕΝΟΙ, και άλλα πολλά.

ΣΤΡΑΤΟΣ ΠΑΓΙΟΥΜΤΖΗΣ

Ο επιλεγόμενος «Τεμπέλης», και το τρίτο από τα τέσσερα μέλη της «ΤΕΤΡΑΔΟΣ ΤΗΣ ΞΑΚΟΥΣΤΗΣ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ», της πρώτης Ρεμπέτικης κομπανίας.
Ο Στράτος Παγιουμτζής, είναι ο τραγουδιστής που όπως είχε πει ο Βασίλης Τσιτσάνης, είχε «αηδόνια στο λαρύγγι». Γεννήθηκε το 1904 στο Αιβαλί (Κυδωνιές) της Μικράς Ασίας. Ο πατέρας του ηταν ψαράς, και έπαιρνε μαζί του σαν βοηθό τον μικρό Στράτο.
Παρόλο που ο μικρός Στράτος δεν καταγόταν από μουσική οικογένεια, διακρινόταν για την ερμηνεία του στα μικρασιάτικα τραγούδια και στους αμανέδες.
Λίγο πριν την Μικρασιατική καταστροφή, ο Στράτος και η οικογένεια του έρχονται στην Ελλάδα και πιάνουν σπίτι στον Πειραιά.
Θα ηταν γύρω στο 1918.
Γύρω στο 1925, ο Στράτος γνώρισε το Μάρκο Βαμβακάρη, έγιναν φίλοι, και άρχισαν μάλιστα να συνεργάζονται.
Λίγο πριν το 1930, ο Στράτος, ο Μάρκος, ο Δελιάς, ο Κερομύτης, ο Μπαγιαντέρας, και άλλοι μεγάλοι του Ρεμπέτικου με τους ‘μπουζουκομπαγλαμάδες τους παίζουν παλιά τραγούδια, αλλά και καινούργια , δικά τους, στα στέκια του Πειραιά με μεγάλη επιτυχία. Το 1931 ιδρύεται στη χώρα μας το εργοστάσιο δίσκων της COLUMBIA, και βρίσκουμε στα στούντιο ηχογραφήσεων το Μάρκο, αλλά και το Στράτο.
Η είσοδος του Στράτου στη δισκογραφία , έγινε μετά από ένα χιουμοριστικό συμβάν.
Όταν ο Μπάτης αδυνατώντας για «ειδικούς λόγους» να τραγουδήσει την τελευταία στιγμή της ηχογράφησης δυο τραγούδια του, την κατάσταση έσωσε ο Στράτος τραγουδώντας στους «τόνους» του Μπάτη το «ΖΕΙΜΠΕΚΑΝΟ ΣΠΑΝΙΟΛΟ», και το «ΜΑΓΚΕΣ ΚΑΡΑΒΟΤΣΑΚΙΣΜΕΝΟΙ».
Έτσι, με την ευκαιρία αυτή, και τραγουδώντας σαν το Μπάτη, αποτυπώνεται στους δίσκους για πρώτη φορά η φωνή του μεγάλου αυτού τραγουδιστή.
Όλα αυτά συνέβησαν στα τέλη του 1933. η κυκλοφορία των πρώτων δίσκων του, καθώς και των δίσκων του Μάρκου, αλλά και των υπολοίπων, συμπίπτει με την εμφάνιση το καλοκαίρι του 1934 στη «Μάντρα του Σαραντόπουλου» της Τετράδος της Ξακουστής του Πειραιώς
Ο Στράτος σαν ερμηνευτής, έκανε μπάμ, με αποτέλεσμα όλοι οι μεγάλοι συνθέτες του Ρεμπέτικου να τον θέλουν να πει τα τραγούδια τους.
Η μεγάλη όμως στιγμή στην καριέρα του Στράτου, είναι όταν ερμηνεύει τα τραγούδια του πρωτοεμφανιζόμενου τότε Βασίλη Τσιτσάνη.
Πενήντα από τα εκατό προπολεμικά τραγούδια του Τσιτσάνη γίνονται δίσκοι τραγουδισμένα από τον Στράτο.
Κατά την περίοδο της κατοχής, βρίσκουμε τον Στράτο, αλλά και όλους τους μεγάλους του Ρεμπέτικου, να εμφανίζονται στα διάφορα στέκια.
Αμέσως μετά την κατοχή, από το 1946 μέχρι το 1955, αφού ξανάνοιξαν τα εργοστάσια των δίσκων, ο Στράτος αρχίζει πάλι να ηχογραφεί.
Για πέντε χρόνια, 1955-1961, ο Στράτος περνά στο περιθώριο της δισκογραφίας, αλλά δεν σταματά την παρουσία του στο πάλκο ούτε στιγμή.
Τον ξανασυναντάμε στη δισκογραφία αρχές του 1960, να ηχογραφεί σε σαρανταπεντάρια.
Ο Στράτος Παγιουμτζής η Τεμπέλης (που κάθε άλλο από τεμπέλης ηταν) ηχογράφησε τριακόσια τραγούδια στις 78 στροφές, και άλλα εκατό στις 45.
Μέχρι και τα τελευταία του ηταν πάνω στο πάλκο, καταπλήσσοντας τους πάντες με την υπέροχη φωνή του.
Ο Στράτος Παγιουμτζής πέθανε το 1971 στη Νέα Υόρκη όπου βρέθηκε για να τραγουδήσει, πραγματοποιώντας έτσι το όνειρο του να τραγουδήσει κάποτε στην Αμερική.
Ερμήνευσε τραγούδια των ΤΟΥΝΤΑ, ΣΚΑΡΒΕΛΗ, ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΟΓΔΟΝΤΑΚΗ, ΣΕΜΣΗ, ΠΕΡΙΣΤΕΡΗ, ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ, ΜΠΑΤΗ, ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ, ΤΣΙΤΣΑΝΗ, και όλων των μεγάλων δημιουργών του ρεμπέτικου αλλά και λαϊκού τραγουδιού.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΧΙΩΤΗΣ

Ήρθε η ώρα να γνωρίσουμε έναν δημιουργό, για τον οποίο έχουν ειπωθεί διάφορα!
Άλλοι, τον αποκάλεσαν «Μπετόβεν», ενώ άλλοι, τον επέκριναν για την εξέλιξη που έφερε στο μπουζούκι!
ΟΛΟΙ όμως, συμφωνούσαν, και συμφωνούν μέχρι και σήμερα, ότι μπουζουξής και συνθέτης σαν τον ΧΙΩΤΗ, δεν θα ξαναπεράσει από τον τόπο!
Ο Μανώλης Χιώτης, γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1920, όπου είχε πάει προσωρινά η οικογένεια του!
Οι δικοί του ήταν από το Ναύπλιο!
Από πολύ μικρός, πήρε μαθήματα κιθάρας, μπουζουκιού, και ουτιού, από έναν κορυφαίο Θεσσαλονικιό δάσκαλο της μουσικής, τον ΓΙΩΡΓΟ ΛΩΛΟ!
Πριν συνεχίσω, θα πρέπει να κάνω και μια διόρθωση σ' αυτό το σημείο!
Ο Χιώτης, όπως θα δούμε και παρακάτω, ξεκίνησε να δουλεύει σαν επαγγελματίας μουσικός σε μικρή ηλικία.
Για αρκετά χρόνια δούλευε σαν κιθαρίστας.
Ο Τάσος Σχορέλης, στο βιβλίο του «Ρεμπέτικη Ανθολογία» Τόμος Δ", εμφανίζει τον Χιώτη σαν μπουζουξή, τέλη του 1936, διπλά στον μεγάλο ΣΤΡΑΤΟ ΠΑΓΙΟΥΜΤΖΗ!
Είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά μερικά ιερά τέρατα του ρεμπέτικου( Μιχάλη Γενίτσαρη, Τάκη Μπίνη, Σωτηρία Μπέλλλου), και από τα λεγόμενα τους, προκύπτει ότι τις πρώτες του εμφανίσεις, και συνθέσεις, ο ΧΙΩΤΗΣ τις έκανε σαν κιθαρίστας (που ήταν άλλωστε εξαιρετικός)!
Κλείνω εδω αυτή τη μικρή παρένθεση-διόρθωση, λέγοντας ότι διατηρώ ορισμένες επιφυλάξεις, γιατί όσα συγγράμματα διάβασα, όλα τα γράφουν διαφορετικά!
Άλλωστε, είναι γνωστό ότι η έρευνα για τα ρεμπέτικα, κρύβει πολλές παγίδες, και αντιφάσεις, μέσα σε λίγα στοιχεία!
Συνεχίζω.
Γύρω στο 1934-35, ο Χιώτης και η οικογένεια του επιστρέφουν στο Ναύπλιο, όπου ο Μανώλης αρχίζει να εργάζεται σαν μουσικός.
Το 1936, τον βρίσκουμε στην Αθήνα, να δουλεύει περιστασιακά σε διάφορα μαγαζιά, μέχρι το 1937, που τον συναντάμε «μόνιμο» πια, στο «Δάσος», μαζί με τον Στράτο, ο οποίος τον πήγε μια μέρα στην «Κολούμπια»!
Εκεί, ο νεαρός Μανώλης, υπέγραψε συμβόλαιο, σαν «Διευθύνων Πρίμο Όργανο»!
Την ίδια εποχή, φωνογράφησε και το πρώτο του τραγούδι, «Το Χρήμα Δεν Το Λογαριάζω», ενώ για πολλά χρόνια, ήταν ο βασικός εκτελεστής της εταιρίας.
Ο Χιώτης, είναι ο δημιουργός του «Τετράχορδου» μπουζουκιού, είναι εκείνος που «δίδαξε» το ταχύτατο παίξιμο , είναι ο μουσικός, ο «Βιρτουόζος», που έκανε το μπουζούκι να ακούγεται σαν «κιθαρομπούζουκο», αξιοποιώντας με έναν μοναδικό τρόπο τις «Συχνότητες» των χορδών!
Ο ανθρωπος που έπαιξε όμως ρόλο στην μουσική πρακτική μόρφωση του Χιώτη, ήταν ο «ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ ο ΣΠΙΤΑΜΠΕΛΟΣ», τον οποίο άλλωστε ο Χιώτης τον αποκαλούσε ΔΑΣΚΑΛΟ!
Ο Χιώτης έπαιζε μπουζούκι, κιθάρα, ούτι, και βιολί!
Ο «Σαμιώτης», λέει!
«Ο Μανώλης, και στα τέσσερα όργανα που έπαιζε, ήταν άσσος!
Όταν έπιανε στα χέρια του την κιθάρα, εγώ πάγωνα.
Ήταν η καλύτερη κιθάρα.
Το ίδιο και στο βιολί! Όταν έπαιζε σε καθήλωνε, σε έκανε να χάνεις τα λογικά σου»!
Ο Χιώτης, πέθανε το 1970,αλλα άφησε πίσω του έναν πολύ μεγάλο αριθμό τραγουδιών, τα οποία ακούγονται και σήμερα παντού!
Με τον θάνατο του, το «ΚΕΝΟ» στο τραγούδι μας έγινε ακόμα μεγαλύτερο.
Έκανε τρεις γάμους!
Με την Ζωή Νάχη, τη Μαίρη Λίντα, και την Μπέμπα Κυριακίδου.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ (ΝΤΑΛΓΚΑΣ)

Κωνσταντινούπολη, κάπου στα 1910, ένας μεγάλος τραγουδιστής μαγεύει τον κόσμο.
Με αφορμή τα όμορφα "τσακίσματα", και τους "κυματισμούς" που είχε στη φωνή, τον φώναζαν...... ΝΤΑΛΓΚΑ!

Ποιον; Τον ΑΝΤΩΝΗ ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗ! Γεννήθηκε στην πόλη το 1892, και πέθανε στην Αθήνα το 1945, Από τα 16 του χρόνια, ασχολήθηκε με το ούτι! Από το 1908, μέχρι το 1917, έπαιρνε μέρος σε γιορτές και πανηγύρια! Από το 1917, μέχρι το 1922, ο Διαμαντίδης εργαζόταν σαν τραγουδιστής στην "πόλη".
Το διάστημα αυτό, τραγουδούσε Μικρασιάτικα, Ευρωπαϊκά, Δημοτικά, Λαϊκά, και Ρεμπέτικα τραγούδια! Το 1922, ήρθε στην Ελλάδα, ενώ ένα χρόνο μετά, το 1923, και για επτά χρόνια , συνεργάστηκε με Σμυρναϊκά , λαϊκά, και ρεμπέτικα συγκροτήματα σαν τραγουδιστής, αλλά και σαν μουσικός!

Την ίδια εποχή, ο "Νταλγκάς" αρχίζει και γράφει δικά του τραγούδια, ενώ από το 1930, μέχρι και το θάνατο του, είχε αντικαταστήσει το ούτι με κιθάρα, ενώ εργαζόταν σε διάφορα κέντρα , ερμηνεύοντας καντάδες, τραγούδια του αξέχαστου "ΑΤΤΙΚ" (Κλέων Τριανταφύλλου), και ρεμπέτικα!
Ο ΝΤΑΛΓΚΑΣ σαν τραγουδιστής άφησε εποχή! Μαζί με τους ΡΟΥΚΟΥΝΑ, ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ, ΠΕΡΠΙΝΙΑΔΗ, ΚΑΡΙΠΗ, ΝΟΥΡΟ, ΠΑΓΙΟΥΜΤΖΗ, αποτελούν την "χρυσή επτάδα" των λαϊκών ερμηνευτών της περιόδου 1922-1940.

Ο Αντώνης Διαμαντίδης, εκτός από κορυφαίος ερμηνευτής, υπήρξε και ένας αξιόλογος δημιουργός!

Τα περισσότερα όμως από τα τραγούδια που έγραψε, "λεηλατήθηκαν" από διάφορους, οι οποίοι τα κυκλοφόρησαν με το όνομα τους.

Πρωτοάκουσα τον ΝΤΑΛΓΚΑ, από έναν δίσκο γραμμοφώνου, να ερμηνεύει τον "Μανέ Καληνυχτιάς", και μαγεύτηκα!
Ήταν στο σπίτι ενός οικογενειακού μας φίλου, όπου υπήρχε το γραμμόφωνο του παππού, και κάποιες "πλάκες"!

Μια "αρμόνικα", και μια κιθάρα, τα όργανα, και μια ΦΩΝΗ που σε καθήλωνε! Ήμουν μικρός τότε, αλλά το τραγούδι αυτό "μου ΄μεινε" χαραγμένο στη μνήμη.

Όταν άρχισα να ασχολούμαι με την έρευνα για το Ελληνικό τραγούδι, λίγα χρόνια μετά, θέλοντας και μη, έγινα "συλλέκτης" δίσκων, και μέσα σε αυτούς, "ξανασυναντήθηκα" με τον Νταλγκά!

Ας γνωρίσουμε όμως μερικά από τα τραγούδια που έγραψε!
"ΕΧΩ ΜΕΡΑΚΙ ΕΧΩ ΝΤΑΛΓΚΑ-1928, Η ΑΠΟΝΗ ΤΟΥΡΚΑΛΑ- 1928, ΚΑΚΟΥΡΓΑ ΜΟΥ ΓΕΙΤΟΝΙΣΣΑ-1928, ΝΤΕΡΜΠΕΝΤΕΡΙΣΑ ΤΟΥ ΨΥΡΗ-1928, ΕΛΑ ΣΤ' ΑΝΑΠΛΙ-1929, ΣΥΡΙΑΝΗ ΜΟΥ ΟΜΟΡΦΗ-1929, ΜΑΝΕΣ ΚΑΛΗΝΥΧΤΙΑΣ-1930, ΣΤΟΥΣ ΠΟΔΑΡΑΔΕΣ ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΣΑ-1931, και άλλα πολλά.

Ο Αντώνης Διαμαντίδης, ο επιλεγόμενος και Νταλγκάς, εκτός από τα δικά του τραγούδια, ερμήνευσε με τον ίδιο, μοναδικό τρόπο, σε δίσκους της Αμερικής, και τραγούδια των ΚΟΥΚΟΥΔΑΚΗ, ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ, και άλλων, ενώ το 1933, ηχογραφείται στην Αμερική το "ΧΑΣΑΠΙΚΟ ΛΑΤΕΡΝΑ", ένα υπέροχο χασάπικο, μια σύνθεση του Νταλγκά, το οποίο αργότερα επανακυκλοφόρησε με τίτλο, "ΧΑΣΑΠΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ",και φυσικά, σε άλλου το όνομα, ο οποίος το "διασκεύασε"(κατακρεούργησε), για να το περάσει για δικό του!

ΣΚΟΡΠΙΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΡΕΜΠΕΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ

Είναι η πιο κατάλληλη στιγμή, να δούμε κάποια «σκόρπια» ρεμπέτικα στιχάκια, τα οποία αποτελούν τους «αντιπροσώπους» των διαφόρων κατηγοριών στις οποίες κατατάσσονται τα ρεμπέτικα τραγούδια. Θα δούμε αποσπάσματα από τραγούδια της φυλακής, της αγάπης, του τεκέ, της ταβέρνας, της ξενιτιάς, της μαγκιάς, κλπ. Τραγούδια «άγνωστων» και μη δημιουργών, που τα τραγουδάμε ακόμα και σήμερα, μόνο που πολλές από τις σημερινές αποδώσεις από καλλιτέχνες είναι κακές διασκευές. Όπως τα δημοτικά τραγούδια, έτσι και πολλά ρεμπέτικα κυκλοφορούσαν παλιά σε διάφορες «παραλλαγές». Ας πάρουμε για παράδειγμα τον ΣΑΚΑΦΛΙΑ, όχι του Βασίλη Τσιτσάνη, αλλά το παλιό «μουρμούρικο» Στα Τρίκαλα μες τη στενή Βαρέσαν ένα μπελαλή. Βαρέσανε το Σακαφλιά Πούχε ντερβίσικη καρδιά. Στην Προύσα ήταν ξακουστός Στην Μενεμένη διαλεχτός Ήταν στο τάγμα Τουμπεκί Στη Μεραρχία Μελανθή. Στο συγκεκριμένο τραγούδι, ο Τσιτσάνης έδωσε ένα άλλο χρώμα, μια ξεχωριστή ομορφιά, αφαιρώντας (εν μέρει) τα «σκληρά» στοιχεία του, χωρίς όμως να χάσει το τραγούδι το νόημα του. Τέτοιο ντερβίσικο παιδί Το κλαίμε όλοι μας μαζί…… Δεν τον ξεχνάμε βρε παιδιά, Τον φίλο μας τον Σακαφλιά, κλπ…. Εδώ να πω, ότι τραγούδια με θέμα τους τον Σακαφλιά (η Σακαβλιά), κυκλοφορούν πάνω από δέκα, με διαφορετικό στίχο. Ένα άλλο ρεμπέτικο που κυκλοφορεί σε αρκετές παραλλαγές, είναι «Οι Λαχανάδες» (κάτω στα λεμονάδικα) του Βαγγέλη Παπάζογλου (Αγγούρη). Ο Παπάζογλου, εμπνευσμένος από το παλιό «μουρμούρικο» έγραψε! Κάτω στα λεμονάδικα, έγινε φασαρία Δυο λαχανάδες πιασανε, που ‘κάναν τη κυρία! Το παλιό μουρμούρικο ξεκινάει διαφορετικά, έχοντας όμως μέσα στους στίχους και αυτόν του Παπάζογλου. Κάτω στα Λεμονάδικα έγινε φασαρία Στα χέρια πιάστηκ’ ο Θωμάς, μαζί με τον Ηλία. Βρε ‘συ Θωμά, μη κάνεις φασαρίες Γιατί θα μπλέξεις άσχημα, και θα ‘χεις ιστορίες, κλπ. Το συγκεκριμένο μουρμούρικο με την αρχική του μορφή, είχα την τύχη να το ακούσω πριν από είκοσι χρόνια σε μια ταβέρνα στο Βόλο, τραγουδισμένο από τους Μιλάνους. Από ένα άλλο μουρμούρικο τραγούδι, ο Γιώργος Μουφλουζέλης άντλησε στοιχεία για να γράψει το «Που ‘σουν μάγκα το χειμώνα». Πούσουν μάγκα το χειμώνα, και το καλοκαίρι ακόμα Ημουνα ψηλά στα αυλάκια, στις δροσιές και στα ρουμάνια Τρεις ελιές και μια βαμμένη Αγαπώ μια παντρεμένη. Ο Μουφλουζέλης έγραψε. Πούσουν μάγκα το χειμώνα, που την είχες την κρυψώνα Ήμουνα στη γη βελόνι, που πατάς και σε αγκυλώνει κλπ. Το ρεμπέτικο τραγούδι, έχει πραγματικούς θησαυρούς, αλλά δυστυχώς αγνοήθηκαν, και αγνοούνται ακόμα και σήμερα. Συνεχίζοντας, πάμε στα τραγούδια που τα έχουν κατατάξει στην κατηγορία της «Ανατολής». Εδώ, ανακαλύπτουμε ρεμπέτικα που μας κάνουν να ονειρευόμαστε, και να ταξιδεύουμε, τραγούδια «απλά», αλλά και ΜΕΓΑΛΑ, που μιλούν στην ψυχή του καθενός! Τραγούδια που μας βοηθούν μέσα από το «ταξίδι» στο όποιο μας πηγαίνουν, να βρούμε την «γιατρειά» στον πόνο, στον καημό! Ένα υπέροχο τραγούδι είναι η «Μάγισσα της Αραπιάς», του Βασίλη Τσιτσάνη. Θα πάω εκεί στην Αραπιά, γιατί μ’ έχουν μιλήσει Για μια μεγάλη μάγισσα, τα μάγια να μου λύσει. Πόσοι αλήθεια, ακόμα και σήμερα, στην εποχή της «προόδου» δεν ταξιδεύουν εκεί, στην Αραπιά, ψάχνοντας τη δική τους μάγισσα, που θα τους λύσει τα μάγια; Άλλωστε, τα «μάγια» λύνονται εύκολα όταν νοιώθουμε ότι το τραγούδι που ακούμε μιλά για αυτό που βιώνουμε. Ένα άλλο τραγούδι του Τσιτσανη, μας ταξιδεύει στην Παραγουάη, και μάλιστα στα «φίνα ακρογιάλια» της χώρας αυτής! Μες την Παραγουάη, σε φίνο ακρογιάλι Θα στήσουμε τσαντίρι ζηλευτό Θα πίνουμε σαμπάνια, πριν πάμε για τα μπάνια Με μπουζουκάκι έξυπνο τρελό. Το ρεμπέτικο μας ταξιδεύει, ονειρεύεται μαζί μας, και βάζει «ακρογιάλια» ακόμα και εκεί που δεν υπάρχουν. Μας παρασύρει σε Νύχτες Μαγικές Ονειρεμένες, και μας θυμίζει τις τρέλες που νοσταλγούμε, που επιθυμούμε. Σας μιλάω με καημό, με σπαραγμό Για τόσες τρέλες που νοσταλγώ Αραπίνες λάγνες ερωτιάρες Με ουίσκι με γλυκές κιθάρες γλέντι και πιοτό Αραπίνες μάτια φλογισμένα Και κορμιά φιδίσια καμωμένα, σαν εξωτικά. Δεν έχει καμία απολύτως σημασία, αν τα τραγούδια αυτά έχουν γραφτεί το 1920, το 1930, η το 1950. Σημασία έχει ότι μιλούν για στιγμές από την ζωή μας. Για μικρούς και μεγάλους καημούς, για χαρές, όνειρα και λύπες! Από τα «σκόρπια στιχάκια» λοιπόν, στην καθημερινότητα μας.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΛΔΑΡΑΣ

"Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι το σκοτάδι είναι βαθύ κι όμως ένα παλικάρι δεν μπορεί να κοιμηθεί".
Φίλοι μου, σας παρουσιάζω τον ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΚΑΛΔΑΡΑ! Ο Καλδάρας, γεννήθηκε το 1922 στα Τρίκαλα. Το πρώτο όργανο με το οποίο ήρθε σε επαφή, ήταν η κιθάρα ενός ξαδέλφου του, την οποία μόλις την πήρε στα χέρια του , άρχισε να την επεξεργάζεται για ώρες! Δεν χόρταινε να κοιτάζει την κιθάρα, το χρώμα, το σχήμα της, και όταν χάιδευε τις χορδές, ο ήχος τους τον έκανε να νοιώθει τέτοια ευτυχία, που δεν την άλλαζε για τίποτα! Μέσα σε ένα χρόνο, ο Απόστολος Καλδάρας, έμαθε μόνος του να παίζει κιθάρα! Όπου κι αν βρισκόταν, το μυαλό του ήταν σ' εκείνο το όργανο που τον είχε κερδίσει!
Είναι η εποχή, που ο Απόστολος Καλδάρας πάει δευτέρα γυμνασίου, είναι η εποχή, που θα "σημαδέψει" το μέλλον του, μιας και έρχεται σε επαφή με το δεύτερο όργανο που έμελε να γίνει πρώτο γι αυτόν! Το μπουζούκι! Πρέπει να πούμε, ότι τα αδέλφια της μητέρας του έπαιζαν όλα από κάποιο όργανο! Έτσι ένας θειος του που έπαιζε μπουζούκι, κατόπιν παρέμβασης της μητέρας του Αποστόλου, το χάρισε στον ανιψιό του! Ο Καλδάρας γνωρίζοντας ήδη να παίζει κιθάρα, δεν δυσκολεύτηκε να μάθει μπουζούκι! Παράλληλα, ακούγοντας στις "πλάκες" τον Μάρκο, τον Τσιτσάνη, και άλλους, μαθαίνει το "στυλ" τους, και αρχίζει και αυτός τα πρώτα βήματα στην σύνθεση!
Η κατοχή, βρίσκει τον Καλδάρα να δουλεύει για να εξοικονομήσει τα προς το ζην, σαν εργάτης σε γεωτρήσεις. Δυστυχώς όμως, λόγο του πληθωρισμού, το μεροκάματο δεν έφτανε, και έτσι, στην κατοχή, μαζί με έναν φίλο του στην κιθάρα, παίζουν για πρώτη φορά σε ένα ταβερνάκι στα Τρίκαλα, βγάζοντας το φαί της ημέρας! Η απελευθέρωση, βρίσκει τον Καλδάρα να εργάζεται στην Θεσσαλονίκη. Είναι πλέον έμπειρος μουσικός, και έχει ήδη γράψει τραγούδια, που μπορούν να γυριστούν σε δίσκο, όπως το "Μάγκας βγήκε για σεργιάνι", και άλλα! Το πρώτο του τραγούδι σε δίσκο, ήταν το ¨"Μάγκας βγήκε για σεργιάνι", και το τραγούδησε ο ΜΑΡΚΟΣ, στην ODEON, και ο ΣΤΡΑΤΟΣ στην COLUBIA!
Η παρουσία του όμως στην δισκογραφία, έγινε με ην μεσολάβηση του αξέχαστου ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ, ο οποίος όταν πήγε ο Καλδάρας στην Αθήνα, τον πήρε και τον σύστησε με τα καλύτερα λόγια στον διευθυντή της εταιρίας PARLOPHON ,τον Μάτσα! Τα θεμέλια μιας λαμπρής καριέρας, είχαν μπει, και σε λίγες μέρες , ηχογραφήθηκαν τα τραγούδια "Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι, και Εβίβα Ρεμπέτες"! Το πρώτο κέντρο στην Αθήνα που εργάστηκε, ήταν του "Μάριου", και παρόλο που έπαιρνε μικρό μεροκάματο, ήταν ικανοποιημένος, γιατί δούλευε δίπλα σε ιερά τέρατα του ρεμπέτικου (ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟ, ΧΙΩΤΗ, ΠΕΡΙΣΤΕΡΗ, ΚΕΡΟΜΥΤΗ, κλπ), κάτι το οποίο ήθελε πολύ!
Σιγά-σιγά, έκανε δική του ορχήστρα! Η τελευταία χρονιά που βρίσκει τον Απόστολο Καλδάρα στο πάλκο, είναι το 1965. Τη χρονιά αυτή, δέχτηκε ένα σκληρό χτύπημα της μοίρας! Έχασε την κόρη του! Αυτό ήταν και το τέλος του Καλδάρα από το Πάλκο. Η ζωή όμως είναι σκληρή. Έπρεπε να δουλέψει για να ζήσει αυτός, και η υπόλοιπη οικογένεια του! Έτσι, περιορίστηκε να γράφει μόνο για δισκογραφία! Παρόλο το δυνατό χτύπημα που δέχτηκε, η ανάγκη να σταθεί πλάι στους δικούς του και να τους υποστηρίξει, έκανε τον Καλδάρα να γράψει τραγούδια "ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ", μεγάλες επιτυχίες! Τα τραγούδια του, ερμήνευσαν οι μεγαλύτερες φωνές της Ελλάδας! "ΑΛΛΟΤΙΝΕΣ ΜΟΥ ΕΠΟΧΕΣ, ΑΜΑ ΘΕΣ ΝΑ ΚΛΑΨΕΙΣ ΚΛΑΨΕ, ΑΝΑΘΕΜΑ ΤΗΝ ΤΥΧΗ ΜΟΥ, ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΑΠ' Τ' ΑΛΓΕΡΙ, και άλλα πολλά!Βρε τι 'ναι τούτο το κακότι φλόγα, τι καμίνιΛες κι η Αθήνα άναψεκαι φούρνος έχει γίνει Καλέ κοπέλα, καλέ κοπέλαγια μπάνιο πάω κι αν θέλεις έλα Αν δεν γουστάρεις Φάληροτραβάμε για ΓλυφάδαΔικά μου όλα τα έξοδακαι γλέντι και βαρκάδα Καλέ κοπέλα, αν θέλεις τσάρκαπαρ' το μαγιό σου κι έμπα στη βάρκα Θα πάρεις τη δροσίτσα σουκι ό,τι ποθεί η ψυχή σουκι όταν χορτάσεις μια και δυοτραβάς για το τσαρδί σου Καλέ κοπέλα, καλέ κοπέλαγια μπάνιο πάω κι αν θέλεις έλα

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΣ

Αλήτη μ' είπες μια βραδιά χωρίς καμιά αιτία μα του αλήτη η καρδιά δε σου κρατάει κακία!
Είναι καημός, είναι σαράκι, είναι παράπονο, ένα μεγάλο παράπονο, ένα μεγάλο τραγούδι! Ο ρυθμός του, τα 9/8, η μελωδία, έδεσαν με το στίχο τόσο όμορφα, όσο μόνο ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΣ μπορούσε να πετύχει! Ένας από τους κορυφαίους συνθέτες του ρεμπέτικου, μια ξεχωριστή παρουσία στο χώρο αυτών των "παρεξηγημένων" τραγουδιών! Ο Χατζηχρήστος, γεννήθηκε στο Κοκάριαλι της Σμύρνης το 1901.
Στην Ελλάδα ήρθε το 1922, μετά από πολλές περιπέτειες που πέρασε (δραπέτευσε από τους Τούρκους την ώρα που τον πήγαιναν για εκτέλεση)! Δεξιοτέχνης μουσικός, έπαιζε μπουζούκι, κιθάρα, πιάνο, και ακορντεόν. Ο Απόστολος Χατζηχρήστος, πριν ασχοληθεί με το τραγούδι, έκανε το επάγγελμα του οξυγονοκολλητή! Πήρε το δρόμο του επαγγελματία μουσικού στα μέσα του 1933, αφήνοντας την άλλη δουλειά!
Από το ξεκίνημα του, φάνηκε η αξία του σαν μουσικός, πράγμα που τον έκανε απ' την αρχή της καριέρας του να παίζει στα καλύτερα λαικορεμπέτικα συγκροτήματα! Δούλεψε στα μεγαλύτερα κέντρα της εποχής (Δερέμπεη, Πικίνου, Κατελάνου, στο Δάσος του Βλάχου, στου Μάριου, και αλλού), μαζί με τα μεγαθήρια του τραγουδιού! Η μουσική του Χατζηχρήστου, είναι έντονα επηρεασμένη από τους "Μικρασιάτικους Ήχους"! Το "ηχόχρωμα" του, έχει κάτι διαφορετικό από των άλλων δημιουργών του ρεμπέτικου!
Έχει μια "γλύκα" η μουσική του, που συνδυάζει τη Σμυρναϊκή, και Πειραιώτικη μουσική σχολή, προσεγγίζοντας τες κάπως διαφορετικά από τον Τούντα, και άλλους! Χαρακτηριστικό των τραγουδιών του, είναι ο καημός, το παράπονο των ξεριζωμένων της προσφυγιάς, των αδικημένων, το παράπονο για τα βάσανα της ζωής! Εκτός από καταπληκτική μουσική, ο Χατζηχρήστος έγραφε και πολύ καλούς στίχους, ενώ συνεργάστηκε με τον Γιάννη Λελάκη, βάζοντας μουσική σε δικά του τραγούδια!
Ο ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΓΟΥΝΑΡΟΠΟΥΛΟΣ, είχε πει για τον Χατζηχρήστο! "Ο Αποστόλης ήταν πολύ τίμιος. Μπεσαλής, ωραίος συνεργάτης, και κορυφή συνθέτης! Ότι έγραφε, το 'βγαζε απ' το κεφάλι του. Ταλαιπωρημένος και παραπονιάρης. Αμ, τι ήθελες μετά τόσα βάσανα; Να χοροπηδά; Ο Αποστόλης με τον Παπαϊωάννου είχαν μαγαζί στη Δραπετσώνα. Δούλεψα μαζί τους! Ήταν εκεί και ο "Μπιρ Αλλάχ". Μέχρι το 1960 που σταμάτησα, δούλεψα πολλές φορές ακόμα με τον Αποστόλη.
Στου Βλάχου αυτός, εγώ, ο Μπιρ Αλλάχ, ο Στράτος, η Νανά.... Στο "Φοίνικας", στον Πειραιά, που 'ταν πίσω από το θέατρο "Ολυμπία", αυτός, εγώ, ο Μπιρ Αλλάχ, κι ο Μήτσος ο Κινέζος που τον λέγαμε, ο Χρυσίνης, ο Μαρινάκης.... Ο κινέζος είχε μια γλύκα ο μπαγάσας, ήταν ζόρικος κιθαρίστας. Με δυο κουβέντες, ο Αποστόλης ήταν σ' όλα του κύριος! Το ξέρω, γιατί τον έζησα από κοντά"!
Ο Απόστολος Χατζηχρήστος πέθανε στις 5 Ιουνίου του 1959, σε ηλικία 58 χρόνων! Στα 26 χρόνια παρουσίας του στο ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι, άφησε σε εμάς σαν κληρονομιά τραγούδια "διαμάντια"! Κλείνοντας το αφιέρωμα στον Χατζηχρήστο, βάζω μερικές γραμμές από ένα πανέμορφο τραγούδι του!
"Σιγά - σιγά φίλε μου τ' αμάξι. Έφτασε η πεντάμορφη τις καρδιές να κάψει"....

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΜΙΛΑΝΟΥΣ

Την Παρασκευή 4/5/2007 "έφυγε" και ο Κάρολος Μιλάνος. Πριν από ένα χρόνο, στις 20/4/2006, έφυγε και ο αδερφός του Νίκος. Παιδιά του Στέφανου Μιλάνου, ο οποίος το 1919 άνοιξε στον Βόλο, στην οδό Ερμού 195 (Πλατεία Αγίου Νικολάου), την ταβέρνα "Σκάλα του Μιλάνου". Η ταβέρνα μεταφέρθηκε στην οδό Ιωλκού το 1978, μετά τον θάνατο του Στέφανου Μιλάνου.Τους «Μιλάνους», και την «σκάλα» τους, τους γνωρίσαμε σε παλιότερα άρθρα – αφιερώματα.Σήμερα, έτσι σαν ένα «μνημόσυνο», θέτω στην διάθεση σας ένα άρθρο του αξέχαστου Πάνου Γεραμάνη!«ΤΡΙΑ CD ΜΕ ΓΝΗΣΙΑ ΛΑΪΚΑ ΑΠΟ ΤΗ «ΣΚΑΛΑ ΤΟΥ ΜΙΛΑΝΟΥ» ΣΤΟΝ ΒΟΛΟΚι αν επέρασαν 40 χρόνια...«Εισβολή» στο παραδοσιακό στέκι της «Σκάλας του Μιλάνου», στον Βόλο, έκανε η νέα τεχνολογία που φιλοδοξεί να γνωρίσει στο ευρύ ελληνικό κοινό μια ποιοτική και αυθεντική μουσική εργασία, που παρουσιάζει εδώ και 81(!) χρόνια η οικογένεια Μιλάνου. ΠΑΝΟΣ ΓΕΡΑΜΑΝΗΣΟ Κάρολος (μπουζούκι) και ο Νίκος Μιλάνος (κιθάρα) στην ταβέρνα τους «Σκάλα», στο κέντρο του Βόλου, όπου παίζουν και τραγουδούν κάθε βράδυΈνα πρόγραμμα με λαϊκή μουσική και τραγούδια, που παρουσιάζουν επί 40 χρόνια στην παραδοσιακή ταβέρνα της οδού Ιωλκού οι αδελφοί Κάρολος και Νίκος Μιλάνος και ο γιος τού πρώτου Στέφανος μαζί με δυο-τρεις συνεργάτες τους, πρόκειται να κυκλοφορήσει σε τρία CD. Με τη διαφορά ότι το ένα από τα CD θα προωθηθεί στο εμπόριο, ενώ τα άλλα δύο θα δοθούν επιλεκτικά από τους αδελφούς Μιλάνου σε εκλεκτούς φίλους τους, που συμμετέχουν μαζί τους σ' αυτή την ηρωική προσπάθεια για τη διατήρηση και διάδοση του γνήσιου λαϊκού τραγουδιού.Η ιστορία της ταβέρνας «Σκάλα του Μιλάνου» στον Βόλο έχει πολύ βαθιές ρίζες και έρχεται από μακριά.Το λαϊκό ταβερνάκι «Σκάλα του Μιλάνου», που πρωτολειτούργησε τον Μάιο του 1919 στην οδό Ερμού 195 (Πλατεία Αγίου Νικολάου), στον Βόλο, από τον Στέφανο Μιλάνο, έμπειρο μύστη του μπουζουκιού, γνώρισε μεγάλες δόξες, αφού αυτό το μαγαζάκι επισκέφθηκαν για ν' ακούσουν και να παίξουν τα τραγούδια τους, ο Τσιτσάνης, ο Παπαϊωάννου, ο Βαμβακάρης, ο Στράτος Παγιουμτζής, ο Μπιθικώτσης και άλλοι γνωστοί καλλιτέχνες του ρεμπέτικου και του λαϊκού τραγουδιού.

Ο Βασίλης Τσιτσάνης, μάλιστα, είχε δηλώσει σε εφημερίδα του Βόλου το 1957: «Έρχομαι εδώ, στη "Σκάλα του Μιλάνου" για ν' ακούσω πόσο όμορφα παίζονται τα λαϊκά τραγούδια». Και το δικαιολογούσε αυτό, γιατί πίστευε ότι τα παιδιά του Στέφανου Μιλάνου, ο Κάρολος, ο Νίκος (και κάποιες φορές ο μικρότερος Στάθης), έπαιζαν με τον δικό τους τρόπο και τραγουδούσαν συνθέσεις των πιο γνωστών και μεγάλων δημιουργών του ρεμπέτικου και του λαϊκού μας τραγουδιού.Μετά τον θάνατο του γενάρχη Στέφανου Μιλάνου, το στέκι μεταφέρθηκε στις 29 Νοεμβρίου 1978 και λειτουργεί μέχρι σήμερα σ' έναν ισόγειο μικρό χώρο της οδού Ιωλκού, στο κέντρο του Βόλου.Εκεί κάθε βράδυ ο Κάρολος με το μπουζούκι, ο Νίκος με την κιθάρα, ο νεαρός Στέφανος με μπουζούκι, κάποιοι φίλοι τους και συνεργάτες, άλλος με ακορντεόν, άλλος με μπαγλαμαδάκι και άλλος με.... κουτάλια, συγκροτούν μια ωραία ορχήστρα συνόλου που παίζουν και ερμηνεύουν με τρόπο αξιοθαύμαστο τα ωραιότερα ελληνικά λαϊκά τραγούδια, κυρίως της περιόδου 1945-1970. Τα όργανα δεν έχουν καμία σχέση με ηλεκτρισμό. Βγάζουν φυσικό ήχο, καθώς οι οργανοπαίκτες παίζουν και τραγουδούν ανάμεσα στους θαμώνες της ταβέρνας. Το πρόγραμμα στη μικρή ταβέρνα του Μιλάνου κρατάει από τις 9 το βράδυ έως τη 1 μετά τα μεσάνυχτα. Οι ίδιοι οι καλλιτέχνες σερβίρουν τα πιάτα και το κρασί πριν αρχίσουν να παίζουν και στη συνέχεια τα τέλια παίρνουν... φωτιά και όλοι γίνονται ένα. Μια μεγάλη χορωδία, με μαέστρους τους αδελφούς Μιλάνου, οι οποίοι παίζουν και τραγουδούν Τσιτσάνη, Παπαϊωάννου, Μητσάκη, Καλδάρα, Βαμβακάρη, Χατζηχρήστο, Ζαμπέτα, Δασκαλάκη, Καζαντζίδη, Γαβαλά και άλλους γνωστούς δημιουργούς.Ο Κάρολος Μιλάνος, μοναδικός δεξιοτέχνης στο τρίχορδο μπουζούκι, παίζει ταξίμια και σόλο και ενθουσιάζει τους θαμώνες. Αυτό το γνήσιο γλέντι, με ζεστούς αχνιστούς μεζέδες, με γνήσια ρετσίνα, με μοναδικές πενιές και αυθεντικά λαϊκά τραγούδια, που κρατά 81 χρόνια στο κέντρο του Βόλου, καταγράφεται τώρα και εντός των ημερών θα κυκλοφορήσει σε τρία CD. Το πρώτο περιλαμβάνει ανέκδοτα τραγούδια (και είναι θαυμάσια) και ορχηστρικά κομμάτια που παίζει ο Κάρολος Μιλάνος. Τα άλλα δύο CD περιέχουν τραγούδια και μουσικές άλλων παλιών λαϊκών δημιουργών, που ερμηνεύουν και παίζουν με τον δικό τους ξεχωριστό μοναδικό τρόπο τα αδέλφια Κάρολος και Νίκος Μιλάνος και ο γιος τού πρώτου Στέφανος (που συνεχίζει τη μεγάλη παράδοση της οικογένειας). Αυτά τα δύο CD, που προέρχονται από ζωντανές ηχογραφήσεις από την ταβέρνα «Σκάλα», οι Μιλάνοι θα διαθέσουν στους φίλους τους, που ακούνε και συμμετέχουν στην εκλεκτή αυτή διασκέδαση τα τελευταία 40 χρόνια.ΤΑ ΝΕΑ , 05/01/2000 , Σελ.: P16 Κωδικός άρθρου: A16634P161»

ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ-ΤΑ ΠΑΡΕΞΗΓΗΜΕΝΑ

Αν πριν 55-60 χρόνια (ίσως και λιγότερα), έλεγες σε κάποιον ότι σου αρέσουν, η απλά ακούς ρεμπέτικα τραγούδια, εκείνος θα σε κοίταζε με....περιφρόνηση. Αυτό συνέβαινε γιατί ο Όρος "ρεμπέτικο", ήταν τότε συνώνυμος του "Υποκόσμου, του Τεκέ, του χασισιού, των φόνων ,κλπ".
Λέω "ΤΟΤΕ", αλλά και σήμερα ακόμα, υπάρχουν πολλοί που δεν θέλουν να ακούσουν για ρεμπέτικα τραγούδια. Από τότε λοιπόν, μέχρι και σήμερα, τα ρεμπέτικα τραγούδια είναι μονίμως "παρεξηγημένα", και θα δούμε γιατί παρακάτω. Κατ' αρχήν, ο Όρος "παρεξηγημένα", πηγάζει, η αν θέλετε αφορά τους δημιουργούς τους. Οι αιτίες της "παρεξήγησης"; Πολλές.
Μερικές από αυτές, έχουν να κάνουν με αρθρογράφους-μουσικοκριτικούς της εποχής εκείνης (1930-1950). Κανένας δεν αμφισβητεί, ότι υπήρχαν τραγούδια του Υποκόσμου μέσα στα ρεμπέτικα. Υπήρξαν όμως και τραγούδια "διαμάντια", τα οποία τα τραγουδάμε ακόμα και σήμερα. Άλλωστε, πολλοί ιστορικοί και μελετητές του ρεμπέτικου, ίσως για να λυθεί η "παρεξήγηση" που στιγμάτισε τα ρεμπέτικα τραγούδια, τα χώρισαν σε ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ, βάσει της θεματολογίας τους.

Έχουμε λοιπόν τραγούδια του "ΤΕΚΕ", της "ΤΑΒΕΡΝΑΣ", "ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ", "ΤΟΥ ΧΑΡΟΥ", "ΤΗΣ ΦΥΛΑΚΗΣ", "ΤΗΣ ΜΑΓΚΙΑΣ", κ.α. Σύμφωνα με τις ποιο πάνω κατηγορίες, διακρίνουμε κάποιες ομοιότητες ανάμεσα στα ρεμπέτικα, και τα δημοτικά τραγούδια, και θα 'λεγα ότι είναι κάτι φυσιολογικό αυτό, μιας και το ρεμπέτικο τραγούδι δέχτηκε "επήρειες" από το δημοτικό τραγούδι.
Τα ρεμπέτικα, όπως και τα δημοτικά, βασιστήκαν κατά 90% σε πραγματικά-καθημερινά γεγονότα. Η μουσική του ρεμπέτικου, είναι ίσως η δυσκολότερη, μιας και βασίζεται σε μουσικούς "δρόμους" τόσο του Βυζαντίου, όσο και της ανατολής. Πολλοί μουσικολόγοι επιχείρησαν να "εξηγήσουν" αυτούς τους δρόμους, επιχείρησαν να τους αναλύσουν, αλλά απέτυχαν παταγωδώς.
Οι περισσότεροι δημιουργοί του ρεμπέτικου, δεν είχαν "μουσική παιδεία", δεν είχαν πάει σε κάποιο ωδείο η άλλη μουσική σχολή. Παρόλα αυτά, αυτοί οι "αμόρφωτοι" άνθρωποι, ήταν εκείνοι που έγραψαν ένα μεγάλο κεφάλαιο στην "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ"!
Το πλεονέκτημα τους αυτό, της "αμορφωσιάς", αλλά και της ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ, ίσως είναι ο λόγος που έκανε τους ...."μορφωμένους" να μην τους δέχονται στο χώρο!Αυτό βέβαια δεν είχε καμία σημασία, γιατί ο λαός όχι μόνο δέχτηκε, αλλά αγάπησε τα ρεμπέτικα "παρεξηγημένα" τραγούδια.
Ο στίχος τους, απλός, αληθινός, ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ, εξέφραζε αλλά και εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να εκφράζει τις καθημερινές μας στιγμές. Η μουσική; Είτε σε δρόμο "ραστ", είτε σε "νιαβέντ", είτε σε "κιουρδί", κλπ, μάγευε, και μαγεύει. Τα ρεμπέτικα τραγούδια, και οι δημιουργοί τους αδικήθηκαν πολύ, και μάλιστα ΣΚΟΠΙΜΑ!
Μέσα στα τραγούδια του σήμερα, τις "επιτυχίες", τα ρεμπέτικα τραγούδια είναι εκείνα που μπορούν να βοηθήσουν τον κόσμο να καταλάβει ότι οι "ευκαιριακοί" σύγχρονοι δημιουργοί, τον κοροϊδεύουν. Τον μειώνουν!
Ας δούμε πότε έχουμε την πρώτη ηχογράφηση ρεμπέτικων τραγουδιών! Τα πρώτα ρεμπέτικα τραγούδια, "φωνογραφήθηκαν" το 1910 στην Αμερική! Εκεί έγινε το ξεκίνημα, και τα τραγούδια που "πρωτοφωνογραφήθηκαν" ήταν τραγούδια "αγνώστων" Ελλήνων δημιουργών, τα οποία τα έφεραν μαζί τους οι μετανάστες στην "νέα Πατρίδα".

Βάσει της μελέτης της Μαρίας Κωνσταντινίδου με τίτλο "ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ", η μετανάστευση ξεκίνησε το 1890, και έφτασε στο απόγειο της στις αρχές του εικοστού αιώνα. Οι μετανάστες λοιπόν προερχόταν απ' όλα τα κοινωνικά στρώματα, αλλά ήταν κυρίως Αγρότες, και άνθρωποι που στην Ελλάδα ασχολούνταν με διάφορες μη μόνιμες δουλειές. Πήραν όπως προανέφερα τα τραγούδια από τις πατρίδες τους στην "νέα" πατρίδα. Η μουσική Κληρονομιά ήταν για τους μετανάστες ένας τρόπος διεξόδου, ήταν επικοινωνία, ήταν τρόπος ύπαρξης.
Πρέπει σ' αυτό το σημείο να διευκρινίσω, ότι τα τραγούδια που ηχογραφήθηκαν για πρώτη φορά το 1910, "δημιουργήθηκαν" όπως προκύπτει από έρευνες γύρω στο 1800, ίσως και παλιότερα, και ήταν τραγούδια που περνούσαν από γενιά σε γενιά. Επίσης πρέπει να πω, ότι εκείνη την εποχή κυριαρχούσε η εξής νοοτροπία. Για να ηχογραφηθεί ένα τραγούδι, έπρεπε πρώτα να "ακουστεί" από τον κόσμο, να γίνει αποδεκτό, να αγαπηθεί. Παρατηρούμε δηλαδή μια "διαφορετική" αντιμετώπιση των τραγουδιών, ανεξαρτήτου είδους, απ' αυτή τη σημερινή, που λέει ότι "δήλωσες τραγουδιστής, βγάζεις δίσκο".
Ας γνωρίσουμε τώρα τις "Φωνογραφικές" εταιρίες εκείνης της εποχής: CBS, COLUMBIA, VICTOR, R.C.A VICTOR, OKEH, ORTHOFONIC,METROPOLITAN, BALCAN, GRECOFON, NINA, LIBERTY, ELECTROFIN, KALIFON, και η πρώτη δισκογραφική εταιρία στην Αμερική, που δημιουργήθηκε από την συνεργασία Ελλήνων Μουσικών, η PANHELLENION RECORDS.

Παρόλο που από το 1910 πέρασαν 97 χρόνια, παρόλο που υπήρξε τεράστια εξέλιξη σε πολλούς τομείς, άρα και στην Δισκογραφία, δεν μπόρεσε ΚΑΝΕΝΑΣ, να βγάλει έναν "ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ" τραγουδιών που ηχογραφήθηκαν στις Η.Π.Α κατά την περίοδο 1910-1935. Η έλλειψη αυτού του καταλόγου, καθιστά τρομερά δύσκολο να βρεθεί ο ακριβής αριθμός των τραγουδιών της Αμερικής. Από τα ήδη υπάρχοντα στοιχεία, προκύπτει ότι όλα κι όλα μόνο 2000 ρεμπέτικα τραγούδια ηχογραφήθηκαν στην Αμερική.
Τα στοιχεία όμως αυτά ανατράπηκαν από μαρτυρίες και κατάθεση πολλών ντοκουμέντων κατά την δεκαετία του 70' από ρεμπέτες, οι οποίοι αναφέρουν ότι πάνω από 6000 ρεμπέτικα, "μικρά και μεγάλα" ηχογραφήθηκαν στην Αμερική. Ο αριθμός αυτός, αφορά ΜΟΝΟ τα ρεμπέτικα, και κάνω αυτή την διευκρίνηση γιατί σε αρκετές μελέτες διάβασα ότι ο αριθμός 2000 αφορά το ΣΥΝΟΛΟ των τραγουδιών που ηχογραφήθηκαν τότε, δηλαδή και Δημοτικά, και Σμυρναίικα, και Ρεμπέτικα, και ..... "Ελαφρά"!
Θα επικαλεστώ λοιπόν τις μαρτυρίες των Μεγάλων του Ρεμπέτικου, γιατί από έρευνες προκύπτει ότι ΟΛΑ τα Ελληνόφωνα τραγούδια που προανέφερα, ξεπερνούν τις 12000, από τις οποίες τα μισά και παραπάνω ήταν Ρεμπέτικα. (Στην δισκοθήκη μου διαθέτω γύρω στις 2600 ηχογραφήσεις της Αμερικής, μόνο σε ρεμπέτικα, και άλλα τόσα Δημοτικά και Σμυρναίικα)!
Παρατηρούμε ότι από τις περισσότερες ηχογραφήσεις της Αμερικής οι "Μήτρες" έχουν χαθεί, κατά μυστηριώδη τρόπο, και έτσι χάνουμε την ευκαιρία απόκτησης "Ιστορικών Ντοκουμέντων", μιας και οι πρώτοι εκείνοι δίσκοι έδειχναν καθαρά τις "Μουσικές Ρίζες" του Ρεμπέτικου. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε ένας Μικρός αριθμός ρεμπέτικων της Αμερικής, αλλά είναι τραγούδια που Φωνογραφήθηκαν την περίοδο 1935-1939 (Τεκμηριωμένα Στοιχεία από συγγενείς των δημιουργών, και παρουσία χειρόγραφων με ημερομηνίες).
Είναι τραγούδια λοιπόν της "Δεύτερης περιόδου" (να την χαρακτηρίσω έτσι) ενώ λείπουν εκείνα της πρώτης, 1910-1935. Και τώρα θα γνωρίσουμε τους "ΔΡΟΜΟΥΣ" του ρεμπέτικου, δηλαδή τις μουσικές "φόρμες" πάνω στις οποίες γραφόταν η ρεμπέτικη μουσική. Πολλοί μουσικοί, αλλά και μουσικολόγοι, ερευνητές, προσπάθησαν να αναλύσουν και να ερμηνεύσουν θεωρητικά τους δρόμους της ρεμπέτικης μελωδίας, αλλά απέτυχαν. Ο λόγος αυτής της αποτυχίας είναι ότι οι μουσικοί "δρόμοι", δεν αντιπροσωπεύουν όρους καθαρά τεχνικούς, αλλά είναι συνδεδεμένοι με τον τρόπο εκτέλεσης κάθε τραγουδιού, η κάθε μουσικού αυτοσχεδιασμού – ταξιμιού.
Για τους ρεμπέτες έχουμε λοιπόν τον όρο "δρόμος", για τους "Βυζαντινούς" τον όρο "Ήχος', για τους άραβες τον όρο "Μακάμ", για τους Πέρσες τον όρο "Περντέ", και για τους Ινδούς τον όρο "Ράγλας". Κατά μαρτυρίες παλιών μουσικών, οι δρόμοι του ρεμπέτικου είναι πάνω από σαράντα κύριοι, και κάπου τριάντα δευτερεύοντες, περίπου εβδομήντα δηλαδή στο σύνολο τους. Απ' όλους αυτούς, στην ρεμπέτικη μουσική, χρησιμοποιήθηκαν κυρίως δώδεκα σαν βασικοί.. Ας τους γνωρίσουμε λοιπόν: HICAZ, ή χιτζάζ: Η ονομασία προέρχεται από μια περιοχή στα παράλια της ερυθράς θάλασσας, που ήταν υπό τούρκικη κατοχή. KURDI, ή Κιουρντί : Που προέρχεται από τη γη των Κούρδων. NIHAVENT, NISABYREK, NIKRIZ: Νιαβέντ, και λοιπές ονομασίες από διάφορες ακτές! IRAK : Που προέρχεται από το Ιράκ. ISPAHAN: Που προέρχεται από το όνομα της Αρχαίας Περσικής Πρωτεύουσας! SABAH - σαμπάχ: Που σημαίνει πρωινό! USSAK- ουσάκ: Που σημαίνει Εραστές! HISAR- χισάρ: Που σημαίνει φρούριο-κάστρο! HUSEYNI- Χουσεϊνί : Που σημαίνει ωραίος νέος! RAST- ραστ: Που σημαίνει σωστός-δίκαιος! NIYAZ- νιγιάζ η νεγιάζ! Που σημαίνει Ικεσία-παράκληση! BEYATI-BAYATI: Που προέρχεται από την γη των Bayat (μπαγιάτ).
Αυτοί είναι οι δώδεκα βασικοί μουσικοί δρόμοι του ρεμπέτικου τραγουδιού. Οι δύσκολοι και ακατανόητοι από τους Ειδικούς. Γνωρίσαμε τους δρόμους της μουσικής του ρεμπέτικου. Ας γνωρίσουμε και τα όργανα. Ας ξεκινήσουμε από το ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ!
Το μπουζούκι ανήκει στην οικογένεια των λαούτων με μακρύ μανίκι, και η παρουσία του ξεκινά απ' την Αρχαία Ελλάδα, επεκτείνεται στο Βυζάντιο, και φτάνει στις μέρες μας. Στο βιβλίο "ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΝ ΜΕΓΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ", το οποίο έγραψε ο Αρχιεπίσκοπος Δυρραχίου ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ, συναντάμε το μπουζούκι με τις ονομασίες "Πανδουρίς", "Φάνδουρος", "Ταμπουράς". Η ονομασία μπουζούκι, προέρχεται από το Τούρκικο "Μπουζούκ".

Το μπουζούκι στην αρχική του μορφή (την μη εξελιγμένη), έχει μακρύ μανίκι, γύρω στους εβδομήντα πόντους, και είναι "τρίχορδο", δηλαδή έχει τρία ζευγάρια χορδές! Χρησιμοποιήθηκε σαν όργανο συνοδείας σε Δημοτικά Τραγούδια της Βυζαντινής εποχής, αλλά και της Τουρκοκρατίας. Άρχισε να αλλάζει μορφή στις αρχές του 1900, και να συναντιέται σαν "Τζουράς", "Γόνατο", "Σάζι",κλπ.
Το Σάζι είναι όργανο Περσικής καταγωγής, το οποίο όμως χρησιμοποιείται συχνά αντί του μπουζουκιού. Και εδώ να κάνω μια διευκρίνιση: Αναφέρθηκα ποιο πάνω στην "Εξελιγμένη μορφή" του μπουζουκιού. Εννοώ το "Τετράχορδο' μπουζούκι, αυτό των "σαλονιών", το οποίο διέφερε (και διαφέρει) κατασκευαστικά και ηχητικά. Είναι το "Λαϊκό" μπουζούκι, αυτό που "πρωτολανσάρισε" ο Μανώλης Χιώτης, και το παράδειγμα του το ακλούθησαν πολλοί. Το μπουζούκι, ήταν το βασικό όργανο των ρεμπέτικων τραγουδιών, και αργότερα των Λαϊκών.